Ο ΚΑΙΡΟΣ

ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΓΩΝΙΑ –Νασιόπουλος Απόστολος

Κυριακή 27 Μαρτίου 2011

ΓΙΑ ΤΗ ΣΟΤΥ

Η ΑΘΩΟΤΗΤΑ

Το βλέμμα σου φυλακίζει μια αθωότητα

Πίσω απ΄τα βλέφαρα σου

ένα καταπράσινο λιβάδι

με λευκά πρόβατα να βόσκουν

Θάθελα ναμουν και γώ συνοδοιπόρος

σ’αυτό το ταξίδι της αθωότητας

μα δε μ’ αφήνει το γκρίζο της ηλικίας μου

Το ονειρό σου όνειρο πολλών ανιδιοτελών ανθρώπων

καποιας ζοφερής πραγματικότητας

Κοιμήσου μωρό μου στον υπνο της αθωότητας.

ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΩΝ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ

Για να απαντήσει κανείς στο ερώτημα, ποιος είναι ο ρόλος των διανοουμένων της εποχής μας, πρέπει να έχει διευκρινίσει τι εννοεί με τον όρο "διανοούμενος".

Συνήθως προϋποθέτουμε ότι ένας διανοούμενος πρέπει να είναι ένας άνθρωπος μορφωμένος. Όμως κάθε μορφωμένος δεν είναι και διανοούμενος. Από τον διανοούμενο δεν περιμένει κανείς απλώς να έχει πλούσιες γνώσεις, να είναι καλλιεργημένος ή να κατέχει μια ειδικότητα. Γιατί ο διανοούμενος είναι, όπως δηλώνει και η λέξη, ένας άνθρωπος, που διανοείται κι αυτό σημαίνει, ότι είναι ένας άνθρωπος, που δεν δέχεται τα πράγματα, όπως του προσφέρονται, αλλά τα περνά μέσ' από τη δοκιμασία της δικής του διάνοιας ¾ είναι με άλλα λόγια ένα πνεύμα κριτικό όχι μόνο σε ό,τι αφορά τους άλλους αλλά και σ' ό,τι αφορά τον εαυτό του.

Η κριτική στάση του διανοούμενου τον συνδέει με την διαμαρτυρία. Επειδή ασκώντας κριτική δεν συμβιβάζεται με τα καθιερωμένα, ο διανοούμενος επαναστατεί και διαμαρτύρεται. Το καθιερωμένο σε όλους τους τομείς μοιάζει να είναι ένα σύστημα προσαρμογής δοσμένο από πριν, που λειτουργεί σαν ένας μηχανισμός. Ο διανοούμενος στη δεδομένη περίπτωση αντιπροσωπεύει το πρόσωπο, που αντιστέκεται στον μηχανισμό των θεσμών. Η διαμαρτυρία του είναι μια στάση αρνήσεως, όμως αποτελεί προϋπόθεση για μια θετική αντιμετώπιση, γιατί αίρει την παθητική αδιαφορία, με την οποία οι μάζες δέχονται τα πράγματα.

Η κριτική στάση εξ άλλου προβαίνει μέσ' από μιαν α π ό σ τ α σ η. Σε μιαν εποχή σαν τη δική μας, που ο άνθρωπος δεν έχει σχεδόν άλλη εκλογή παρά μόνον ανάμεσα στο πνεύμα της συλλογικής συμπεριφοράς ή της απομόνωσης, το να πάρει κανείς απόσταση από τα πράγματα είναι δύσκολο: γιατί απόσταση αφ' ενός σημαίνει διάσταση προς την παθητική προσαρμογή, αφ' ετέρου όμως δεν σημαίνει και ρήξη με την πραγματικότητα.

Ο διανοούμενος έχει την δύναμη να αποσπάται από τα πράγματα ¾ τις πολιτικές θέσεις, τις καλλιτεχνικές τεχνοτροπίες, τα αξιώματα της συμβατικής ηθικής, τους κοινωνικούς θεσμούς και τα λογής συνθήματα, όχι για να μείνει έξω από την πρακτική ζωή αλλά για να αναμετρηθεί μαζί της.

Η θέση του διανοούμενου μοιάζει κατά πολύ μ' εκείνη του Σωκράτη. Ξεχωρίζοντας από τους πολλούς δεν είναι ένας επαΐων*, δεν είναι ο ειδικός μιας τέχνης, αλλά αυτός, που ανοίγεται προς το όλον κινδυνεύοντας όμως να χαθεί μέσα στην αοριστία. Για να μη χαθεί μέσα στην αοριστία ¾ την ανεύθυνη θεωρητικολογία ¾ ο διανοούμενος σήμερα χρειάζεται πάνω απ' όλα μιαν υ π ε ύ θ υ ν η π ε ρ ι σ υ λ λ ο γ ή. Ο διασκορπισμός της εποχής μας δεν εμφανίζεται μόνο μέσα στην αύξουσα εξειδίκευση, αλλά και μέσα στην καταναλωτική συνείδηση του σημερινού ανθρώπου στη σχέση του με τα αγαθά, που του προσφέρονται στον τομέα της διαβιώσεως ή της ψυχαγωγίας.

Για την περισυλλογή του αυτή, που είναι διπλή, δηλ. αφορά τα γύρω του και τον εαυτό του, ο διανοούμενος της εποχής μας έχει λοιπόν να παλαίψει σκληρά. Η περισυλλογή του δεν είναι μια ασκητική φυγή, είναι μια υπεύθυνη περισυλλογή, που κατορθώνει να ξεπεράσει την επικαιρότητα και να προσδώσει στη στιγμή το βάθος της μνήμης και του σχεδιασμού. Τον διανοούμενον, αν είναι ζωντανός πνευματικός άνθρωπος, δεν τον ενδιαφέρει τόσο το παρελθόν και το μέλλον όσο το παρόν. Το παρόν είναι αυτό, μέσα στο οποίο δοκιμάζεται.

