Ο ΚΑΙΡΟΣ

ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΓΩΝΙΑ –Νασιόπουλος Απόστολος

Κυριακή 30 Ιανουαρίου 2011

Μανόλης Αναγνωστάκης, Νίκος Εγγονόπουλος: Μια ποιητική "συνομιλία"

Μανόλης Αναγνωστάκης, Νίκος Εγγονόπουλος: Μια ποιητική "συνομιλία"

Ο Μανόλης Αναγνωστάκης υπήρξε κορυφαίος ποιητής της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς, που υπηρέτησε έντιμα και στοχαστικά την ποίηση και το κριτικό δoκίμιο. Η ποίησή του είναι μια ποίηση βιωματική αλλά και μια απεγνωσμένη κραυγή διαμαρτυρίας.
"Οι τραγικές εμπειρίες του ποιητή από τον πόλεμο του `40 και τον εμφύλιο, ριζώθηκαν καλά μες στο μυαλό του και οι εκτελέσεις που τις βιώνει σαν να ήταν εκείνος το πρόσωπο του μελλοθανάτου,

Εδώ Κάτω από την καρδιά μου Καρφώθηκαν οι σφαίρες οι πρωινές

αλλά και ο πόνος για τον άδικο χαμό και η αγανάκτηση για τους κάθε λογής τυμβωρύχους καιροσκόπους και τιμητές, αποτυπώνεται με τα ζωηρότερα χρώματα στο έργο του, που δεν έχει στομφώδεις εκφράσεις και σχήματα, αλλά αντίθετα περνά τα μηνύματά του στον αναγνώστη μ` ένα ζεστό διάλογο, διάλογο απλό, που

αναστατώνει τις στέρεες παρατάξεις



και τα όποια στυλιζαρισμένα σχήματα και χρώματα κι αναζητά τον άνθρωπο, στοδίχτυ του μικρού παραθυριού και στου πρωινού χαρούμενου ήλιου την παρέλαση!"
(περιοδικό Ελί-τροχος, τχ. 7, Δημήτρης Καραμβάλης, Θέσεις για την ποίηση του Μ. Αναγνωστάκη, σελ. 86).

Η ζωή και το έργο του Μ. Αναγνωστάκη. (O χάρτης έγινε με το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης CmapTools).

Στο ποίημα του Μ. Αναγνωστάκη "Στον Νίκο Ε... 1949" παραθέτονται μερικά από τα βασικά μοτίβα της ποίησης της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς.

Φίλοι που φεύγουν". Τραγούδι από τον κύκλο Τραγουδιών του Μιχάλη Γρηγορίου "Η ΑΓΑΠΗ ΕΙΝΑΙ Ο ΦΟΒΟΣ…", σε ποίηση Μανόλη Αναγνωστάκη.

"Στον Νίκο Ε... 1949"

Φίλοι
Που φεύγουν
Που χάνονται μια μέρα
Φωνές
Τη νύχτα
Μακρινές φωνές
Μάνας τρελής στους έρημους δρόμους
Κλάμα παιδιού χωρίς απάντηση
Ερείπια
Σαν τρυπημένες σάπιες σημαίες.

Εφιάλτες
Στα σιδερένια κρεβάτια
Όταν το φως λιγοστεύει
Τα ξημερώματα.

( Μα ποιος με πόνο θα μιλήσει για όλα αυτά;).

Ο Κώστας Μπαλάσκας, σε κείμενό του στο περιοδικό ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ (Οκτώβριος-Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2005), αναφέρει:

"Για το ποίημα αυτό φαίνεται πως είμαι υπεύθυνος (όπως μου είπε κάποτε ο πλέον αρμόδιος Αλέκος Αργυρίου) για τη σύνδεσή του με το ποίημα του Νίκου Εγγονόπουλου "Ποίηση 1948", θεωρώντας το ποίημα του Αναγνωστάκη ως "απάντηση" σ` αυτό, ενώ δεν είναι. Και αν δεν πρόκειται για τον Νίκο Εγγονόπουλο, όμως η ποιητική "συνομιλία" είναι ασφαλώς έγκυρη και έκτοτε τα δύο αυτά ποιήματα διαβάζονται συγκριτικά ως προς το ρόλο του ποιητή και της ποίησης σε μια τραγική εποχή: σπαραγμός και αφασία ή μαρτυρία και διαμαρτυρία; Η θέση του Αναγνωστάκη είναι σαφής: σε δύσκολους καιρούς να μιλάμε για τους δύσκολους καιρούς".

