Ο ΚΑΙΡΟΣ

ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΓΩΝΙΑ –Νασιόπουλος Απόστολος

Σάββατο 30 Απριλίου 2016

Προσφυγική Κρίση


Γιατί φεύγουν οι πρόσφυγες από τις χώρες τους;

      Υπάρχουν αρκετές διαφορετικές περιπτώσεις προσφύγων ανάλογα με την εθνοτική ή τη θρησκευτική κατηγορία, στην οποία ανήκουν. Οι κύριες ομάδες προσφύγων που αυτή τη στιγμή περνάνε τα σύνορα είναι:
-Σύριοι που φεύγουν από τη χώρα τους λόγω του πολυεμφυλίου πολέμου που λαμβάνει χώρα εκεί. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι περισσότερα από δώδεκα εκατομμύρια άνθρωποι (ο μισός πληθυσμός της χώρας) έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους εκ των οποίων πέντε εκατομμύρια έχουν καταφύγει σε άλλες χώρες.
-Αφγανοί, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους ανήκουν στη σιιτική φυλή Χαζάρα και είχαν καταφύγει προ εικοσαετίας στο Ιράν, μετά την επικράτηση των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, όπου ζούσαν σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Πλέον φεύγουν και από το Ιράν όπου με νόμο του 2015 απειλούνται άμεσα με απέλαση.
– Ιρακινοί που προέρχονται κυρίως από τις περιοχές που έχει καταλάβει το Ισλαμικό Χαλιφάτο.
– πρόσφυγες από Αφρική που συνεχίζουν να εγκαταλείπουν τις χώρες τους και συγκεκριμένα από Ερυθραία, όπου η οικονομία έχει καταρρεύσει και Κονγκό, όπου μαίνονται εμφύλιες συγκρούσεις. Ανάμεσα στους βασικούς λόγους που μεταναστεύουν είναι για να μην υπηρετήσουν τη στρατιωτική θητεία που άτυπα είναι καταναγκαστικά έργα άγνωστης χρονικής διάρκειας.

 Ποιοι κερδίζουν από τον πόλεμο στη Συρία;
     Ανεξαρτήτως των αιτιών του εμφυλίου στη Συρία, ένα σημαντικό κομμάτι της οικονομίας συντηρείται από τον ίδιο τον πόλεμο και την αναπαραγωγή του. Έτσι σε πρώτο χρόνο δραστηριοποιούνται στο πεδίο της μάχης μισθοφόροι και εταιρείες πολέμου, έμποροι όπλων και εταιρείες παροχής υπηρεσιών ασφάλειας, ακόμα και ολόκληρα κράτη που έχουν άρρηκτα συνδεδεμένη την οικονομία τους με τη διεξαγωγή πολεμικών επιχειρήσεων. Ενώ σε δεύτερο χρόνο ωφελούνται κατασκευαστικές εταιρείες και γενικότερα εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ανοικοδόμηση περιοχών. Προφανώς, ανάλογα με την έκβαση των επιχειρήσεων υπάρχει και έντονη οικονομική δραστηριότητα στην αλλαγή ιδιοκτησίας και την αξιοποίηση των πηγών ενέργειας και των πηγών πρώτων υλών.

Ποια είναι η κοινωνική/ταξική σύσταση που έχουν τα πλήθη των προσφύγων;
     Όσον αφορά στους Σύριους πρόσφυγες οι ταξικές αντιθέσεις είναι ευδιάκριτες και στον τόπο προορισμού τους. Έτσι τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα είτε μένουν στη Συρία, αλλάζοντας απλά περιοχή, είτε μεταναστεύουν προς Τουρκία, Ιορδανία, Ιράκ ή Λίβανο – στην πρωτεύουσα του οποίου αξίζει να σημειώσουμε ότι βρίσκονται πλέον περισσότεροι από 1,5 εκατομμύριο πρόσφυγες. Τα μεσαία στρώματα είναι αυτά που έχουν τη δυνατότητα να έρθουν προς την Ευρώπη, ενώ η μεγαλοαστική τάξη στο βαθμό που χρειάζεται να μεταναστεύσει καταφεύγει στη Σαουδική Αραβία.

Γιατί ένα μέρος των κοινωνιών στρέφεται στον τζιχαντισμό;
         Τα αίτια της ανόδου του τζιχαντισμού και του πολιτικού Ισλάμ είναι πολυσύνθετα. Η συνεχής αύξηση της φτώχειας και η αδυναμία του καπιταλισμού να συνεχίσει να ηγεμονεύει ιδεολογικά επί των συγκεκριμένων κοινωνιών αποτελούν σίγουρα σημαντικό παράγοντα της εμφάνισης αυτού του φαινομένου. Ταυτόχρονα η διέξοδος της θρησκείας σαν μέσο ριζοσπαστικοποίησης ελλείψει οποιασδήποτε αντικαπιταλιστικής προοπτικής, αλλά και η χρησιμοποίηση από τη δύση ένοπλων θρησκευτικών ομάδων, είτε για την καταστολή όποιων κινημάτων εμφανίστηκαν κατά καιρούς, είτε χρηστικά κατά τη διεξαγωγή πολεμικών επιχειρήσεων δημιούργησαν τις προοπτικές, τόσο για την ανάπτυξη τέτοιων δομών που απέκτησαν οικονομική και πολιτική υπόσταση, όσο και για την εδραίωση του μισθοφορισμού σαν επιλογή εξόδου από τη φτώχεια.

Τι προηγήθηκε της συριακής κρίσης;
         Ο συριακός εμφύλιος είναι κομμάτι και μετεξέλιξη της Αραβικής Άνοιξης, μιας σειράς εξεγέρσεων και επαναστάσεων που ανέτρεψαν ή επιχείρησαν να ανατρέψουν τα ολοκληρωτικά καθεστώτα των χωρών της Μέσης Ανατολής. Σε κάθε χώρα η έκβαση της κατάστασης ήταν διαφορετική. Στην Τυνησία, η ανατροπή του Μπεν Άλι οδήγησε σε μερικό εκδημοκρατισμό, ενώ στην Αίγυπτο μετά την επανάσταση και την ανατροπή του καθεστώτος εκδηλώθηκε πραξικόπημα και σε δεύτερο χρόνο επικράτησε ένα στρατοκρατικό καθεστώς αποτελούμενο από τους ίδιους ανθρώπους κατείχαν την εξουσία και επί Μουμπάρακ.

      Στην Υεμένη, ο επί δύο δεκαετίες πρόεδρος Αλί Αμπντουλάχ Σαλέχ παραιτήθηκε έπειτα από μία μεγάλη εξέγερση, χωρίς ωστόσο να σημειωθεί οποιαδήποτε κοινωνική αλλαγή με αποτέλεσμα την εκ νέου εξέγερση – ένοπλη αυτή τη φορά – κυρίως του σιιτικού πληθυσμού και την έναρξη πολυεθνικής επιχείρησης καταστολής της. Στο Μπαχρέιν, η εξέγερση κατεστάλη από το στρατό της Σαουδικής Αραβίας που εισέβαλε στη χώρα για να επιβάλει την τάξη. Στη Λιβύη, στην οποία από τις πρώτες μέρες της εξέγερσης ήταν έντονη η γεωπολιτική σημασία της, η ανατροπή του Μουαμάρ Καντάφι οδήγησε σε μια χαώδη κατάσταση στην οποία φυλετικές και θρησκευτικές ομάδες συγκρούονται για την κατανομή της εξουσίας, ενώ, τέλος, στη Συρία η αιματηρή καταστολή των αρχικών διαδηλώσεων οδήγησε στην άμεση στρατιωτικοποίηση της σύγκρουσης και μέσω της ανάμειξης διαφόρων κρατών (ΗΠΑ, Ιράν, Ρωσία, Ε.Ε, Τουρκία, Σ. Αραβία) σε ένα αιματηρό πολυεμφύλιο ανάμεσα σε διάφορες πολιτικές, θρησκευτικές, εθνοτικές ομαδοποιήσεις.