(Κώστα Π. Μιχαηλίδη, Οικείωση και Αλλοτρίωση, διασκευή)

επαΐων. αυτός που αισθάνεται, καταλαβαίνει, ξέρει




Α. Για την προετοιμασία μιας ομαδικής εργασίας στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας, διάβασες το παραπάνω κείμενο. Να γράψεις μια περίληψη του κειμένου αυτού, με την οποία θα ενημερώσεις τα άλλα μέλη της ομάδας σου για το περιεχόμενό του (80-100 λέξεις).

Μονάδες 25

Β1. Να αναπτύξετε σε 60-80 λέξεις το νόημα του παρακάτω αποσπάσματος του κειμένου: "Ο διασκορπισμός της εποχής μας δεν εμφανίζεται μόνο μέσα στην αύξουσα εξειδίκευση, αλλά και μέσα στην καταναλωτική συνείδηση του σημερινού ανθρώπου στη σχέση του με τα αγαθά, που του προσφέρονται στον τομέα της διαβιώσεως ή της ψυχαγωγίας."

Μονάδες 5

Β2 "Συνήθως προϋποθέτουμε ... ή της ψυχαγωγίας." Για κάθε παράγραφο του αποσπάσματος αυτού να γράψετε έναν πλαγιότιτλο.

Μονάδες 5

Β3. Να γράψετε από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις με τη σημασία που έχουν στο κείμενο: περισυλλογή, συμβιβάζεται, αοριστία, διαμαρτυρία, ενδιαφέρει, διάνοια.

Μονάδες 6

Β4. ψυχαγωγία, τεχνοτροπίες: Να σχηματίσετε τέσσερις νέες σύνθετες λέξεις χρησιμοποιώντας για καθεμιά από ένα (διαφορετικό κάθε φορά) συνθετικό των παραπάνω λέξεων.

Μονάδες 4

Β5. όμως, ή, γιατί, αλλά (το πρώτο του κειμένου), με άλλα λόγια: Ποια νοηματική σχέση εκφράζει η χρήση καθεμιάς από τις παραπάνω λέξεις στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου;

Μονάδες 5

Γ. Σας δίνεται η ευκαιρία, με αφορμή μια πολιτιστική εκδήλωση του σχολείου σας, να συναντήσετε έναν διανοούμενο. Ποιες σκέψεις σας θα του εκθέτατε σχετικά με το πώς πρέπει να συμβάλλει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που απασχολούν σήμερα τη νεολαία; (Να καταγράψετε τις σκέψεις σας αυτές σ' ένα δοκίμιο πειθούς 500-600 λέξεων, το οποίο θα του επιδώσετε κατά τη συνάντησή σας.)

Μονάδες 50

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

A.

Ο διανοούμενος δεν είναι απλώς ο μορφωμένος αλλά διαθέτει κριτικό πνεύμα.Γι’ αυτό δεν μένει παθητικός παρατηρητής της πραγματικότητας αλλά ασυμβίβαστος , διαμαρύρεται για τα ΄΄κακώς κείμενα΄΄ .Δεν υποτάσσεται δουλικά σ’ αυτήν αλλά αναμετράται μαζί της , γεγονός που προϋποθέτει την απόσταση κ΄όχι την ρήξη με το κατεστημένο.Για νά αντισταθεί στο διαλυτικό πνεύμα της σύγχρονης πραγματικότητας , ωστόσο, οφείλει να επιδιώκει την περισυλλογή , την επικέντρωσή του στο παρόν κ΄όχι τον αναχωρητισμό.

Β1.

Βασικό χαρακτηριστικό της εποχής μας είναι η εξειδίκευση, ως αποτέλεσμα της επιστημονική-τεχνολογικής προόδου,που οδήγησε στην πνευματική μονομέρεια. Από την άλλη ο σύγχρονος καταναλωτισμός κ΄η νόθη ψυχαγωγία υποχρεώνουν τα άτομα στο άσκοπο κυνήγιτου υλικού ευδαιμονισμού σε βάρος της πνευματικής τους επάρκειας.Κατά συνέπεια , στερούνται ηθικοπνευματικής επένδυσης , καθίστανται ψυχικά ανάπηρα κ΄αλλοτριωμένα από τις πραγματικές αξίες.

Β2.

- Το κριτικό πνεύμα ως βασικό χαρακτηριστικό του διανοούμενου.

- Η ανατρεπτική δύναμη της διαμαρτυρίας.

- Η διάσταση του διανοούμενου από την πραγματικότητα κ΄όχι η ρήξη του μ’ αυτήν

- Η απόσταση ως αναμέτρηση με την πραγματικότητα.

- Η αναγκαιότητα της περισυλλογής για τον διανοούμενο.

Β3.

Περισυλλογή: αυτοσυγκέντρωση,περίσκεψη

Συμβιβάζεται: υποτάσσεται,συμφιλιώνεται

Αοριστία:απροσδιοριστία,ασάφεια

Διαμαρτυρία:ένσταση, αποδοκιμασία

Ενδιαφέρει:απασχολεί,αφορά

Διάνοια:ευφϋία,λογισμός

Β4.

Ψυχολογία, Δημαγωγία

Τεχνογνωσία, Νοοτροπία

Β5.

Όμως: αντίθεση

ή: διάζευξη

Γιατί: αιτιολόγηση

Αλλά: αντίθεση

Με άλλα λόγια: επεξήγηση, διευκρίνιση

Γ.

ΠΡΟΛΟΓΙΚΑ

Αναφορά στον κοινωνικό ρόλο του διανοούμενου κ΄στην ευθύνη του να συμβάλλει στην επίλυση των προβλημάτων.

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ

1. Α1. Αναφορά στα προβλήματα των σημερινών νέων(π.χ ναρκωτικά , ανεργία , κοινωνική παθογένεια,...)

2. Επαφή του διανοούμενου με τους νέους (επισκέψεις σε σχολεία , βιβλιοθήκες) ώστε να ενημερωθεί για ό,τι τους απασχολεί.

3. Πληροφόρηση της κοινωνίας για τα οράματα και τις ανάγκες τους (εκπομπές , άρθρα , διαλέξεις , βιβλία) , επηρεασμός της κοινής γνώμης.