Για "ποιητική συνομιλία" κάνει λόγο και ο Νικήτας Παρίσης σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Ελί-τροχος, τχ. 7. Το ανεβάζω στο blog σε ψηφιακή μορφή για να είναι στη διάθεση όλων μας.


Παρασκευή 28 Ιανουαρίου 2011

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: θεωρία και ασκήσεις


ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ= παρουσίαση των απόψεων μας για ένα θέμα σε 400-500 λέξεις

Tι πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα: τι αξιολογείται και πως στην ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

1] ΔΕΔΟΜΕΝΑ: Το θέμα της ΕΚΘΕΣΗΣ, όποια κι αν είναι η μορφή της διατύπωσης του, αποτελείται από ένα μέρος στο οποίο περιέχονται τα δεδομένα δηλαδή οι γενικές και ειδικές διαπιστώσεις για κάποιο πρόβλημα/ ζήτημα.
2] ΠΡΟΣΟΧΗ: Τα δεδομένα δεν είναι αντικείμενο ανάπτυξης. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε στοιχεία από αυτές τις γενικές διαπιστώσεις για να κάνουμε τη δική μας τοποθέτηση στις εισαγωγικές παραγράφους. Δεν είναι απαραίτητο να συμφωνήσουμε με τα δεδομένα του θέματος. Εφόσον όμως έχουμε διαφορετική άποψη πρέπει να το δηλώσουμε ξεκάθαρα από την αρχή και αυτήν, στη συνέχεια, να προσπαθήσουμε να αποδείξουμε.
3] ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ: Το δεύτερο μέρος της διατύπωσης του θέματος έχει τα ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ (ερωτήματα): σ’ αυτά πρέπει να πέσει όλη η προσοχή μας, γιατί αυτά πρέπει ν’ αναπτύξουμε με κάθε δυνατή λεπτομέρεια, ώστε, με τα στοιχεία που θα παραθέσουμε, στο τέλος να αποδεικνύεται η αρχική μας θέση.

1ος κανόνας θεωρίας: η συνολική δομή του κειμένου μας πρέπει να έχει τα χαρακτηριστικά ενός ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ (να χαρακτηρίζεται από ενότητα και αλληλουχία) (= πρόλογος- ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ: ανάπτυξη των βασικών ιδεών- κατακλείδα/ συμπέρασμα)

2ος κανόνας θεωρίας: στην εισαγωγική ενότητα ΠΕΡΙΓΡΑΦΟΥΜΕ με συντομία και ακρίβεια το θέμα κάνοντας κάποιες πολύ βασικές διαπιστώσεις που θα καθορίζουν τις ΙΔΕΕΣ που θα αναπτύξουμε

3ος κανόνας θεωρίας: στο ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ για να υπάρχει ανάπτυξη/ απόδειξη θέματος, θα πρέπει να έχουμε επισημάνει δύο τουλάχιστον τρεις το πολύ ΒΑΣΙΚΕΣ ΙΔΕΕΣ= σημαντικές προτάσεις που σχετίζονται άμεσα με το θέμα και που μπορούμε να τις αναπτύξουμε οργανώνοντας τις σκέψεις μας σε ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥΣ- προσοχή: να μη συγχέουμε τις ΒΑΣΙΚΕΣ ΙΔΕΕΣ με τις λεπτομέρειες ανάπτυξης


4ος κανόνας θεωρίας: η όλη ανάπτυξη πρέπει να έχει γίνει με τέτοιο τρόπο που, στην τελευταία παράγραφο να μπορούμε να διατυπώσουμε κάποιο συμπέρασμα ή να κάνουμε κάποια πρόταση (σχετική με το κύριο θέμα και σε λογική συνάρτηση με την όλη επιχειρηματολογία μας)

ΠΡΟΣΟΧΗ στο επικοινωνιακό πλαίσιο και στην αρίθμηση των λέξεων : στη διατύπωση του θέματος θα ορίζεται το ΠΛΑΙΣΙΟ σύμφωνα με το οποίο πρέπει να συνθέσουμε το κείμενο (ΠΟΙΟΣ ΤΟ ΓΡΑΦΕΙ- ΠΟΥ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ) και ποια θα είναι ΠΟΣΟΤΙΚΑ η ελάχιστη και η μέγιστη δυνατή ανάπτυξη