Γιατί διαλύονται τόσο εύκολα τα συγκεκριμένα κράτη;
        Τα αραβικά κράτη σχεδόν στο σύνολό τους δεν αποτελούσαν περιοχές με σαφή διακριτά χαρακτηριστικά μεταξύ τους, αλλά διοικητικές περιοχές που μετεξελίχτηκαν σε ανεξάρτητες χώρες. Συνεπώς τα σύνορα μεταξύ τους δεν βασίζονται ούτε σε εθνοτικές διαφοροποιήσεις, ούτε σε φυσικά όρια (ποτάμια, βουνά) είναι εξ” ολοκλήρου τεχνητά και συνεπώς ο βασικός λόγος και η μοναδική συνεκτική δύναμη της συγκρότησης αυτών των περιοχών σε διακριτά κράτη είναι η ολοκληρωτική εξουσία με την οποία κυβερνήθηκαν από την ύπαρξη τους μέχρι σήμερα. Με την κατάρρευση των ολοκληρωτικών καθεστώτων, ρευστοποιούνται συνεπώς και τα σύνορα μεταξύ τους, όπως διαφαίνεται μετά από γεγονότα. Συγκεκριμένα, η ύπαρξη του Ισλαμικού Χαλιφάτου, η αυτονόμηση της Ροτζάβα, η πολυεθνική επιχείρηση εναντίον των σιιτών ανταρτών της Υεμένης και η εξαΰλωση των κρατικών δομών της Λιβύης.

Γιατί είναι κλειστά τα σύνορα της Ευρώπης για τους πρόσφυγες;
            Οι λόγοι είναι πολυσύνθετοι. Είναι δεδομένο ότι σε περίοδο οικονομικής κρίσης υπάρχει πρόβλημα ενσωμάτωσης στην ευρωπαϊκή οικονομία τόσο μεγάλων φτωχοποιημένων πληθυσμών, στο βαθμό που κινδυνεύει η συστημική σταθερότητα και δημιουργούνται νέες ισορροπίες.

      Ταυτόχρονα η πολιτική των κλειστών συνόρων οδηγεί στη παρανομοποίηση των προσφύγων και μεταναστών και μέσω αυτής στη δημιουργία μιας αόρατης γενιάς εργαζομένων μειωμένου εργατικού κόστους και ανύπαρκτων εργασιακών/κοινωνικών δικαιωμάτων.

        Παράλληλα, η δημιουργία των hot-spots σαν μηχανισμό ταξινόμησης ανθρώπων ανάλογα με τις εργασιακές τους ικανότητες , οι οποίες αποτελούν το βασικό κριτήριο εισόδου, αποτελεί μια πρωτοφανή δυστοπική εξέλιξη στη διαχείριση των ανθρώπινων προσφυγικών ή μεταναστευτικών ροών.

       Ταυτόχρονα, σημαντικό ρόλο παίζει και η αυξανόμενη συντηρητικοποίηση του πολιτικού ευρωπαϊκού χώρου που πλέον υιοθετεί μια αντίληψη συγκεκριμένων πολιτιστικών πεδίων, τοποθετώντας την «χριστιανική» Ευρώπη σαν ένα τέτοιο, και μέσω αυτής της αντίληψης, την αντι – ισλαμική ρητορική στα πλαίσια της θωράκισης απέναντι στη σύγκρουση των πολιτισμών που υποτίθεται ότι διεξάγεται.

      Απόρροια αλλά και παράγοντας του τελευταίου είναι και η άνοδος των ακροδεξιών πολιτικών κομμάτων που τρέφονται και ταυτόχρονα αναπαραγάγουν τα φοβικά σύνδρομα μεγάλων κομματιών του ευρωπαϊκού πληθυσμού, στρέφοντας όλο το δημόσιο διάλογο σε προνομιακά πεδία για το φασιστικό λόγο, όπως η ασφάλεια και ο κίνδυνος που διατρέχουν οι δυτικές αξίες.

Πόσο εύκολο είναι να περάσει ένας πρόσφυγας στην Ευρώπη;
     Η Ευρώπη – Φρούριο είναι θωρακισμένη στρατιωτικά, νομικά και διοικητικά. Οι συνεχείς επαναπροωθήσεις των πλοιαρίων των προσφύγων, οι οποίοι μόνο όταν βρίσκονται στη θάλασσα περισυλλέγονται σαν ναυαγοί είναι μόνο η πρώτη γραμμή άμυνας. Οι περιπολίες της Frontex και οι φράχτες που υψώνονται πλέον ανάμεσα σε διάφορες χώρες, η αυξανόμενη συμμετοχή του στρατού στη διαχείριση των πληθών των προσφύγων και το ειδικό νομικό καθεστώς που υιοθετούν πλέον χώρες σαν την Ουγγαρία με το οποίο «εγκλήματα» που έχουν σχέση με την παράνομη είσοδο στη χώρα αντιμετωπίζονται με πολυετή φυλάκιση, είναι η απάντηση της Ε.Ε στη προσφυγική κρίση.

http://apatris.info/i-isigisi-tis-osfygiki-krisi/

Η προσφυγική κρίση δημιουργεί νέα δεδομένα για την Ελλάδα και για την Ευρώπη

        Η  προσφυγική κρίση λόγω της τεράστιας ανθρώπινης τραγωδίας και του ανθρώπινου πόνου που φέρνει στο προσκήνιο, αλλά και γιατί η κρίση αυτή τροποποιεί τα δεδομένα, όπως τα γνωρίζαμε, δημιουργεί μια νέα κατάσταση τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ευρώπη.

       Η εικόνα των κλειστών συνόρων θυμίζει άλλες, σκοτεινές εποχές, γιατί  η Ευρώπη ως ένα κλειστό φρούριο δεν είναι παρά μια χίμαιρα και γιατί η καταπάτηση των αρχών της αλληλεγγύης και του ανθρωπισμού στην αντιμετώπιση αυτού του κρίσιμου προβλήματος, εφόσον δεν αποτραπεί, θα έχει καταλυτικές αποσυνθετικές συνέπειες. Και το πρόβλημα κινδυνεύει να γίνει ανεξέλεγκτο.

       Ενδεικτικό είναι ότι από τις αρχές του χρόνου η ροή των προσφύγων ξεπέρασε τις 100.000 και από αυτούς περισσότεροι του 90% εισήλθαν από την Ελλάδα. Ενώ πέρυσι πέρασαν από τη χώρα πάνω από 800.000 άτομα με κατεύθυνση τη δυτική Ευρώπη. Με δεδομένη τη συνέχιση των πολεμικών συγκρούσεων στη Συρία αλλά και την αποσταθεροποίηση της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής και μεγάλου τμήματος της βόρειας Αφρικής, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι πιέσεις θα μειωθούν σύντομα.

 Τα νέα δεδομένα δεν έχουν ακόμη πλήρως διαμορφωθεί. Όμως όσα έχουν συμβεί ή πιθανολογούνται αρκούν για να κάνουμε ορισμένες διαπιστώσεις.

        Μια πρώτη διαπίστωση που μπορούμε να κάνουμε είναι ότι η προσφυγική κρίση αναδεικνύεται σε κορυφαίο ζήτημα της εποχής μας, με συνέπειες όχι μόνο οικονομικές αλλά και ευρύτερες πολιτικές και γεωπολιτικές. Ο τρόπος αντιμετώπισής του –αν δηλαδή θα αντιμετωπιστεί με όρους ανθρωπισμού και αλληλεγγύης ή ξενοφοβίας και ρατσισμού– διαμορφώνει τις νέες διαχωριστικές γραμμές και τις ιδεολογικές και πολιτικές ταυτότητες στην Ευρώπη και στην κάθε χώρα ξεχωριστά. Η Ευρώπη διαπερνάται σήμερα από αυτήν ακριβώς τη διαχωριστική γραμμή.