4. Δραστηριοποίηση=συμμετοχή του σε εκδηλώσεις , κινήματα , διαμαρτυρίες των νέων .

5. Δημιουργία ηθικών-πνευματικών ερεισμάτων , αξίες , πρότυπα

6. Καταπολέμηση άγνοιας προκαταλήψεων , ανασύρει από το σκότος της αμάθειας και την πλάνη

ΕΠΙΛΟΓΙΚΑ

΄΄Ο διανοούμενος φέρει ευθύνη όχι μόνο για όσα πράττει αλλά κ΄για όσα παραλείπει να πράξει΄΄

Όποιος έχει πολιτογραφηεί στην ΄΄ Ιδεών την Πόλη΄΄ (Καβάφης) έχει χρέος να προσφέρει την αρωγή τουστην κοινωνία , ΄΄ στράτευση ΄΄ του στον αγώνα των νέων

Παρασκευή 25 Μαρτίου 2011

ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΚΑΙ ΝΕΟΙ

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΝΕΑΝΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

Οι νέοι βρίσκονται στο µεταίχµιο της ενηλικίωσης και της παιδικής ηλικίας . Γι αυτό άλλοι παρουσιάζονται περισσότερο ώριµοι και άλλοι λιγότερο . Για όλους τους νέους , υπάρχουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τους διακρίνουν απ’ τις άλλες ηλικίες :

- ενθουσιασµός , αισιοδοξία

- αυθορµητισµός

- θάρρος , τόλµη , αποφασιστικότητα

- ζωτικότητα , δραστηριότητα , ενεργητικότητα

- αγνή ευαισθησία , ιδεαλισµός

- εγωισµός , φανατισµός

- τάση άρνησης κάθε δεδοµένου

- προοδευτικότητα , επαναστατικότητα , αντιδραστικότητα

- επιθυµία ανανέωσης , αποδοχή κάθε νεωτερισµού

- επιπολαιότητα , ανωριµότητα .

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΝΕΩΝ

Α. Το χάσµα γενεών

Το χάσµα των γενεών οφείλεται στις διαφορές που χωρίζουν τη γενιά των µεγάλων απ’ την επερχόµενη. Για τη διαχρονικότητα του χάσµατος ο Αριστοφάνης αναφέρει: «Οι νέοι τώρα …. Έχουν κακούς τρόπους , συµπεριφέρονται άθλια στους γονείς τους , αυθαδιάζουν στον πατέρα τους και τον χλευάζουν για την ηλικία του.»

Οι διαφορές : Αφορούν από τη µια τις θεωρητικές απόψεις και τη νοοτροπία γενικά και απ’ την άλλη την πρακτική δραστηριότητα και τους τρόπους συµπεριφοράς σχετικά µε όλες τις πλευρές της ζωής : συναισθηµατικές – ηθικές – θρησκευτικές – κοινωνικές – πολιτικές .

Οι αιτίες

- Τα χαρακτηριστικά της νεανικής ηλικίας έρχονται σε αντίθεση µε τα χαρακτηριστικά των µεγαλύτερων ηλικιών .

- Οι νέοι επιθυµούν την ανανέωση όλων των τοµέων και είναι ορµητικοί . Οι µεγαλύτεροι είναι επιφυλακτικοί µπροστά στο νέο στοιχείο και εµπιστεύονται περισσότερο την πείρα του παρελθόντος .

- Οι νέοι επιζητούν πλήρη ανεξαρτησία µε βάση τους ανανεωµένους « κώδικες » της ηθικής .Οι µεγάλοι , γνωρίζοντας τους κινδύνους θέλουν να προστατεύσουν τους νέους και να τους εµφυσήσουν τα πατροπαράδοτα ήθη.

- Οι νέοι απαιτούν ενεργή συµµετοχή και δραστηριοποίηση. Οι µεγάλοι τους θεωρούν ανώριµους και τους θέλουν υποµονετικούς παρατηρητές .

Ειδικότερα σήµερα

- Η κατάρρευση των ιδανικών , των αξιών , των προτύπων στην πρακτική καθηµερινότητα, που χαρακτηρίζεται από ανηθικότητα , έχει κάνει δύσπιστους τους νέους στις διδαχές των µεγαλυτέρων , τις οποίες θεωρούν « κενά λόγια ».

- Ο γρήγορος ρυθµός εξέλιξης των γεγονότων έχει δηµιουργήσει και δηµιουργεί συνεχώς νέα δεδοµένα , στα οποία οι νέοι προσαρµόζονται εύκολα, γιατί τα βιώνουν άµεσα σε αντίθεση µε τους µεγαλύτερους.

- Τα προβλήµατα του σύγχρονου κόσµου θεωρούνται από τους νέους δηµιούργηµα των µεγαλύτερων και πιστεύουν ότι εκείνοι µπορούν να βελτιώσουν την κατάσταση.

Η αντιµετώπιση του προβλήµατος

Η λύση βρίσκεται στο δηµιουργικό συνδυασµό των ικανοτήτων που και οι δύο πλευρές διαθέτουν, καθώς και στις αµοιβαίες υποχωρήσεις .

- Οι µεγάλοι : Θα πρέπει να προσαρµοστούν στις νέες εξελίξεις , να ξεπεράσουν τις συντηρητικές τους τάσεις , να δείξουν κατανόηση και εµπιστοσύνη στους νέους , να προσφέρουν την εµπειρία τους , δίνοντας όµως ευκαιρίες στους νέους .

- Οι νέοι : Θα πρέπει να σέβονται την πείρα και τις γνώσεις των µεγαλυτέρων , να είναι διαλλακτικοί στις απόψεις τους και όχι απόλυτοι , να προσπαθήσουν για ανανέωση των ηθικών αξιών , να µην αρνιούνται αντιδραστικά, αλλά κριτικά ώστε η αµφισβήτησή τους να είναι γόνιµη.

Β. Σύγχρονη κοινωνία : Η αµφισβήτηση των νέων.