Διάβασε εδώ ένα παράδειγμα όπου γίνεται προσπάθεια να τηρηθούν οι παραπάνω κανόνες της θεωρίας

Αρνητικές συνέπειες δημοσιογραφίας, όταν παραβιάζεται η ελευθερία της προσωπικής ζωής

Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και Ελευθερία: υπόδειγμα ανάπτυξης θέματος

(σύμφωνα με τα κριτήρια των Πανελλαδικών εξετάσεων


Παράδειγμα θέματος (για την εφαρμογή της θεωρίας): Λαμβάνοντας υπόψη το παραπάνω κείμενο και τις θέσεις του συγγραφέα για την εξουσία που έχει ο δημοσιογράφος σήμερα (να θέτει ερωτήσεις στον καθένα για οτιδήποτε), να συνθέσετε μια εισήγηση 400-500 λέξεων σχετικά με τις αρνητικές συνέπειες που έχει αυτή η δύναμη, όταν χωρίς λόγο παραβιάζεται η ελευθερία της προσωπικής ζωής του ατόμου. (40 ΜΟΝΑΔΕΣ)


Α] ΕΙΣΑΓΩΓΗ: περιγραφή θέματος- προετοιμασία ανάπτυξης. ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΘΕΣΗΣ. Στην εισαγωγική ενότητα μπορούμε να αξιοποιήσουμε κάποια από τα δεδομένα του θέματος.

Η θετική πλευρά από τον έλεγχο της εξουσίας, την οποία μπορεί να ασκήσει ο τύπος και γενικότερα τα Μ.Μ.Ε, είναι αυτονόητη. Παραδείγματα, σαν κι αυτό που αναφέρει ο Κούντερα, όπου οι δημοσιογράφοι με τις συνεντεύξεις και τα ρεπορτάζ τους αποκαλύπτουν την αλήθεια, υπάρχουν πολλά. Δεν είναι λίγες όμως και οι περιπτώσεις στις οποίες οι δημοσιογράφοι, κάνοντας κατάχρηση εξουσίας, παραβιάζουν την προσωπική και ιδιωτική ζωή του ατόμου. Τα λεγόμενα reality show ή πλήθος άλλων εκπομπών και δημοσιευμάτων ασχολούνται κατ’ αποκλειστικότητα με θέματα που άμεσα ή έμμεσα θίγουν, χωρίς λόγο και με υπερβολή, την προσωπική και ιδιωτική ζωή του ατόμου.


1η ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ: ο έλεγχος της προσωπικής ζωής του ατόμου ισοδυναμεί με περιορισμό της ελευθερίας του
Η πιο βασική αρνητική συνέπεια από αυτή την κατάσταση είναι ο περιορισμός της ελευθερίας του ατόμου. Όλα τα Συντάγματα στις φιλελεύθερες και δημοκρατικές χώρες του σημερινού κόσμου, επειδή αναγνωρίζουν την αξία της ατομικής ελευθερίας, έχουν άρθρα με τα οποία κατοχυρώνουν το θεμελιώδες αυτό δικαίωμα και άρθρα στα οποία προβλέπουν την υποχρέωση της πολιτείας να προστατεύσει αποτελεσματικά το δικαίωμα αυτό από κάθε είδους αυθαιρεσίες ή παρεμβάσεις. Στην πράξη όμως συμβαίνει πολλές φορές να μην ισχύουν οι επιταγές του συντάγματος: όλα σχεδόν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, συνειδητά ή από υπερβάλλοντα ζήλο ή καμιά φορά και στο όνομα της αναζήτησης της αλήθειας και του δικαιώματος που έχει ο πολίτης για ενημέρωση, παραβιάζουν αυτό το δικαίωμα συντελώντας με αυτόν τον τρόπο στον περιορισμό της ελευθερίας του ατόμου.