         Σε πολλές χώρες δημιουργούνται πολιτικές εντάσεις από την άνοδο της Ακροδεξιάς και τις ξενοφοβικές τάσεις. Όμως είτε η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει το προσφυγικό πρόβλημα συλλογικά με όρους αλληλεγγύης και ανθρωπιάς στη βάση μιας αμοιβαιοποίησης του κόστους και του οφέλους, είτε η κάθε χώρα θα ακολουθήσει τον δικό της δρόμο, ο οποίος όμως δεν οδηγεί παρά στο να καταστεί το πρόβλημα ανεξέλεγκτο. Για την Ευρώπη ο κίνδυνος είναι να επικρατήσουν ξενοφοβικές και ακροδεξιές λογικές, γεγονός που θα μπορούσε να την οδηγήσει στην αποδιάρθρωση και στην επιστροφή της στην εποχή των τυφλών εθνικιστικών ανταγωνισμών.

      Όμως και η λογική της Ευρώπης των πολλών ταχυτήτων θα μπορούσε να έχει το ίδιο αποτέλεσμα μέσα από διαφορετικές διαδρομές. Το προσφυγικό λοιπόν φέρνει στην επιφάνεια μεγάλα στρατηγικά προβλήματα προσανατολισμού, αρχιτεκτονικής, πολιτικής και ταυτότητας της Ευρώπης. Είναι λοιπόν ανάγκη να κάνουν όλοι διαφανείς τις επιλογές τους και να δυναμώσουν οι φωνές και οι δυνάμεις που τάσσονται υπέρ μιας κοινωνικής και αλληλέγγυας Ευρώπης.

 Δεύτερη διαπίστωση:  Ειδικά στη χώρα μας, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, η προσφυγική κρίση έχει μια αυξημένη επίδραση. Η απειλή ή ο κίνδυνος για κλείσιμο των συνόρων επηρεάζει πολυδιάστατα την κοινωνία. Γι’ αυτό και έχοντας ως προτεραιότητα και σταθερή στόχευση την αποτροπή του κλεισίματος των συνόρων, πρέπει να προετοιμαστούμε για όλα τα ενδεχόμενα.

       Τη δημιουργία καταλυμάτων και άλλων υποδομών φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών πρέπει να τη δούμε όχι ως ένα βάρος ή ως μια υποχρέωση προς τρίτους, αλλά ως ένα μέσο θωράκισης μπροστά στον κίνδυνο το πρόβλημα να καταστεί ανεξέλεγκτο. Με την έννοια αυτή, δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι το προσφυγικό πρόβλημα και η ανασυγκρότηση της χώρας αναδεικνύονται πλέον στα δύο ιστορικών διαστάσεων «εθνικά στοιχήματα» της σύγχρονης ιστορίας μας, αφού η στάση μας απέναντι σε αυτά και ο τρόπος αντιμετώπισης και των δύο θα καθορίσει τη μελλοντική μας πορεία.

       Στην αντιμετώπιση και των δύο αυτών προβλημάτων αυτό που μετράει περισσότερο και από τα χρήματα είναι οι αξίες και οι αρχές με βάση τις οποίες θα κάνουμε τις αναγκαίες επιλογές και, αν χρειαστεί, θα δώσουμε τις δύσκολες μάχες που έρχονται. Αυτό θα κρίνει το αποτέλεσμα. Και ακριβώς γι’ αυτό, παρά τις μεγάλες δυσκολίες, τις αντιξοότητες –ακόμη και τους κινδύνους–, μπορούμε να τα κερδίσουμε και τα δύο αυτά στοιχήματα και να βγούμε από αυτή την κρίση με μια κοινωνία πιο ισχυρή, πιο αλληλέγγυα, πιο δημοκρατική και πιο δίκαιη, με μια οικονομία πιο σταθερή, παραγωγική και βιώσιμη, με μια χώρα με αυξημένο κύρος και ρόλο στην Ευρώπη και τον κόσμο.

    Θεμελιώδης προϋπόθεση γι’ αυτό είναι να κάνουμε σαφείς επιλογές, να εξοπλιστούμε με σταθερούς και μακράς πνοής προσανατολισμούς και αποφασιστικότητα. Κοιτώντας λοιπόν το παρόν από τη σκοπιά του μέλλοντος, θα πρέπει να προφυλαχτούμε από δύο κινδύνους: Ο πρώτος είναι να αγνοήσουμε τις άμεσες πιεστικές ανάγκες και τις τεράστιες αδικίες και ανισότητες που έχουν συσσωρευτεί στα χρόνια της κρίσης και της διαρκούς λιτότητας, να πούμε δηλαδή πως όλα αυτά είναι προβλήματα του μέλλοντος που θα τα λύσει μια μελλοντική ανάπτυξη. Ο άλλος κίνδυνος είναι να παγιδευτούμε στη διαχείριση της μιζέριας του παρελθόντος, να επιδοθούμε δηλαδή ως κοινωνία σε διάφορες μορφές «κανιβαλισμού», αντί να δούμε πώς θα οργανώσουμε και θα κατακτήσουμε το μέλλον, πώς θα αξιοποιήσουμε με σχέδιο και δικαιοσύνη τις όχι ευκαταφρόνητες δυνατότητές μας.

       Είναι προφανές ότι και από τους δύο αυτούς κινδύνους αναδεικνύεται η ανάγκη ενός συνολικού σχεδίου που θα εντάσσει τις άμεσες λύσεις σε μια προοπτική και θα χτίζει το μέλλον στην ικανοποίηση των αναγκών του σήμερα. Θα πρέπει, επίσης, μιας και μιλάμε για κινδύνους, να αποφύγουμε μοτίβα του ιστορικού μας παρελθόντος, κατά τα οποία οι κυρίαρχες τάξεις της χώρας αναζητούσαν πολλές φορές λύσεις εύκολες αλλά ρηχές, στηριγμένες συχνά σε ξένα δεκανίκια, επιφυλάσσοντας στη χώρα ρόλους παρασιτικούς και εξαρτημένους στο πλαίσιο του παγκόσμιου καταμερισμού της εργασίας, αντί να διεκδικούν θέσεις και ρόλους βασισμένους σε επιδόσεις στα πεδία της γνώσης, της επιστήμης, του πολιτισμού και της αναβαθμισμένης παραγωγής.  
       Και για να μη μείνει αυτό ως μια απλή ευχή, πρέπει να καταστήσουμε σε όλους σαφές ότι σε καμία περίπτωση δεν είναι όραμά μας να γίνουμε «επιδοτούμενοι συνοριοφύλακες» της Ευρώπης, να γίνουμε, δηλαδή, όπως ορισμένοι υπονοούν, «ο Λίβανος» ή «η Ιορδανία της Ευρώπης». Πρόκειται για μια τεράστια παγίδα την οποία πρέπει να αποφύγουμε, ακόμη και αν συνοδευόταν με πρόσκαιρα υλικά οφέλη. Φιλοδοξία μας πρέπει να είναι να κάνουμε ό,τι μπορούμε ώστε η Ευρώπη να αντιμετωπίσει αυτή την πρόκληση συλλογικά στη βάση του ανθρωπισμού και της αλληλεγγύης. Και βέβαια στο πλαίσιο ενός τέτοιου συλλογικού σχεδιασμού να αναλάβουμε και τις δικές μας ευθύνες.

Διαπίστωση τρίτη: Η κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί. Η Συρία μπορεί να ειρηνεύσει και οι ροές μπορούν να ελεγχθούν. Όπως έχει λεχθεί από πολλούς Ευρωπαίους παράγοντες, η Ευρώπη μπορεί να απορροφήσει άνετα τουλάχιστον 5 εκατομμύρια πρόσφυγες, αρκεί να κατανεμηθούν σε όλες τις χώρες. Και είναι ενδιαφέρον ότι ακόμη και χώρες που δεν είναι μέλη της ΕΕ, όπως η Νορβηγία ή η Ελβετία, έχουν προσφερθεί να πάρουν μέρος σε προγράμματα μετεγκατάστασης. Χρειάζεται όμως γι’ αυτό σαφής πολιτική βούληση και συνεκτικός σχεδιασμός. Ένα σχέδιο για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης θα πρέπει να έχει τέσσερα τουλάχιστον σκέλη, να διέπεται από τις αρχές του διεθνούς δικαίου και να σέβεται τις διεθνείς Συνθήκες για την προστασία των προσφύγων και των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Απαιτούνται: α) Αντιμετώπιση των αιτιών της κρίσης με μια μεγάλη πρωτοβουλία για την άμεση ειρήνευση της Συρίας και της ευρύτερης περιοχής

 β) Ένα σχέδιο ελέγχου των ροών των προσφύγων, που πρέπει να περιλαμβάνει τόσο τον έλεγχο των συνόρων όσο και τη διασφάλιση νόμιμων και ασφαλών διαδρομών διέλευσης όσων ζητούν άσυλο

 γ) Ένα σχέδιο διαχείρισης των προσφυγικών ροών και κατανομής τους στις διάφορες χώρες

 δ) Ένα σχέδιο ανασυγκρότησης των περιοχών που έχουν πληγεί από τις πολεμικές συρράξεις και επιστροφής των μεταναστών και προσφύγων που το επιθυμούν στις χώρες προέλευσης τους. 