Οι νέοι αµφισβητούν το κατεστηµένο. Λέγοντας αµφισβήτηση εννοούµε την κατάκριση µιας δεδοµένης κατάστασης , αναθεώρηση και προσπάθεια βελτίωσής της . Με τον όρο κατεστηµένο εννοούµε την ισχύουσα οργάνωση της κοινωνίας σε εκπαιδευτικό , ηθικό , κοινωνικό , πολιτικό , οικονοµικό επίπεδο.

Τι αµφισβητούν οι νέοι ;

- Εκπαίδευση : Παρέχεται επιφανειακή γνώση και όχι πολύπλευρη ενηµέρωση. ∆εν καλλιεργείται ο προβληµατισµός και η κριτική σκέψη. ∆εν υπάρχει υλικοτεχνική υποδοµή. Το σχολείο έχει χάσει τον ουσιώδη ρόλο του και έχει µετατραπεί σε στάδιο προετοιµασίας για την Ανώτατη εκπαίδευση , η οποία κατά τα άλλα υστερεί σηµαντικά σε σχέση µε αυτή του Εξωτερικού .

- Εργασία : Απουσιάζει ο σωστός επαγγελµατικός προσανατολισµός . Οι ευκαιρίες για επαγγελµατική αποκατάσταση είναι περιορισµένες. Κυριαρχούν οι απειλές της ανεργίας και της αναξιοκρατίας .

- Ηθική – Κοινωνικές σχέσεις : Οι ηθικές αξίες και τα πρότυπα έχουν εκπέσει καθώς κυριαρχεί η απάτη, η παρανοµία , ο ωφελιµισµός κλπ. Στις ανθρώπινες σχέσεις κυριαρχεί η καχυποψία , η επιφυλακτικότητα , η εκµετάλλευση µε φυσικό επακόλουθο την αποµόνωση και τη µοναξιά.

- Περιβάλλον : Η δηµιουργία αντιαισθητικών και ανθυγιεινών αστικών κέντρων οφείλεται στους λανθασµένους χειρισµούς των προηγούµενων γενεών. Αυτό συνεπάγεται τον ψυχολογικό κυρίως εγκλωβισµό του ατόµου στην κοινωνία που ζει .

- Το µέλλον του κόσµου : Η απειλή ενός πολέµου, µιας ανεξέλεγκτης τεχνολογικής ανόδου και η καταστροφή της φύσης , συνθέτουν ένα επίφοβο µέλλον .

ΕΡΩΤΗΜΑ

Η αµφισβήτηση των νέων για όλα τα παραπάνω προβλήµατα είναι µια απλή διαµαρτυρία και αντίδραση ή συνοδεύεται από ουσιαστικές προτάσεις βελτίωσης ;

Η νεολαία δεν είναι ένα ενιαίο και συµπαγές σώµα . Στο χώρο της υπάρχει κάποια µερίδα νέων οι οποίοι αντιδρούν σπασµωδικά, επιζητώντας στιγµιαία εκτόνωση. Υπάρχουν όµως ώριµοι , υπεύθυνοι και προβληµατισµένοι νέοι , οι οποίοι συνοδεύουν την αµφισβήτησή τους µε ουσιαστικές προτάσεις βελτίωσης και εµφανίζονται πρόθυµοι να τις υλοποιήσουν .

Γ. Κίνδυνοι σύγχρονης εποχής για τους νέους

Αιτιώδεις παράγοντες : Τα µειονεκτήµατα της νεανικής ηλικίας (επιπολαιότητα, ανωριµότητα , άκριτη αντίδραση ) κάνουν τους νέους ευάλωτους και επιρρεπείς στους κινδύνους της σύγχρονης εποχής .

- Ώθηση στα ναρκωτικά : η εύκολη λύση – η επιθυµία φυγής απ’ την πραγµατικότητα – η άγνοια για τις συνέπειες – η περιέργεια για το άγνωστο – η επιπολαιότητα .

- Χουλιγκανισµός: η επιθυµία εκτόνωσης – η θεαµατική αντίδραση – η διοχέτευση της ορµητικότητας – η κάλυψη του ιδεολογικού κενού – η συναισθηµατική κάλυψη – η επιθυµία διάκρισης .

- Μίµηση – υποταγή στη µόδα : η απουσία ιδανικών – η αποδοχή κάθε νεωτερισµού – η αντίδραση προς το παρελθόν – η αναζήτηση προτύπων.

Οι νέοι της επαρχίας

Η διαφορά : Λόγω του διαφορετικού περιβάλλοντος και του στενού κοινωνικού περίγυρου οι νέοι που ζουν στην επαρχία , αντιµετωπίζουν κάποια ιδιαίτερα προβλήµατα .

- Κοινωνικό στέλεχος : Η διατήρηση των παραδόσεων και ο περιορισµένος περίγυρος, συντελούν στην δηµιουργία ενός ασφυκτικού κλοιού .

- Ψυχαγωγία : Υπάρχουν ελάχιστες δυνατότητες για αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου .

- Καθηµερινός τρόπος ζωής : Πολλοί νέοι αγροτικών οικογενειών είναι υποχρεωµένοι να βοηθούν στις αγροτικές εργασίες .

- Η πλάνη : Για όλους τους παραπάνω λόγους οι νέοι της επαρχίας επιθυµούν την καταφυγή σε κάποιο αστικό κέντρο , χωρίς να µπορούν να διαµορφώσουν εκ των προτέρων µια σαφή εικόνα της κατάστασης που επικρατεί εκεί .

ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΝΕΟΙ – ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΕΣ ΕΠΟΧΕΣ

Σηµερινές δυνατότητες

Είναι γεγονός ότι η σύγχρονη εποχή συγκριτικά µε παλαιότερες περιόδους , παρέχει στους νέους πολύ περισσότερες ευκολίες και δυνατότητες να ολοκληρωθούν :

- ∆ωρεάν εκπαίδευση : Παρέχεται η δυνατότητα σε όλους , να αποκτήσουν τα βασικά µορφωτικά εφόδια .