2η ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: υποβιβασμός ενημέρωσης ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ, που αποδεικνύει του λόγου το αληθές


Η προηγούμενη τάση των ΜΜΕ οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε μια δεύτερη αρνητική συνέπεια: την υποβάθμιση της ενημέρωσης. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, που φανερώνει την έκταση και την ένταση του φαινομένου είναι τα ρεπορτάζ που αναφέρονται στην προσωπική ζωή των δημοσίων προσώπων. Φαίνεται πως η δημοσιογραφία σήμερα ενδιαφέρεται λιγότερο για την ουσία των πολιτικών γεγονότων και περισσότερο για την ιδιωτική ζωή κάποιων επώνυμων. Τα ρεπορτάζ που αναφέρονται σε σκανδαλιστικές συνήθως λεπτομέρειες της προσωπικής τους ζωής, τείνουν να υποσκελίσουν τα θέματα που έχουν σχέση με το δημόσιο βίο. Όπως είναι φυσικό, όταν κυριαρχούν τέτοιους είδους θέματα, η ενημέρωση του πολίτη, που είναι μια από τις πιο βασικές αποστολές του τύπου υποβαθμίζεται σε επικίνδυνο βαθμό.


Κατακλείδα/ συμπεράσματα: μπορεί ν’ αντιμετωπιστεί το φαινόμενο;
Όλοι σήμερα θα συμφωνούσαν ότι η αποστολή του τύπου είναι πολύ σημαντική. Και αυτό γιατί η ενημέρωση είναι βασικό στοιχείο της δημοκρατικής μας κοινωνίας και ο ρόλος της στην εδραίωση και αποτελεσματική λειτουργία των θεσμών της είναι τις περισσότερες φορές αποφασιστικός. Όμως δεν είναι λίγοι κι αυτοί που καθημερινά διαπιστώνουν την παραμόρφωση της συγκεκριμένης αποστολής του τύπου. Η στρέβλωση αυτή, που είναι βασικό σύμπτωμα της κρίσης του τύπου, έχει όπως είναι φυσικό πολλές αρνητικές συνέπειες. Και το πιο απαισιόδοξο είναι ότι δεν διαφαίνεται κάποια προσπάθεια από κανέναν να περιοριστεί το φαινόμενο ή ν’ αντιμετωπιστούν οι αρνητικές πλευρές του.

πηγη:ta4mx.blogspot.com

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ

Τα οφέλη του ελεύθερου χρόνου:

Ψυχολογικός τομέας:

Είναι περιττό να τονιστεί ότι όταν ο ελεύθερος χρόνος αξιοποιείται κατάλληλα και δεν εξαντλείται στην ψυχοκτόνο ψυχαγωγία, τότε ο άνθρωπος βρίσκεται σε εσωτερική ισορροπία και ανανεώνεται ψυχικά. Για να γίνει πιο σαφές το παραπάνω, αξίζει να αναφέρουμε ότι η απαλλαγή από το καθημερινό άγχος, την ανία με την φυγή από τον ψυχοφθόρο τρόπο ζωής στον ελεύθερο χρόνο μας, μας εμψυχώνει εξασφαλίζοντας συναισθηματική γαλήνη. Στο σημείο αυτό είναι καλό να λάβουμε υπόψη μας και τον αυτοέλεγχο/ την αυτοκριτική/ την αυτογνωσία στην οποία προβαίνει αυτός που γνωρίζει να εκμεταλλεύεται δημιουργικά το χρόνο του. Έτσι, τα πάθη, οι αδυναμίες του λιγοστεύουν και είναι ψυχικά υγιής

Κοινωνικοποίηση (κοινωνικός τομέας):

Προβάλλει βαρυσήμαντη και η άποψη ότι η αποξένωση του σύγχρονου ανθρώπου από τον συνάνθρωπο καθώς και άλλα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα μπορούν να καταπολεμηθούν αν στον ελεύθερο χρόνο του ασχοληθεί με κοινωνικές δραστηριότητες. Ειδικότερα, η ενίσχυση των διαπροσωπικών σχέσεων με την τακτική και ουσιαστική επικοινωνία με φίλους ή με την ανάπτυξη νέων φιλικών σχέσεων με ανθρώπους εκτός του χώρου εργασίας, σίγουρα αυξάνουν την κοινωνικότητα του ατόμου. Με αυτό τον τρόπο, είναι δυνατό να αναπτυχθεί το πνεύμα της συνεργασίας, της αλληλεγγύης, του αλληλοσεβασμού στοιχεία απαραίτητα για την αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων. Στο πλαίσιο αυτό κατανοούμε ότι η αποφυγή αλλοτριωτικών φαινομένων εκτόνωσης ( βία, ναρκωτικά κλπ) που ταράσσουν την κοινωνική ευρυθμία είναι δυνατή όταν ο χρόνος ελευθερίας του καθενός αντιμετωπίζεται ορθολογιστικά

Πολιτιστικός τομέας:

Είναι κοινός τόπος ότι η επαφή του ατόμου με τις διάφορες μορφές έκφρασης του πολιτισμού μας είναι δυνατή κατά τον ελεύθερο χρόνο του. Έτσι, αποφεύγοντας την εμπορευματοποιημένη τέχνη, την τέχνη που μιμείται τα ξένα πρότυπα μπορεί να γνωρίσει την ποιοτική/ την πιο αναβαθμισμένη καλλιτεχνική δημιουργία. Οπωσδήποτε, ένας άλλος γόνιμος τρόπος αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου είναι η στροφή προς την παράδοση με την τήρηση των ηθών και εθίμων που γεφυρώνουν το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον. Ειδικότερα, θα λέγαμε ότι η επίσκεψη σε ένα μουσείο, η παρακολούθηση μιας θεατρικής παράστασης, η πλήρης γνώση της αξίας των ηθών και εθίμων μπορούν να μορφώσουν κάποιον λυτρώνοντας τον από την πεζότητα της καθημερινότητας

Αιτίες για την παθητική αντιμετώπιση του ελεύθερου χρόνου:

Ως πρώτο αίτιο μπορεί να θεωρηθεί το καταναλωτικό πρότυπο ζωής που επικρατεί. Ο άνθρωπος θεωρώντας ότι με την συγκέντρωση χρήματος μπορεί να αποκτήσει τα πάντα, σπαταλά σημαντικό μέρος του ελεύθερου χρόνου του στην αναζήτηση του. Με αυτό τον τρόπο υποτάσσεται στο συρμό της συνεχούς κατανάλωσης υλικών αγαθών για να ικανοποιήσει επίπλαστες ανάγκες, χωρίς να συνειδητοποιεί ότι ο ελεύθερος χρόνος πρέπει να είναι χρόνος πραγματικής ελευθερίας, χρόνος δημιουργικών ενασχολήσεων

Εξίσου σημαντικός παράγοντας μπορεί να θεωρηθεί η γενικότερη κρίση αζιών με την υποτίμηση των ηθικών και την μονόπλευρη στροφή μας στην τεχνική. Είναι γνωστό ότι η εμπορευματοποίηση της τέχνης (πχ φθηνά θεάματα, ακούσματα κλπ), η επίταση του ατομισμού και της αδιαφορίας για τον άλλο, ο καταναλωτισμός και η γενική αποπνευματοποίηση δικαιολογούν την μη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου του ατόμου. Έτσι, ευκολότερα κατανοούμε την νοοτροπία της ανάλαφρης αντιμετώπισης της ζωής με την κυριαρχία της υποκουλτούρας στον ελεύθερο χρόνο κάποιου (τυχερά παιχνίδια, υπερβολική κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών, συμμετοχή σε τηλεπαιχνίδια, διάφορες αισθησιακές απολαύσεις)

Πολλοί φρονούν ότι σημαντικότατη ευθύνη έχουν και οι φορείς κοινωνικοποίησης του ατόμου. Αρχικά, η οικογένεια δε γαλουχεί κατάλληλα τους νέους ώστε να διαμορφώσουν μια συγκροτημένη προσωπικότητα που θα μπορεί να εκδηλώνει δημιουργικές τάσεις στον ελεύθερο χρόνο τους. Στη συνέχεια, το σχολείο δε βοηθά τα παιδιά στον εντοπισμό των κλίσεων τους, τις οποίες μπορούν να αναπτύξουν κατά τη διάρκεια εξωσχολικών ωρών. Στο σημείο αυτό, μπορούμε να επισημάνουμε και την ανυπαρξία των κατάλληλων χώρων άθλησης, αιθουσών για πολιτιστικές εκδηλώσεις των σχολείων ως επιπλέον παράγοντα αντιμετώπισης του ελεύθερου χρόνου ως χρόνο ψυχοκτονίας και όχι πνευματικής ανάτασης των νέων. Βέβαια, ιδιαίτερη ευθύνη αποδίδεται και στα ΜΜΕ. Συγκεκριμένα, η τηλεόραση και το ραδιόφωνο απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος του ελεύθερου χρόνου των παιδιών. Τα εύπεπτα θεάματα, τα φθηνά ακούσματα καθιστούν τους δέκτες θύματα του βιομηχανοποιημένου τρόπου διασκέδασης. Πολλοί υποστηρίζουν ότι τα ΜΜΕ προβάλλουν έντεχνα τα πρότυπα της νέας πλαστικής ζωής και δίνουν τη ψευδαίσθηση της γνήσιας ψυχαγωγίας με διάφορους τρόπους (καλωσόρισμα διασημοτήτων, προσφορά, δώρων ταξιδιών μέσω της συμμετοχής σε παιχνίδια κλπ)