      Διαπίστωση τέταρτη: η προσφυγική κρίση καθιστά ακόμη πιο αναγκαία την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης το συντομότερο δυνατόν. Οι προϋποθέσεις για την ολοκλήρωση έχουν δημιουργηθεί και η όποια περαιτέρω καθυστέρηση είναι αδικαιολόγητη. Η ταχεία ολοκλήρωση της αξιολόγησης του προγράμματος θα επιτρέψει την έναρξη των συζητήσεων για το πρόβλημα του δημόσιου χρέους, η θετική έκβαση των οποίων θα επιταχύνει την πρόσβαση στις αγορές δανεισμού και τη μετάβαση της οικονομίας σε αναπτυξιακή τροχιά. Επίσης, αμέσως μετά την πρώτη αξιολόγηση, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει δεσμευτεί ότι θα λάβει μέτρα τα οποία θα διευκολύνουν τη ρευστότητα της οικονομίας και τους όρους χρηματοδότησής της. Η έγκαιρη ολοκλήρωση αυτής της σειράς των βημάτων θα επιτρέψει λοιπόν την ανάκαμψη της οικονομίας από το δεύτερο εξάμηνο αυτού του έτους και θα καταστήσει πιο σαφείς και ορατές τις προοπτικές.

 Πέμπτη διαπίστωση είναι ότι η προσφυγική κρίση κάνει ακόμη πιο αναγκαία την επιτάχυνση του κυβερνητικού έργου σε όλα τα μέτωπα και ιδιαίτερα στην υλοποίηση του λεγόμενου παράλληλου προγράμματος, δηλαδή των δράσεων εκείνων που αποσκοπούν στη στήριξη της κοινωνίας και της συνοχής της, έτσι ώστε να μπορέσει να αντεπεξέλθει στις νέες πιέσεις που αναπόφευκτα συνεπάγεται η προσφυγική κρίση. Παρουσιάζοντας χθες την έκθεσή του, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος διαπίστωνε ότι η κοινωνική συνοχή απειλείται από την αύξηση της φτώχειας και της ανισοκατανομής του εισοδήματος και από τον κοινωνικό αποκλεισμό σημαντικών τμημάτων του πληθυσμού. Πρόκειται για μια διαπίστωση που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Αντίθετα, τεκμηριώνεται από πλήθος εμπειρικών μελετών.

       Ορισμένοι έχουν υποστηρίξει ότι η αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού πρέπει να παραπεμφθεί στο μέλλον: «Πρώτα ανάπτυξη και μετά αναδιανομή», υποστηρίζουν. Αν όμως είναι σωστό ότι η συνοχή της κοινωνίας τελεί ήδη υπό απειλή, όπως διαπιστώνει και ο κ. Στουρνάρας, τότε ποιες θα ήταν οι συνέπειες από μια επ’ αόριστον αναβολή της αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος;

       Η αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, τα ειδικά προγράμματα απασχόλησης, η πρόσβαση των ανασφάλιστων πολιτών στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας, η εξασφάλιση συσσιτίων και υποστηρικτικής διδασκαλίας στα σχολεία, η ενθάρρυνση και στήριξη δομών αλληλεγγύης και άλλων συλλογικών πρωτοβουλιών των πολιτών, η επανοικοδόμηση του κοινωνικού κράτους «από τα κάτω» στη βάση της κοινωνίας, σε αντιστοιχία με τις νέες επείγουσες ανάγκες που έχουν διαμορφωθεί, αποτελούν σταθερές προτεραιότητες της κυβέρνησης, παρά τους δημοσιονομικούς περιορισμούς και το ασφυκτικό πλαίσιο εποπτείας. Η προσφυγική κρίση ωστόσο έρχεται να δώσει μια νέα διάσταση στο πρόβλημα αυτό. Τούτο σημαίνει πως όχι μόνο δεν υπάρχει κανένα περιθώριο αναβολής, αλλά, αντίθετα, η στήριξη της κοινωνίας, η καταπολέμηση της φτώχειας και των ανισοτήτων οφείλει να γίνει βασικό κριτήριο και στόχος της συνολικής πολιτικής.

 Έκτη διαπίστωση: Η προσφυγική κρίση επιβάλλει την επιτάχυνση των διαδικασιών που θα επιτρέψουν στην ελληνική οικονομία να μπει σε τροχιά ισχυρής ανάπτυξης το συντομότερο δυνατόν, ώστε να μπορέσει να αντιμετωπίσει από καλύτερες θέσεις, τόσο τα βάρη που συνεπάγεται η προσφυγική κρίση, όσο και μια ενδεχόμενη επιδείνωση της παγκόσμιας οικονομίας με ό,τι αυτή συνεπάγεται.

Ομιλία του Γιάννη Δραγασάκη (tovima.gr)

Παρασκευή 29 Απριλίου 2016

Η Σταύρωση του θεανθρώπου

Μεγάλη Πέμπτη: Σήμερον κρεμάται επί ξύλου -Η Σταύρωση του θεανθρώπου

Μεγάλη Πέμπτη: Σήμερον κρεμάται επί ξύλου -Η Σταύρωση του θεανθρώπου
Μεγάλη Πέμπτη. Οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα σε όλη τη χώρα, σε κάθε ορθόδοξη εκκλησία.
Η Μεγάλη Πέμπτη, η ιερή μέρα κατά την οποία εορτάζεται ο Μυστικός Δείπνος του Ιησού Χριστού με τους 12 Αποστόλους. Η ημέρα αυτή είναι η τέταρτη ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας, της εβδομάδας δηλαδή η οποία προηγείται και καταλήγει στη γιορτή του Πάσχα. Της Μεγάλης Πέμπτης προηγείται η Μεγάλη Τετάρτη και ακολουθεί η Μεγάλη Παρασκευή. Τ
Τα Δώδεκα Ευαγγέλια περιγράφουν την πορεία του Ιησού προς τον Γολγοθά. Τον Μυστικό Δείπνο, το δάκρυ και την ανθρώπινη αδυναμία στους κήπους της Γεσθημανής, την προδοσία του από τον Ιούδα, την σύλληψη, την δίκη, τα βασανιστήρια, την Σταύρωση.
Τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ η Εκκλησία θα μάς συγκλονίσει παρουσιάζοντάς μας τη Σταύρωση του Θεανθρώπου.
Το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης τελείται ο εσπερινός της Μεγάλης Παρασκευής μαζί με τη Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Οι ιερείς κατά την ετοιμασία της Θείας Κοινωνίας εξάγουν δύο «αμνούς» (το μέρος του άρτου το οποίο μεταβάλλεται σε σώμα Χριστού) και διατηρούν τον ένα αφού τον τεμαχίσουν και τον αποξηράνουν, σε ασφαλές σημείο (μέσα στο αρτοφόριο πάνω στην αγία τράπεζα) για έναν ολόκληρο χρόνο για την κοινωνία των πιστών σε έκτακτες περιπτώσεις. Το βράδυ τελείται ο όρθρος της Μεγάλης Παρασκευής, στον οποίο αναπαριστάται το Θείο Δράμα της Σταύρωσης και διαβάζονται τα 12 ευαγγέλια που περιγράφουν τα γεγονότα από τη σύλληψη έως και την ταφή του Χριστού.
Ανάμεσα στο 5ο και το 6ο Ευαγγέλιο ψάλλεται το αντίφωνο «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…» και ο Εσταυρωμένος λιτανεύεται από τους ιερείς. Στις εκκλησίες της Ζακύνθου, η περιφορά του Εσταυρωμένου γίνεται μετά το 11ο Ευαγγέλιο.
Σήμερον κρεμάται επί ξύλου...
Σήμερον κρεμάται επί ξύλου,
ο εν ύδασι την γην κρεμάσας.
Στέφανον εξ ακανθών περιτίθεται,
ο των αγγέλων βασιλεύς.
Ψευδή πορφύραν περιβάλλεται
ο περιβάλλων τον ουρανόν εν νεφέλαις.
Ράπισμα κατεδέξατο,
ο εν Ιορδάνη ελευθερώσας τον Αδάμ.
Ήλοις προσηλώθη,
ο Νυμφίος της Εκκλησίας.
Λόγχη εκεντήθη, ο Υιός της Παρθένου.
Προσκυνούμεν σου τα Πάθη, Χριστέ.
Δείξον ημίν και την ένδοξόν σου Ανάστασιν.