- Μέσα ενηµέρωσης – επικοινωνίας : Υπάρχει η δυνατότητα πολύπλευρης και παγκόσµιας ενηµέρωσης µε αποτέλεσµα τη διερεύνηση οριζόντων .

- Κοινωνικοπολιτικές συνθήκες : Η επικράτηση της ειρήνης και του δηµοκρατικού πνεύµατος, επιτρέπουν την οµαλή εξέλιξη και κοινωνικοποίηση των νέων .

- Αφθονία υλικών µέσων – Υψηλό βιοτικό επίπεδο : Η πλειοψηφία διαθέτει ικανοποιητικές ανέσεις και ο τρόπος ζωής έχει απλουστευτεί .

Η αντιµετώπιση των προβληµάτων

∆εν θα µπορούσαµε να ισχυριστούµε ότι επειδή η σύγχρονη εποχή προσφέρει πολύ περισσότερα στους νέους απ’ ότι οι παλαιότερες , τα προβλήµατα που επισηµάνθηκαν είναι αδικαιολόγητα . Είναι γενικώς αποδεκτό άλλωστε ότι η εποχή µας χαρακτηρίζεται ως εποχή των εντόνων αντιθέσεων και αντιφάσεων.

Ωστόσο οι νέοι , µπορούν να αξιοποιήσουν τα πλεονεκτήµατα της εποχής τους και συνδυάζοντας τα µε τα θετικά χαρακτηριστικά της ηλικίας τους , να προσπαθήσουν ουσιαστικά για επίλυση των σύγχρονων προβληµάτων , περιορίζοντας τις ανούσιες αντιδράσεις .

Θα πρέπει επίσης να γίνει κατανοητό ότι το σύνολο της κοινωνίας είναι συνυπεύθυνο για τα κοινωνικά προβλήµατα .

Παράλληλα λοιπόν µε τους νέους , θα πρέπει όλοι να αναλάβουν τις ευθύνες τους , να αναθεωρήσουν – όπου χρειάζεται – τις θέσεις τους , να προσφέρουν ευκαιρίες , παραχωρώντας τις θέσεις τους , να δείχνουν εµπιστοσύνη στο νέο πνεύµα , αλλά και να χαλιναγωγούν διδάσκοντας µε το παράδειγµα και µε το ήθος τους .

Η ΝΕΟΤΗΤΑ

« Οι νέοι λοιπόν ,\όσον αφορά τα ήθη , είναι γεµάτοι από επιθυµίες («επιθυµητικοί») και επιχειρούν να πραγµατοποιήσουν όσα επιθυµήσουν. Υπακούουν σε όλες τις επιθυµίες του σώµατος και προπάντων σεις ερωτικές και είναι ασυγκράτητοι σε αυτές . Είναι ασταθείς και αψίκοροι («ευµετάβολοι και αψίκοροι » αψίκορος – αυτός που χορταίνει εύκολα – ο ευµετάβλητος ) στις επιθυµίες τους . Έχουν σφοδρές επιθυµίες , αλλά γρήγορα ησυχάζουν γιατί οι πόθοι τους είναι ζωηροί , αλλά δεν διαρκούν, όπως η δίψα και η πείνα των αρρώστων . Είναι και θυµοειδής και οξύθυµοι ( « θυµικοί και οξύθυµοι » ) και ρέπουν στο να παρασύρονται από την ορµή τους . ∆ε συγκρατούν το θυµός τους , γιατί από φιλοτιµία δεν ανέχονται να βρίζονται , αλλά αγανακτούν , αν νοµίζουν ότι αδικούνται . Αγαπούν τις τιµές ( « φιλότιµοι »), αλλά περισσότερο τη νίκη («µάλλον δε φιλόνικοι »), γιατί η νεότητα επιθυµεί την υπεροχή και η νίκη είναι είδος υπεροχής .

Αγαπούν περισσότερο τα δύο αυτά παρά το χρήµα , είναι ελάχιστα φιλοχρήµατοι ( « φιλοχρήµατοι δε ήκιστα » ), γιατί δεν έχουν γνωρίσει ακόµη την ανάγκη, καθώς λέει το απόφθεγµα του Πιττακού το σχετικό µε το Αµφιάραον. Και δεν είναι κακοί αλλά αφελείς ( « και ου κακοήθεις αλλ’ ευήθεις » ) γιατί δεν έχουν αντιµετωπίσει πολλές φορές πονηριές, αχρειότητες . Και ευκολόπιστοι είναι ( « εύπιστοι »), γιατί δεν έχουν πολλές φορές εξαπατηθεί και γεµάτοι από ελπίδες ( «και ευέλπιδες ») γιατί, όπως ακριβώς αυτοί που µεθάνε, έτσι και οι νέοι βρίσκονται σε βρασµό από τη φύση και , ταυτόχρονα γιατί δεν έχουν δοκιµάσει ακόµη πολλές αποτυχίες και ζουν κυρίως µε την ελπίδα γιατί η ελπίδα αναφέρεται στο µέλλον, ενώ η µνήµη στο παρελθόν . Στους νέους το µέλλον είναι πολύ , το παρελθόν όµως λίγο , µικρό γιατί στην αρχή της ζωής τίποτε δεν είναι δυνατό να θυµούνται αλλά ελπίζουν το παν και εύκολα γελιούνται γι’ αυτά που είπαµε ( « και ευέξαπτοι εισι » ) γιατί ελπίζουν εύκολα .

