ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ

Α. ΑΙΤΙΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ

1. Η δομή της οικονομίας: στα πλαίσια της ελεύθερης οικονομίας οι ιδιωτι­κές επιχειρήσεις επιδιώκουν τη μεγιστοποίηση του κέρδους με την υπερ­παραγωγή και έντονη προβολή των προϊόντων τους.

2. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας (αυτοματοποίηση παραγωγής):
· μαζική παραγωγή
· ποικιλία και ελκυστικότητα προϊόντων
· χαμηλό κόστος: προσιτά στο ευρύτερο κοινό.

3. Η άνοδος του βιοτικού επιπέδου. Δίνει τη δυνατότητα:
· ικανοποίησης πρωταρχικών αναγκών
· για περισσότερες αγορές (επιθυμία για ικανοποίηση δευτερευουσών ανα­γκών )

4. Η χρεωκοπία των πνευματικών, κοινωνικών και ηθικών αξιών αποπροσα­νατόλισε το άτομο και το έστρεψε:
· στον υλικό ευδαιμονισμό
· σε μια νέα ιεράρχηση αξιών (πλούτος, κοινωνική ανάδειξη, «είμαι ό,τι έχω και ό,τι καταναλώνω»).
Ο νεοπλουτισμός, η τάση αυτοπροβολής έκαναν, γι' αρκετούς, την επιδει­κτική κατανάλωση τρόπο ζωής.
5. Τα οξυμμένα προβλήματα, το άγχος, η ανία, οδηγούν συχνά το άτομο στην υπερκατανάλωση για εκτόνωση, φυγή.
6. Η υπερκατανάλωση, εξάλλου, προωθείται ως νοοτροπία για αποπροσανατολισμό του λαού από υψηλές επιδιώξεις και διαιώνιση του κατεστημένου.
7. Η διαφήμιση με επιστημονικά επεξεργασμένες τεχνικές ψυχολογικού επηρεασμού προκαλεί τεχνητές, πλασματικές ανάγκες.

Β. ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ
1. Ο ανταγωνισμός των βιομηχανιών και λοιπών παραγωγικών φορέων συμβάλλει στην ποιοτική βελτίωση των αγαθών.
2. Δυνατότητες επιλογής μεταξύ πολλών - ομοειδών προϊόντων.
3. Βελτίωση των υλικών όρων ζωής, άνοδος βιοτικού επιπέδου.
4. Ο άνθρωπος, ζώντας σ' έναν παραγωγικό και καταναλωτικό οργασμό, δραστηριοποιείται, γίνεται δημιουργικότερος και βελτιώνει την επαγγελ­ματική του κατάρτιση.

Γ. ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ
Για το άτομο
1. Στον ψυχισμό του:
· άγχος για την απόκτηση όλο και περισσότερων υλικών αγαθών
· συμπλέγματα κατωτερότητας σε άτομα που αδυνατούν να εξασφα­λίσουν ισάριθμα με τους άλλους αγαθά
· ο καταναλωτής, χωρίς μέτρο, είναι δέσμιος των ανικανοποίητων, συνήθως πλασματικών, αναγκών του.

2. Στην πνευματική του υπόσταση:

· Η ταύτιση του "έχειν" με το "είναι" οδηγεί στην αδιαφορία για την πνευματική του καλλιέργεια.
3. Στην εργασιακή - επαγγελματική του απασχόληση:
· Η εργασία αντιμετωπίζεται, συνήθως, χρησιμοθηρικά, αποκλειστι­κά ως πηγή κέρδους.
4. Στον κοινωνικό τομέα:
· ο άνθρωπος υπερεργάζεται, με αποτέλεσμα την έλλειψη ελεύθερου χρόνου αλλά και διάθεσης για ουσιαστική επικοινωνία με τους άλλους
· αναπτύσσεται ανταγωνιστική - ατομικιστική διάθεση. Συχνά χρησι­μοποιεί ο ένας τον άλλο ως μέσο.

5. Στην ιδεολογία και την πολιτική συνείδηση:
· απομάκρυνση από ιδεολογικές αναζητήσεις, υψηλές αξίες . αδιαφορία για τα πολιτικά ζητήματα

Για την κοινωνία

1 .Η τάση για υπερκατανάλωση οδηγεί στη μείωση των φυσικών πόρων.
2.Προκαλούνται οικολογικά προβλήματα (μόλυνση, ρύπανση, αύξηση απορριμμάτων).
3. Τόσο η ανικανοποίητη επιθυμία απόκτησης καταναλωτικών αγαθών όσο και ο κορεσμός οδηγούν στην εκδήλωση φαινομένων κοινωνικής παθογένειας (βία, έγκλημα, ναρκωτικά κ.α.).
4. Δυσχεραίνεται η κοινωνική πρόοδος, αφού η επιδίωξη του υλικού ευδαιμονισμού αναστέλλει τη διάθεση για συνεργασία, προώθηση του κοινωνικού συμφέροντος.
5. Κοινωνίες χωρίς πολιτικά ιδεώδη γίνονται ευάλωτες στις προσπάθει­ες χειραγώγησής τους.



Δ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΣΤΟΛΗΣ

1. Συνειδητοποίηση από το ίδιο το άτομο ότι η ποιότητα ζωής και η πραγμα­τική του ευτυχία δεν ταυτίζεται με την απόκτηση πληθώρας υλικών αγαθών.
2. Επαναπροσδιορισμός αξιών και επανιεράρχηση των αναγκών καθώς και ανάπτυξη ευρύτερων ενδιαφερόντων (κοινωνικών, πολιτικών, πολιτιστι­κών κ.α.).
3. Οικογένεια:
· καλλιέργεια πνεύματος ολιγάρκειας, εγκράτειας και αυτάρκειας
· ανάπτυξη της αίσθησης του μέτρου και του εφικτού στις επιθυμίες.
4. Παιδεία: Διαμόρφωση ελεύθερων, πολυδιάστατων προσωπικοτήτων με ευρύτητα σκέψης και αυτόνομη βούληση, . εσωτερικές αντιστάσεις και . ορθή διαβάθμιση των προτεραιοτήτων τους.
5. Πνευματικοί άνθρωποι:
· Συμβολή στη διαμόρφωση μιας νέας βιοθεωρίας και κοσμοαντίληψης που θα διασφαλίζει την εσωτερική ισορροπία του ανθρώπου και θα στοχεύει στη δημιουργία μιας κοινωνίας με ανθρωπιστικά ιδεώδη και ανάλογους προσανατολισμούς.