Είναι η στιγμή, περίπου στις 9 το βράδυ, όπου σε όλες τις εκκλησίες της χώρας θα σβήσουν τα φώτα. Η πομπή της σταύρωσης υπό το αμυδρό φως των κεριών θα κινηθεί με αργό και σταθερό ρυθμό προς το κέντρο των ναών, διαπερνώντας το πλήθος των πιστών. Το Θείο πάθος σχεδόν κορυφώνεται…
Τα 12 Ευαγγέλια της Μεγάλης Πέμπτης συγκροτούνται κυρίως από περικοπές των Ευαγγελίων του Ιωάννη και του Ματθαίου. Εν περιλήψει τα 12 Ευαγγέλια: Τελευταίες νουθεσίες του Ιησού στους μαθητές του… «Αγαπάτε Αλλήλους». Ο τελευταίος αποχαιρετισμός. Προσευχή του Ιησού. Προδοσία του από τον Ιούδα. Σύλληψη του Ιησού και μεταφορά του «Από τον Άννα στον Καϊάφα». Δίκη του Ιησού από τους Αρχιερείς. Άρνηση Πέτρου («Πριν αλέκτορα φωνήσαι, τρις απαρνήση με»). Ο Ιησούς ενώπιον του Πιλάτου, στο Πραιτώριο. Προσπάθεια του Πιλάτου να απελευθερώσει τον Κύριο, αλλά εμπρός στην αποφασιστικότητα των Φαρισαίων υποχωρεί. «Βαραβάν ή Χριστόν;». Ο Πιλάτος «Νίπτει τας χείρας του». Ο Ιούδας μεταμελείται και επιστρέφει τα «τριάκοντα αργύρια» στους Αρχιερείς, οι οποίοι τα έβαλαν στον «Κορβανά» (ταμείο του Ναού). Απαγχονισμός Ιούδα. Πορεία του Ιησού προς τον Γολγοθά και Σταύρωσή του με δύο ληστές. Ο Ιησούς αφήνει το πνεύμα επί του Σταυρού. Μεταμέλεια του ενός ληστή, που ζητά από τον Κύριο να τον θυμηθεί στη βασιλεία των Ουρανών. Ο Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας ζητά από τον Πιλάτο το Σώμα του για να το θάψει. Ταφή του Ιησού και σφράγιση του Τάφου του από τους Αρχιερείς και Φαρισαίους.
Στις εκκλησίες, όλο το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης μέχρι το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής, παραμένουν κυρίως γυναίκες οι οποίες «μοιρολογούν», ψάλλοντας ύμνους, τον Χριστό.
Σε πολλά μέρη, προετοιμάζουν τον στολισμό του Επιταφίου κατά την διάρκεια της νύχτας αυτής.
Στα σπίτια των Χριστιανών, την Μεγάλη Πέμπτη, βάφονται τα κόκκινα αυγά. Για τον λόγο αυτό, η ημέρα λέγεται και Κόκκινη Πέμπτη ή Κοκκινοπέφτη.
Εκτός από τα αυγά, την μέρα αυτή, φτιάχνονται τα πασχαλινά κουλούρια και τα τσουρέκια. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, οι Χριστιανοί κρεμούν κόκκινα πανιά στα παράθυρα των σπιτιών τους.

Πέμπτη 28 Απριλίου 2016

θέμα Έκθεσης:"Μετανάστευση"


θέμα Έκθεσης:"Μετανάστευση"

Το μεταναστευτικό πρόβλημα και η χώρα μας...
 Τα προβλήματα που βιώνουμε στην εποχή μας αυξάνουν την αβεβαιότητα, που εκδηλώνεται με τα πρωτοφανή μεταναστευτικά ρεύματα. Η πατρίδα μας έχει μακρά ιστορία στην αναζήτηση της ελπίδας. Τώρα είναι η ίδια που προσφέρει ελπίδα.

Η μετανάστευση, σε μεγάλο βαθμό, λειτούργησε θετικά για τη χώρα μας. Τόνωσε την ανταγωνιστικότητα, ξαναχτίστηκαν τα χωριά, βρήκαν βοήθεια οι αναξιοπαθούντες, απαλύνθηκε η γήρανση και ενσωματώθηκαν νέα στοιχεία στην κουλτούρα της. Η ποικιλότητα τροφοδοτούσε πάντοτε τη δημοκρατία. Ο μετανάστης, όμως, για να έχει τα ίδια δικαιώματα με τον
λληνα πολίτη, πρέπει να γίνει πρώτα Έλληνας υπήκοος. Έτσι θα έχει δικαίωμα να συμμετέχει στη ζωή των θεσμών. Πρέπει να σημειωθεί ότι η έλλειψη μεταναστευτικής πολιτικής δεν δημιούργησε συνθήκες που να ευνοούν τη μετανάστευση στη χώρα μας ανθρώπινου δυναμικού με δεξιότητες και επιστημονική γνώση. Μόνο οι ανειδίκευτοι και οι απελπισμένοι κατέκλυσαν κάθε ελληνική γωνιά.

Οι δυνατότητες που έχουμε να εντάξουμε νέους πολίτες είναι λίαν περιορισμένες. Τα ανεξέλεγκτα κύματα μεταναστών που αποβιβάζονται αδιάκοπα στη χώρα μας έχουν δημιουργήσει τεράστια κοινωνικά προβλήματα, τόσο για τους ίδιους τους μετανάστες όσο και για τη χώρα μας. Τα νοσοκομεία, τα σχολεία, οι θέσεις εργασίας και η κοινωνική πρόνοια δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις νέες ανάγκες, με αποτέλεσμα τα πλεονεκτήματα της μετανάστευσης να χάνονται και να δίνουν τη θέση τους στο χάος! Όπως είναι εύλογο, οι πιο παραδαρμένοι από τους νεοεισερχόμενους στη χώρα μας, αδυνατώντας να εξασφαλίσουν τα προς το ζην, έχουν οδηγηθεί ή σύντομα θα οδηγηθούν στην παρανομία και στις αποκλίνουσες συμπεριφορές. Τα θύματά τους αθώοι πολίτες. Θα πρέπει να αναμένουμε από τους μετανάστες ομαδοποιήσεις, κλειστές κοινότητες, ξεχωριστές γειτονιές. Αν δεν έχουν εκδηλωθεί, δεν θα πάρει καιρός να γίνουμε μάρτυρες καταστάσεων όπως: αντίπαλες συμμορίες, έλεγχος δρόμων, παράνομο εμπόριο, ξεκαθαρίσματα λογαριασμών, βιαιοπραγίες... Μια χούφτα από απελπισμένους αρκεί να χαλάσει τη ζωή σε μια γειτονιά. Τα θύματά τους με τη σειρά τους θα θελήσουν να αντιδράσουν. Μια τέτοια κατάσταση θα οδηγήσει στην ανάγκη μεγαλύτερης αστυνόμευσης, δηλαδή σε μεγαλύτερη δημόσια δαπάνη, εκτροπή από τον σεβασμό του διαφορετικού και απαίτηση ιδιωτικών αστυνομιών. Οι πλούσιες συνοικίες θα βρουν τα μέσα να περιχαρακωθούν και να συντηρήσουν τις δημοτικές τους αστυνομίες ή τις ιδιωτικές επιχειρήσεις ασφάλειας. Το κύριο σώμα των πολιτών, όμως, δεν θα έχει τη δυνατότητα να απολαμβάνει την ήρεμη ζωή στην ίδια του την πατρίδα. Το πρόβλημα συνεχώς μεγεθύνεται με απρόβλεπτες συνέπειες.