Και γενναίοι είναι ( « και ανδρειότεροι ») γιατί είναι οξύθυµοι και ευέλπιδες και από αυτά τα δύο ο θυµός κάνει τον άνθρωπο να µη φοβάται και η ελπίδα να έχει εµπιστοσύνη . Γιατί όταν θυµώνει κανείς , δε φοβάται και το να ελπίζει κανείς σε κάτι καλό εµπνέει πεποίθηση , δίνει θάρρος. Και ντροπαλοί είναι ( « και αισχυντηλοί » ) γιατί νοµίζουν ότι δεν υπάρχουν άλλα ωραία από εκείνα που τους έχει διδάξει ο νόµος . Και µεγαλόψυχοι είναι ( « και µεγαλόψυχοι » ), γιατί δεν έχουν υποστεί καµία ταπείνωση από τη ζωή και αγνοούν την πίεση της ανάγκης το να νοµίζει κανείς τον εαυτό του άξιο µεγάλων πραγµάτων. Είναι µεγαλοψυχία η συναίσθηση αυτή και γνώρισµα αυτού που έχει αγαθές ελπίδες .

Προτιµούν να κάνουν µάλλον τα ωραία παρά όσα συµφέρουν ( « και µάλλον αιρούνται πράττειν τα καλά των συµφερόντων » ) γιατί ζουν περισσότερο µε το αίσθηµα της τιµής παρά µε τον υπολογισµό . Αναφέρεται ο υπολογισµός στο συµφέρον και η αρετή στο ωραίο , το καλό .

Αγαπούν τους φίλους και τους συντρόφους («και φιλόφιλοι και φιλέταιροι») περισσότερο από τις άλλες ηλικίες , γιατί ευχαριστιούνται να ζουν µαζί και να µην κρίνουν τίποτε σύµφωνα µε το συµφέρον τους, εποµένως ούτε και τους φίλους τους . Και κάθε φορά που σφάλλουν, πάντοτε σφάλλουν , σε µεγάλο βαθµό , παρά το γνωµικό του Χίλωνα , γιατί όλα τα κάνουν µε υπερβολή , και πολύ αγαπούν και πολύ µισούν ( «φιλούσι γαρ άγαν και µισούσιν άγαν ») και όλα τα’ άλλα παρόµοια. Και νοµίζουν ότι τα ξέρουν όλα και επιµένουν πολύ στη γνώµη τους ( « και ειδέναι άπαντα οίονται και δυσχυρίζονται » ) . Αυτό είναι η αιτία της υπερβολής που δείχνουν σε όλα . Και όσα αδικήµατα κάνουν , τα κάνουν από ροπή στο να προσβάλλουν και όχι από κακούργα διάθεση .

Και σπλαχνικοί είναι ( « ελεητικοί » ), γιατί πιστεύουν ότι όλοι είναι τίµιοι και καλύτεροι απ’ ότι είναι , καθόσον µετρούν τους πλησίον µε τη δική τους αγαθότητα και νοµίζουν ότι αυτοί άδικα πάσχουν . Αγαπούν και να γελάνε ( « και φιλογέλωτες ») και για αυτό είναι και σκώπτες, πειραχτήρια ( « και ευτράπελοι » ) το πείραγµα , το σκώµµα είναι εξευγενισµένη προσβολή.

Αυτά λοιπόν είναι τα ήθη των νέων ……… »

Αριστοτέλης ( « Ρητορική » β.Β’ , κεφ. 11-13 )

Τετάρτη 16 Μαρτίου 2011

ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ


Στην εποχή μας η χρήση της πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς είναι δεδομένη. Απέναντι σ’ αυτό το γεγονός άλλοι τοποθετούνται θετικά κι άλλοι αρνητικά. Ποια είναι η δική σας θέση;

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Το ενεργειακό πρόβλημα, ζωτικά για τη σύγχρονη κοινωνία οδήγησε την

ανθρωπότητα σε αναζήτηση διαφόρων λύσεων και τέλος στη χρήση της

πυρηνικής ενέργειας.

ΘΕΤΙΚΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ .

  1. Η αύξηση των αναγκών της ανθρωπότητας για ενέργεια που ακολουθεί μια γεωμετρική πρόοδο σε συνδυασμό με την εξάντληση των υπαρχόντων πρώτων υλών καθιστά χρήση πυρηνικής ενέργειας αναγκαίο κακό.
  2. Η σχετική αφθονία στοιχείων απαραίτητων για την πυρηνική ενέργεια και το χαμηλό κόστος παραγωγής πυρηνικής ενέργειας.
  3. Η χρήση της στην ιατρική, βιολογία, μετεωρολογία.
  4. Τα ατυχήματα είναι λιγότερα από εκείνα των συμβατικών εργοστασίων, λόγω των μεγάλων προφυλάξεων και προληπτικών μέτρων.
  5. Χωρίς την πυρηνική ενέργεια θα πεθάνει η βιομηχανία και θα ανεβεί η ανεργία.

ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ

Η αντίληψη ότι η πυρηνική ενέργεια είναι αναγκαίο κακό είναι τεχνοκρατική, μυωπική και αναπτυξιακή.

1. Υπάρχουν κι άλλες λύσεις, άλλες ήπιες και ανανεώσιμες μορφές ενέργειας όπως ηλιακή, γεωθερμική, αιολική, με απαγορευτικό ίσως κόστος αλλά αυτό είναι επένδυση για το ανθρώπινο μέλλον.

2. Το χαμηλό Κόστος είναι μύθος, αφού απαιτούνται υπέρογκα ποσά για την κατασκευή των εργοστασίων Πυρηνικής ενέργειας.

3. Η χρήση της στην ιατρική απαιτεί μικρή ποσότητα αλλά και η θεραπεία κάποιων ασθενειών μπορεί να θεωρηθεί δώρο άδωρο αφού η επικίνδυνη μόλυνση που δημιουργεί είναι υπεύθυνη για ανίατες ασθένειες με επιδράσεις ακόμα και στη γενετική.

4. Σε περίπτωση ατυχημάτων ελλοχεύουν ανεξέλεγκτοι κίνδυνοι που μπορούν να απειλήσουν την ανθρωπότητα.

5. Είναι επικίνδυνο όπλο με ανυπολόγιστες ζημιές γιατί καμιά διακρατική συμφωνία δε μπορεί να αποτελέσει εγγύηση ότι δε Θα χρησιμοποιηθεί σε καιρό πολέμου.

6. Τα ραδιενεργά κατάλοιπα αποτελούν σοβαρότατο και ύπουλο κίνδυνο για το περιβάλλον και τα ανθρώπινα γονίδια, αφού στην ουσία αχρηστεύουν τα μέρη όπου θάβονται.

7.Μπορεί να αποτελέσει όπλο για τη διεθνή τρομοκρατία που μπορεί με την κατάληψη ενός αντιδραστήρα να απειλήσει ολόκληρα έθνη.

ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ

Η πυρηνική ενέργεια είναι έξω από τη ζωή και αποτελεί ύβρη με την έννοια της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας.

Παρασκευή 11 Μαρτίου 2011

ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ (ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ)


ΕΝΟΤΗΤΑ 1η

Η αρετή λοιπόν είναι δύο ειδών, η διανοητική και η ηθική. Η διανοητική οφείλει και τη γένεση και την επαύξησή της, κατά κύριο λόγο, στη διδασκαλία, γι’ αυτό ακριβώς χρειάζεται εµπειρία και χρόνο, ενώ η ηθική είναι αποτέλεσµα εθισµού, από όπου έχει πάρει και το όνοµα, το οποίο παρουσιάζει µικρή διαφορά από τη λέξη εθισµός. Από αυτό ακριβώς γίνεται φανερό ότι καµιά από τις ηθικές αρετές δεν υπάρχει µέσα µας εκ φύσεως. Πραγµατικά τίποτε από όσα υπάρχουν εκ φύσεως δεν µπορεί να αποκτήσει µε εθισµό µιαν άλλη ιδιότητα, όπως για παράδειγµα, η πέτρα, η οποία εκ φύσεως κινείται προς τα κάτω, δεν είναι δυνατόν να αποκτήσει τη συνήθεια να κινείται προς τα πάνω, ούτε κι αν χιλιάδες φορές προσπαθήσει κανείς να την κάνει να συνηθίσει σε αυτό ρίχνοντάς την ξανά και ξανά προς τα πάνω. Ούτε η φωτιά είναι δυνατό να αποκτήσει τη συνήθεια να κινείται προς τα κάτω ούτε κανένα άλλο από τα πράγµατα που γεννιούνται από τη φύση µε µιαν ορισµένη ιδιότητα είναι δυνατό να συνηθίσει σε κάτι διαφορετικό. Εποµένως, οι ηθικές αρετές δεν γεννιούνται µέσα µας ούτε εκ φύσεως ούτε αντίθετα από αυτήν, αλλά εµείς έχουµε από τη φύση µας την ιδιότητα να τις δεχτούµε, ενώ τελειοποιούµαστε σ’ αυτές µε τον εθισµό.

ΕΝΟΤΗΤΑ 2η

Ακόµα, σχετικά µε όσα υπάρχουν µέσα µας εκ φύσεως, πρώτα βρισκόµαστε εφοδιασµένοι µε τις δυνατότητες γι’ αυτά και ύστερα προχωρούµε στις αντίστοιχες ενέργειες (αυτό είναι φανερό στις αισθήσεις: πραγµατικά, δεν αποκτήσαµε τις αισθήσεις έχοντας δει πολλές φορές ή έχοντας ακούσει πολλές φορές, αλλά αντίθετα, έχοντας τες, κάναµε χρήση τους – δεν τις αποκτήσαµε έχοντας κάνει ξανά και ξανά χρήση τους). Όµως τις ηθικές αρετές τις αποκτούµε, αφού πρώτα πραγµατώσουµε τις αντίστοιχες δυνατότητας, όπως ακριβώς συµβαίνει και στις άλλες τέχνες όσα δηλαδή πρέπει να µάθουµε να τα κάνουµε, τα µαθαίνουµε κάνοντάς τα για παράδειγµα, οι άνθρωποι γίνονται οικοδόµοι χτίζοντας οικοδοµήµατα και οι κιθαριστές παίζοντας κιθάρα έτσι λοιπόν γινόµαστε και δίκαιοι κάνοντας δίκαιες πράξεις, σώφρονες κάνοντας σώφρονες πράξεις, ανδρείοι κάνοντας ανδρείες πράξεις.

ΕΝΟΤΗΤΑ 3η

Τα παραπάνω τα επιβεβαιώνει και αυτό που συµβαίνει στα κράτη οι νοµοθέτες δηλαδή να κάνουν τους πολίτες καλούς µε τον εθισµό, και αυτή είναι η επιθυµία κάθε νοµοθέτης, ενώ όσοι δεν το κάνουν αυτό σωστά δεν πετυχαίνουν αυτό που επιδιώκουν σ’ αυτό εξάλλου και διαφέρει το ένα πολίτευµα από το άλλο, το καλό πολίτευµα από το λιγότερο καλό πολίτευµα. Ακόµα, κάθε αρετή και γεννιέται και φθείρεται για τους ίδιους λόγους και µε τα ίδια µέσα – το ίδιο και κάθε τέχνη γιατί παίζοντας κιθάρα γίνονται και οι καλοί και οι κακοί κιθαριστές και µε ανάλογο τρόπο και οι οικοδόµοι και όλοι οι άλλοι τεχνίτες. ∆ηλαδή χτίζοντας µε καλό τρόπο σπίτια θα γίνουν καλοί οικοδόµοι, όµως χτίζοντας µε κακό τρόπο, κακοί. Γιατί, αν δε συνέβαιναν έτσι τα πράγµατα, καθόλου δεν θα χρειαζόταν ο άνθρωπος που θα δίδασκε, αλλά όλοι οι τεχνίτες θα ήταν καλοί ή κακοί από τη γέννησή τους.