Η λύση του είναι δύσκολη και απαιτεί αντιμετώπιση με βάση: την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, τον σεβασμό του διαφορετικού, την ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας των πολιτών, τις δυνατότητες της οικονομίας, την προοπτική πολιτικής ένταξης όσων είναι απαραίτητοι στη χώρα μας και θεμελιώνουν τέτοιο δικαίωμα και την απαίτηση κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής.

Οι πρώτες ενέργειες πρέπει να είναι: α) καταγραφή όλων των μεταναστών, β) προστασία όλων όσοι γεννήθηκαν στη χώρα μας, γ) πολιτική ένταξη εκείνων που έχουν μακρόχρονη και αξιόπιστη κοινωνική συμπεριφορά, δ) ευρωπαϊκή αποτροπή μεταναστευτικών ρευμάτων προς τη χώρα μας, ε) προώθηση προς άλλες ευρωπαϊκές χώρες του πλεονάζοντος όγκου μεταναστών, στ) προώθηση στις χώρες προέλευσης μετά από πρωτοβουλία της ΕΕ, ζ) λειτουργία σχολείων για καλλιέργεια κουλτούρας ένταξης και η) διαφύλαξη του κύρους της χώρας.

Τα μεταναστευτικά ρεύματα δημιουργούν την «κάτωθεν» παγκοσμιοποίηση που καθιστά την ανεκτικότητα του διαφορετικού σημαντική αξία. Είναι αλήθεια ότι πρέπει κανείς να αναζητά την αρμονία των αντιθέσεων, δηλαδή την ανεκτικότητα και να επιδιώκει τη διαχείριση της διαφωνίας, αλλά με ένα θυμωμένο πλήθος που δεν έχει ελπίδα οι κανόνες δεν ισχύουν και το χάος παραμονεύει. Τα προβλήματά του μας δοκιμάζουν και οι αντοχές μας είναι περιορισμένες... Η σημερινή πραγματικότητα έχει υπερβεί το μέτρο και θα οδηγήσει στην αναρχία και στην υποβάθμιση της κοινωνικής συνοχής. Ελπίδα μας, η τήρηση των κανόνων... και η κοινή στάση πολιτών και πολιτικής ηγεσίας. 
Ηλεκτρονική Εφημερίδα «Το Βήμα», 24 Απριλίου 2015


Παρασκευή 15 Απριλίου 2016

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ -ΦΤΩΧΕΙΑ



ΚΕΙΜΕΝΟ

Τα μέτρα για τις ευπαθείς οικονομικά ομάδες του πληθυσμού που ανακοινώθηκαν την περασμένη Πέμπτη φέρνουν και πάλι στο προσκήνιο το ζήτημα της φτώχειας και πώς αυτή ορίζεται σήμερα. Βέβαια οι αριθμοί υπήρχαν πάντα ­ αμείλικτοι ­να μας θυμίζουν ότι η φτώχεια, παρά την ευημερία, είναι εδώ: 300.000 ελληνικές οικογένειες που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, εκατοντάδες χιλιάδες άνεργοι οι οποίοι προσπαθούν να ξεφύγουν από τον κοινωνικό αποκλεισμό. Οι αριθμοί όμως δεν τα λένε όλα και κυρίως δεν μας εξηγούν γιατί, όταν ο πλανήτης μας παράγει περισσότερο πλούτο από ποτέ, παράγει συγχρόνως και τόση εξαθλίωση· και γιατί οι κοινωνίες μας εκτρέφουν αθλιότητα, πολύ μεγαλύτερη και πιο ανυπόφορη από αυτήν που απλώς οι αριθμοί τεκμηριώνουν.

Σύμφωνα με τη διατύπωση του αμερικανού ανθρωπολόγου Μάρσαλ Σάλινς, η μόνη μέχρι τώρα κοινωνία της αφθονίας, η μόνη δηλαδή ανθρώπινη κοινωνία που δεν γνώριζε τη φτώχεια, ήταν η νεολιθική. Δεν πρόκειται για απλό παραδοξολόγημα. Αν ορίσουμε τη φτώχεια ως μια κατάσταση όπου υπάρχουν μεγάλες παρεκκλίσεις ανάμεσα στις ανάγκες των ατόμων και στη δυνατότητά τους να τις ικανοποιούν, τότε είναι προφανές ότι οι κοινωνίες οι οποίες παράγουν μεν από κοινού λίγο αλλά αυτό που παράγουν τους φθάνει, δεν μπορεί να χαρακτηρισθούν φτωχές. Οι πρωτόγονοι που κυνηγούν μόνον τόσα θηράματα και μαζεύουν μόνον τόσους άγριους καρπούς όσο τους χρειάζεται για να χορτάσουν δεν είναι φτωχοί. Και γι' αυτό ακριβώς αφού ασχοληθούν ελάχιστες ώρες για να εξασφαλίσουν τον επιούσιο, αφού δηλαδή τελειώσουν τη σύντομη αναγκαία «εργασία» τους, περνούν τον υπόλοιπο «ελεύθερο χρόνο» τους κατά το δοκούν. Ικανοποιώντας λοιπόν όλες τους τις ανάγκες ζουν ως «πλούσιοι».

Η φτώχεια είναι συνεπώς ιστορική κατηγορία. Η στέρηση, η επιβίωση κάτω από το ελάχιστο συντήρησης και η αθλιότητα είναι φαινόμενα και ερωτήματα που δεν είναι δυνατόν να τεθούν έξω από τις κοινωνίες που τα εκτρέφουν. Κάθε κοινωνία δημιουργεί τις δικές της ανάγκες, παράγει τα δικά της στερητικά σύνδρομα και ορίζει τα δικά της ηθικά και κοινωνικά κριτήρια γύρω από τα επιτρεπτά όρια της στέρησης. Και είναι σαφές ότι τα όρια αυτά καθορίζονται ανάμεσα στα άλλα από την έκταση της κοινωνικής και οικονομικής ανισότητας αλλά και για τις κυρίαρχες παραστάσεις, για τα αίτια και τους μηχανισμούς που παράγουν, αναπαράγουν, διαιωνίζουν και επιτρέπουν την ανισότητα αυτή.

Είναι αξιοσημείωτο ότι οι αξιωματικά πλέον δημοκρατικές κοινωνίες μας γίνονται ολοένα πιο πλούσιες, παράγουν ολοένα και περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες όλων των ειδών και απελευθερώνουν μέσω της πάγκοινης θέασης του πλούτου τις εξ ορισμού πλέον ακαθήλωτες επιθυμίες των ατόμων. Οι ανάγκες και οι στερήσεις είναι πολύ πιο ανυπόφορες όταν δεν είναι γενικές. Όσο πιο άνισες, πιο διαστρωματωμένες και πιο πολωμένες είναι οι κοινωνίες τόσο και διευρύνεται το εύρος των αναγκών που ο κάθε άνθρωπος δικαιούται να απαιτεί να ικανοποιήσει. Μέσα στον περιρρέοντα πλούτο λοιπόν η φτώχεια αναδεικνύεται στο ύψιστο κοινωνικό και ηθικό σκάνδαλο, στην πιο άμεση έκφραση των δυσαρμονιών και αθλιοτήτων της κοινωνίας μας. Πριν καν να μιλήσει κανείς για «κοινωνική δικαιοσύνη» και «κοινωνική επιείκεια» η πραγματικότητα και το θέαμα μιας αυξανόμενης φτώχειας η οποία γειτνιάζει με μιαν επίσης αυξανόμενη αφθονία είναι λοιπόν από κάθε άποψη αποκρουστικό και απαράδεκτο. Οι κοινωνίες μας εκτρέφουν αθλιότητα, πολύ μεγαλύτερη και πιο ανυπόφορη από αυτήν που απλώς τεκμηριώνουν οι αριθμοί. Κάτι πρέπει να γίνει.