ΕΝΟΤΗΤΑ 7η

Σε καθετί λοιπόν που είναι συνεχές και µπορεί να διαιρεθεί είναι δυνατόν να πάρουµε ένα κοµµάτι µεγαλύτερο, ένα κοµµάτι µικρότερο ή ένα κοµµάτι ίσο, και αυτά σε σχέση είτε µε το ίδιο το πράγµα είτε µε τον εαυτό µας. Και ονοµάζω µέσο σε σχέση µε το πράγµα, αυτό που βρίσκεται σε ίση απόσταση από το καθένα από τα δύο άκρα του και που είναι για όλους ένα και το ίδιο, ενώ µέσο σε σχέση µε τον εαυτό µας αυτό που δεν είναι ούτε πάρα πολύ ούτε πολύ λίγο και αυτό δεν είναι ένα ούτε και το ίδιο για όλους. Παράδειγµα: αν το δέκα είναι πολύ και το δύο λίγο, σε σχέση µε τα πράγµατα θεωρείται µέσο το έξι γιατί αυτό υπερέχει και υπερέχεται κατά τον ίδιο αριθµό µονάδων και αυτό είναι µέσο σύµφωνα µε τις διδασκαλίες της αριθµητικής. Όµως σε σχέση µε τον εαυτό µας δεν πρέπει να προσδιορίζουµε έτσι το µέσο γιατί, αν για κάποιον αθλητή είναι πολύ το φαγητό των δέκα µνων και λίγο των δύο, ο προπονητής δε θα δώσει εντολή για φαγητό έξι µνων γιατί και αυτή η ποσότητα ίσως είναι µεγάλη γι’ αυτόν που θα την πάρει ή µικρή δηλαδή για έναν Μίλωνα είναι µικρή, ενώ γι’ αυτόν που βρίσκεται στην αρχή των γυµναστικών ασκήσεων, µεγάλη. Το ίδιο ισχύει και για το τρέξιµο και για την πάλη. Έτσι λοιπόν κάθε ειδικός αποφεύγει την υπερβολή και την έλλειψη, και επιζητεί το µέσο και αυτό επιλέγει και το µέσο σε σχέση όχι µε τα πράγµατα αλλά και µε τον εαυτό µας.

ΕΝΟΤΗΤΑ 8η

Αν λοιπόν κάθε τέχνη εκπληρώνει σωστά το έργο της µε αυτόν τον τρόπο, αποβλέποντας δηλαδή στο µέσο και κατευθύνοντας τα έργα της σε αυτό ( γι’ αυτό συνηθίζουν να λένε στο τέλος για τα τέλεια έργα ότι δεν είναι δυνατόν ούτε να αφαιρέσουµε ούτε να τους προσθέσουµε τίποτε, γιατί η υπερβολή και η έλλειψη φθείρουν την τελειότητα, ενώ η µεσότητα τα διαφυλάσσει – και οι καλοί τεχνίτες, όπως λέµε, εργάζονται αποβλέποντας σ’ αυτή), και αν η αρετή είναι ακριβέστερη και ανώτερη από κάθε τέχνη, όπως ακριβώς και η φύση, µπορεί να έχει για στόχο το µέσο. Και εννοώ την ηθική αρετή γιατί αυτή έχει σχέση µε τα συναισθήµατα και τις πράξεις, και αυτά είναι εκείνα στα οποία υπάρχει υπερβολή και έλλειψη και µέσο.

ΕΝΟΤΗΤΑ 9η

Για παράδειγµα είναι δυνατό να νιώσουµε και φόβο και θάρρος και επιθυµία και οργή και ευσπλαχνία και, γενικά, ευχάριστα και δυσάρεστα συναισθήµατα σε βαθµό και µεγαλύτερο και µικρότερο από όσο πρέπει – και στις δύο περιπτώσεις δεν είναι καλόόµως το να νιώθουµε τη στιγµή που πρέπει και σε σχέση µε τα πράγµατα που πρέπει και σε σχέση µε τους ανθρώπους που πρέπει και για το λόγο που πρέπει και µε τον τρόπο που πρέπει, αυτό είναι µέσο και άριστο, το οποίο ακριβώς σχετίζεται µε την αρετή. Όµοια όµως και στις πράξεις υπάρχει υπερβολή και έλλειψη και µέσο. Εξάλλου, η αρετή αναφέρεται σε συναισθήµατα και σε πράξεις, όπου αποτελεί σφάλµα η υπερβολή και η έλλειψη και κατακρίνεται, όµως το µέσο επαινείται και είναι το σωστό και αυτά πάνε και τα δύο µαζί µε την αρετή. Εποµένως, η αρετή είναι µια µορφή µεσότητας, αφού έχει ως στόχο το µέσο.

ΕΝΟΤΗΤΑ 10η

Επιπλέον, το σφάλµα γίνεται µε πολλούς τρόπους 9γιατί το κακό είναι σχετικό µε το άπειρο, όπως δίδασκαν οι Πυθαγόρειοι, ενώ το καλό είναι πεπερασµένο), όµως το σωστό µε έναν µόνο τρόπο ( γι’ αυτό και είναι το ένα εύκολο, ενώ το άλλο δύσκολο πράγµατι, είναι εύκολο να αποτύχουµε στο στόχο µας, όµως είναι δύσκολο να τον επιτύχουµε) και γι’ αυτούς λοιπόν τους λόγους η υπερβολή και η έλλειψη πάνε µαζί µε την κακία, ενώ η µεσότητα µε την αρετή Γιατί καλοί γινόµαστε µε έναν τρόπο, αλλά κακοί µε πολλούς. Είναι λοιπόν η αρετή µόνιµο στοιχείο του χαρακτήρα, που επιλέγεται ελεύθερα από το άτοµο που βρίσκεται στο µέσο το οποίο προσδιορίζεται µε κριτήρια υποκειµενικά και καθορίζεται από τη λογική και συγκεκριµένα, κατά τη γνώµη µου, από τη λογική που καθορίζει ο φρόνιµος άνθρωπος. Και είναι η µεσότητα ανάµεσα σε δύο κακίες, από τις οποίες η µία βρίσκεται από την πλευρά της υπερβολής, ενώ η άλλη από την πλευρά της έλλειψης και ακόµα είναι µεσότητα, επειδή άλλες από αυτές τις κακίες δεν φτάνουν σε αυτό που πρέπει, και άλλες το ξεπερνούν και στα συναισθήµατα και στις πράξεις, ενώ η αρετή και βρίσκει και επιλέγει το µέσο.