Η αθλιότητα όμως δεν μπορεί να περιμένει. Οι σημερινοί φτωχοί δεν είναι απλώς στερημένοι. Βρίσκονται αποκλεισμένοι από τον κόσμο που τους περιβάλλει, αιχμάλωτοι ενός αξεπέραστου περιθωρίου, ακυρωμένοι ως προς τις θεμελιώδεις λειτουργίες τους ως ελεύθερων ανθρώπων. Η επιβίωση και ενίσχυσή τους δεν είναι καν αντικείμενο μιας «κοινωνικής πολιτικής», η οποία όλο και πιο πολύ εμφανίζεται υποχρεωμένη να συνυπολογίζει μια σειρά από συγκρουόμενες παραμέτρους και αντιτιθέμενα συμφέροντα. Η προστασία λοιπόν των φτωχών από την απόλυτη εξαθλίωση βρίσκεται πριν από την ιεράρχηση των συλλογικών αναγκών, πριν από την κοινωνική ευαισθησία και πριν από τις οποιεσδήποτε άλλες επιλογές.

Ασχέτως λοιπόν από το ερώτημα για τα αίτια της φτώχειας, ανεξάρτητα από το κατά πόσον το φαινόμενο αυτό είναι δυνατόν να εξαλειφθεί στο πλαίσιο των καπιταλιστικών κοινωνιών και πέρα από τα μέτρα που είναι δυνατόν να ληφθούν έτσι ώστε να μειωθεί ο αριθμός των εξαθλιωμένων, η συνύπαρξη του τερατώδους πλούτου με την απόλυτη και αυξανόμενη αθλιότητα είναι απολύτως απαράδεκτη. Καμία μελλοντική προσδοκία δεν δικαιώνει την ανοχή ενός φρικαλέου παρόντος. Όσες κοινωνίες είναι έστω και στοιχειωδώς ανεπτυγμένες δεν είναι δυνατόν να ανέχονται την εξαθλίωση των κοινωνιών. Πριν καν να περιφρονήσει ή να φοβηθεί τη φτώχεια, ο πλούτος οφείλει να την ντρέπεται. Και να δρα αναλόγως.

Κωνσταντίνος Τσουκαλάς
Η φτώχεια στον καιρό της αφθονίας (διασκευή)

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Α. Να γραφεί η περίληψη του κειμένου (120 λέξεις)
(Μονάδες 25)

Β. 1. «Οι σημερινοί φτωχοί δεν είναι απλώς στερημένοι. Βρίσκονται αποκλεισμένοι από τον κόσμο που τους περιβάλλει, αιχμάλωτοι ενός αξεπέραστου περιθωρίου, ακυρωμένοι ως προς τις θεμελιώδεις λειτουργίες τους ως ελεύθερων ανθρώπων». Να αναπτύξετε το περιεχόμενο της παραπάνω φράσης σε μία παράγραφο 100 περίπου λέξεων
(Μονάδες 10)

Β. 2. Να βρεθούν οι τρόποι επίτευξης συνοχής ανάμεσα στις παραγράφους του κειμένου
(Μονάδες 5)

Β. 3. παράγει, αφθονίας, προφανές, επιτρέπουν, ανυπόφορες: να γραφεί από ένα αντώνυμο για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις
(Μονάδες 5)

Β. 4. αμείλικτοι, ακαθήλωτες, απαιτεί, αποκρουστικό, να εξαλειφθεί: να γραφεί από ένα συνώνυμο για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις
(Μονάδες 5)

Β. 5. Να εντοπιστούν οι τρόποι και τα μέσα πειθούς στις δύο πρώτες παραγράφους του κειμένου
(Μονάδες 5)

Β. 6. «Η αθλιότητα όμως…οποιεσδήποτε άλλες επιλογές»: Να βρεθούν η δομή και τρόπος ανάπτυξης της παραγράφου
(Μονάδες 5)

Γ. Συμμετέχετε ως ομιλητής σε ένα συνέδριο για τη φτώχεια. Να ετοιμάσετε μια εισήγηση, όπου α. θα δείχνετε τους λόγους για τους οποίους η φτώχεια παραβιάζει κατάφωρα τα δικαιώματα των ανθρώπων μέσα στις κοινωνίες και β. θα προτείνετε τρόπους αντιμετώπισής της από την πολιτεία και τα άτομα. (500-600 λέξεις) (500-600 λέξεις)
(Μονάδες 40)

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. «Όσο πιο άνισες, πιο διαστρωματωμένες και πιο πολωμένες είναι οι κοινωνίες τόσο και διευρύνεται το εύρος των αναγκών που ο κάθε άνθρωπος δικαιούται να απαιτεί να ικανοποιήσει. Μέσα στον περιρρέοντα πλούτο λοιπόν η φτώχεια αναδεικνύεται στο ύψιστο κοινωνικό και ηθικό σκάνδαλο, στην πιο άμεση έκφραση των δυσαρμονιών και αθλιοτήτων της κοινωνίας μας.»
Ο παραπάνω συλλογισμός είναι ελλιπής. Να βρείτε την/τις προκείμενη/ες που λείπει/ουν, ώστε να είναι έγκυρος.
2. Σε ποιο γραμματειακό είδος ανήκει το κείμενο και ποια είναι τα χαρακτηριστικά του;


Με κίτρινο σημαίνονται τα χωρία του κειμένου που απαιτούνται για τη περίληψη





ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ Κ. ΤΣΟΥΚΑΛΑ
«Η φτώχεια στον καιρό της αφθονίας (διασκευή)»



Α. ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στο άρθρο αυτό ο Κ. Τσουκαλάς διερευνά το ζήτημα της φτώχειας στις σύγχρονες κοινωνίες. Ο συγγραφέας διαπιστώνει το παράδοξο ότι ενώ οι σύγχρονες κοινωνίες διαθέτουν πλούτο περισσότερο από ποτέ, παράγουν παράλληλα και περισσότερη εξαθλίωση. Η μόνη κοινωνία που δεν είχε φτώχεια ήταν η νεολιθική [και αυτό διότι είχε περιορισμένες ανάγκες, τις οποίες μπορούσε να ικανοποιήσει]. Η φτώχεια εξαρτάται από το επίπεδο των αναγκών μιας κοινωνίας και τις οικονομικές ανισότητες που υφίστανται σ’ αυτήν. Γι’ αυτό αποτελεί ηθικό και κοινωνικό σκάνδαλο, μέσα στον πλούτο της σύγχρονης κοινωνίας. Ο συγγραφέας κλείνει το κείμενό του διαπιστώνοντας ότι για τους σημερινούς φτωχούς πρόβλημα δεν είναι μόνο η στέρηση, αλλά κι ο κοινωνικός αποκλεισμός που συνεπάγεται η φτώχεια, και γι’ αυτό πρωταρχικό μέλημα των σύγχρονων πλούσιων κοινωνιών θα έπρεπε να είναι η καταπολέμηση της φτώχειας.  

Β. 1. Η φτώχεια των ανθρώπων στο σύγχρονο κόσμο δε συντελεί μόνο στη στέρηση βασικών βιοτικών αγαθών, αλλά αποτελεί παράγοντα παραβίασης θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κοινωνικού αποκλεισμού. Πράγματι, καθώς οι φτωχοί δεν έχουν τη δυνατότητα να καλύψουν βασικές ανάγκες της ζωής, όπως η τροφή, η στέγη, η περίθαλψη, η παιδεία, στερούνται θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου. Πώς είναι δυνατό να μιλάει κανείς για δικαίωμα στη ζωή, την τιμή, την αξιοπρέπεια, την ελευθερία, την ισότητα, όταν ζει μια περιορισμένη, στερημένη και εξευτελιστική ζωή; Και αυτό δεν είναι παρά μόνο η αρχή: ο εξαθλιωμένος που τρώει από τα σκουπίδια, κοιμάται στο δρόμο, δεν έχει ρούχα να ντυθεί και ζει από την ελεημοσύνη των άλλων, είναι επόμενο ότι αποκλείεται και από τις όποιες κοινωνικές ευκαιρίες για εργασία, εκπαίδευση, περίθαλψη και επανένταξη. Το περιθώριο δεν είναι παρά η δύστηνος μοίρα, που θα τον ακολουθεί σε κάθε βήμα της στερημένης του ζωής.  

Β. 2.
α. Η 2η με την 1η παράγραφο συνδέονται με τη λέξη – κλειδί «κοινωνία»
β. Η 3η με τη 2η παράγραφο συνδέονται με τη διαρθρωτική λέξη «συνεπώς» που δηλώνει συμπέρασμα
γ. Η 4η με την 3η παράγραφο συνδέονται με τη διαρθρωτική έκφραση «είναι αξιοσημείωτο» που δηλώνει έμφαση
δ. Η 5η με την 4η παράγραφο συνδέονται με τη διαρθρωτική λέξη «όμως» που δηλώνει αντίθεση
ε. Η 6η με την 5η παράγραφο συνδέονται με τη διαρθρωτική λέξη «λοιπόν» που δηλώνει συμπέρασμα

Β. 3. παράγει ≠ καταναλώνει, σπαταλά
αφθονίας ≠ έλλειψης, πενίας, ένδειας
προφανές ≠ ασαφές, συγκεχυμένο
επιτρέπουν ≠ απαγορεύουν, εμποδίζουν
ανυπόφορες ≠ υποφερτές, ανεκτές

Β. 4. αμείλικτοι – σκληροί, ανυποχώρητοι
ακαθήλωτες – αχαλίνωτες, ανεξέλεγκτες
απαιτεί – διεκδικεί, θέλει, επιδιώκει
αποκρουστικό – ειδεχθές, απεχθές, αποτρόπαιο
να εξαλειφθεί – να εξαφανισθεί

Β. 5. Στην 1η παράγραφο υπάρχει επίκληση στη λογική. Το μέσο που χρησιμοποιείται είναι τεκμήριο και συγκεκριμένα, στατιστικά στοιχεία για το μέγεθος της φτώχειας.
Στη 2η παράγραφο υπάρχει α. επίκληση στην αυθεντία, μέσα από τα λόγια του ανθρωπολόγου Μάρσαλ Σάλινς και β. επίκληση στη λογική με επιχειρήματα για την απουσία της φτώχειας στις πρωτόγονες κοινωνίες και την παρουσία της στις σύγχρονες.

Β. 6. Δομή
α. Θεματική περίοδος: «Η αθλιότητα όμως δεν μπορεί να περιμένει.»
β. Σχόλια – Ανάπτυξη: «Οι σημερινοί φτωχοί … αντιτιθέμενα συμφέροντα.»
γ. Κατακλείδα: «Η προστασία λοιπόν των φτωχών… άλλες επιλογές.»
Η παράγραφος αναπτύσσεται με τη μέθοδο της αιτιολόγησης

Γ. Υλικό προς χρήση για το πρόβλημα της φτώχειας – στο κόσμο και την κοινωνία

Α. Εισαγωγικά
Πρόβλημα καθοριστικό για την ισορροπία και την ομαλότητα της ζωής στον πλανήτη είναι αυτό της φτώχειας, τόσο στον υπανάπτυκτο, όσο και στον ανεπτυγμένο κόσμο. Μαζί με τις κλιματολογικές αλλαγές, την οικολογική καταστροφή, την εξάντληση των ενεργειακών πόρων, την επισιτιστική κρίση η φτώχεια ναρκοθετεί τα θεμέλια των σύγχρονων κοινωνιών, απειλεί με διάλυση τις κοινωνίες του τρίτου κόσμου και υπονομεύει την εύρυθμη λειτουργία των κοινωνιών στον πρώτο κόσμο. Η ύπαρξη της φτώχειας, αποτέλεσμα ποικίλων στρεβλώσεων του διεθνούς οικονομικού και πολιτικού συστήματος, θέτει ζήτημα δικαιότερης κατανομής του παγκόσμιου ή του κοινωνικού πλούτου και ορθολογικής αξιοποίησης των πλουτοπαραγωγικών πηγών, κάτι που φαντάζει δύσκολο μέσα στα πλαίσια μιας βαθιά εκμεταλλευτικής οργάνωσης του σύγχρονου κόσμου.

Β. Συνέπειες
1. Πόλεμοι και συγκρούσεις ανάμεσα στα κράτη για την κατοχή και την εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών
2. Εμφύλιος σπαραγμός και διαμάχες ανάμεσα σε κοινωνικές και πολιτικές ομάδες για την κατανομή του κοινωνικού – εθνικού πλούτου
3. Όξυνση φυλετικών συγκρούσεων, ανάδυση ρατσιστικών αντιλήψεων και πρακτικών
4. Διεύρυνση κοινωνικού χάσματος, κοινωνικός διχασμός, μίσος
5. Βία, εγκληματικότητα στην προσπάθεια των φτωχότερων να επιβιώσουν
6. Διασάλευση της κοινωνικής σταθερότητας, ομαλότητας και ισορροπίας, κοινωνική αναταραχή
7. Περιθωριοποίηση, κοινωνικός αποκλεισμός των φτωχών και διαιώνιση της εξαθλίωσής τους
8. Πείνα, εξαθλίωση, δυστυχία, μετανάστευση
9. Προσβολή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα οποία έχουν χρέος να προστατεύουν οι κυβερνήσεις, προσβολή του δικαιώματος στη ζωή, την τιμή, την αξιοπρέπεια, την ελευθερία, την περιουσία, την ισότητα, τη δικαιοσύνη
10. Οπισθοδρόμηση πολιτισμική, πολιτική, κοινωνική, επιστροφή στις κοινωνίες του ισχυρότερου, όπου επικρατούν πρακτικές ζούγκλας
11. Απαξίωση της ανθρώπινης αξίας και του ανθρωπισμού

Δ. Τρόποι αντιμετώπισης
1. Αναβάθμιση του ρόλου και της λειτουργίας των παγκόσμιων οργανισμών π.χ ΟΗΕ, unicef 
2. Ισχυροποίηση του Διεθνούς Δικαίου και υποχρέωση εφαρμογής του από όλες ανεξαιρέτως τις χώρες
3. Εγκαθίδρυση και στήριξη της δημοκρατίας στις υπανάπτυκτες χώρες
4. Παροχή οικονομικής βοήθειας των ανεπτυγμένων χωρών προς τις υπανάπτυκτες, δημιουργία και υποστήριξη προγραμμάτων καταπολέμησης της φτώχειας
5. Δημιουργία επενδύσεων στο έδαφος της υπό ανάπτυξη χώρας
6. Εθνικοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών, φραγμοί στην ασύδοτη λειτουργία της οικονομίας των αγορών
7. Δημιουργία και ενίσχυση του εκπαιδευτικού συστήματος και θεσμών του
8. Ενίσχυση του κράτους προνοίας και θεμελίωση του κράτους δικαίου
9. Δημιουργία μηχανισμών βοήθειας από κοινωνικές ομάδες και οργανώσεις κοινωνικής αρωγής
10. Οι ανεπτυγμένες χώρες θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν πως το πρόβλημα της φτώχειας του τρίτου κόσμου αφορά και το δικό του μέλλον, γιατί σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο η δική τους ευρυθμία εξαρτάται από την επάρκεια των αγαθών, την ανάπτυξη και την ηρεμία στον υπόλοιπο κόσμο και ότι οι ορδές των εξαθλιωμένων αποτελούν δυνάμει απειλή και για τη δική τους ισορροπία