Δευτέρα 24 Ιανουαρίου 2011

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

Α. Περίληψη

Αγαπητοί συµµαθητές,

Ο δοκιµιογράφος αναπτύσσει την προβληµατική του αναφορικά µε το νόηµα της επιτυχίας. Η τελευταία αποτελεί σταθερό ζητούµενο για τον άνθρωπο καθώς του εξασφαλίζει την προσαρµογή στον κόσµο δηµιουργώντας του ένα αίσθηµα ηρεµίας και ασφάλειας, σε αντίθεση µε την αποτυχία. Αυτό, ωστόσο, που απασχολεί το σκεπτόµενο άτοµο είναι η σηµασία που έχει η επιτυχία εφόσον επιδιώκεται µεν µε πάθος από πολλούς αλλά σπάνια έχει πνευµατικά και ηθικά ερείσµατα, οπότε δεν είναι αξιοσέβαστη γιατί είναι πρόσκαιρη. Σήµερα επιτυχία θεωρείται αυτή που επιβραβεύεται από την κοινωνία και συνεπάγεται την ευµάρεια για τον επιτυχηµένο. Στην προκειµένη περίπτωση δεν αξιολογούνται τα ηθικά κίνητρα παρά µόνο το αποτέλεσµα. Σε αντίθεση, η ηθική συνείδηση θεωρεί προϋπόθεση της επιτυχίας την ηθική ολοκλήρωση και τη συνδέει µε την ποιότητα και τον αγώνα.

Ευχαριστώ για την προσοχή σας

Παρατηρήσεις

Β1.

Θ Η κατάκτηση της επιτυχίας από το σύγχρονο άνθρωπο γίνεται αυτοσκοπός αλλά έτσι όπως αυτή πραγµατοποιείται δε συνοδεύεται από την ηθική και πνευµατική του εξύψωση.

Ειδικότερα στην εποχή της ευµάρειας και της αφθονίας, η επιτυχία έχει ταυτιστεί µε τη υλοποίηση των οικονοµικών στόχων και την απόκτηση ενός εκλεπτυσµένου τρόπου διαβίωσης που επιβάλλουν τα σύγχρονα καταναλωτικά πρότυπα. Για την επίτευξη όµως µιας ανάλογης προοπτικής οι άνθρωποι είναι διατεθειµένοι να µεταχειριστούν οποιοδήποτε µέσο, ακόµη και το συνάνθρωπό τους µε αποτέλεσµα να µετατρέπονται σε ανήθικες προσωπικότητες που δεν αποσκοπούν στο κοινό καλό. Επίσης η επιτυχία στη ζωή του ατόµου δε συνοδεύεται και από πνευµατική εξύψωση εφόσον το άτοµο παίρνει τη µορφή του τεχνοκράτη, αυτού, δηλαδή, που, µε τις εξειδικευµένες γνώσεις του σε κάποιο σύνθετο τοµέα αποκαθίσταται επαγγελµατικά και διαθέτει υψηλή θέση στην κοινωνική πυραµίδα, η οποία και του εξασφαλίζει την επίτευξη των στόχων του. Με άλλα λόγια η επιδίωξη της επιτυχίας µε κάθε τρόπο φαλκιδεύει στη σηµερινή εποχή τις γνήσιες αξίες εδραιώνοντας τον αµοραλισµό.

Β2.

Η νοηµατική σχέση µεταξύ τέταρτης και πέµπτης παραγράφου είναι σχέση αντίθεσης. Στην τέταρτη παράγραφο επισηµαίνεται ότι η επιτυχία, έτσι όπως εκλαµβάνεται από τους ανθρώπους της εποχής µας, δεν έχει ηθικές προϋποθέσεις, αλλά µόνο κοινωνικό αντίκρισµα. εν εξετάζεται, δηλαδή, το αν ήταν ηθικά τα κίνητρα ή τα µέσα που χρησιµοποιήθηκαν, αλλά µόνο το αποτέλεσµα. Αντιθετικά, όπως αναφέρεται στην πέµπτη παράγραφο, η ηθική συνείδηση δεν εξετάζει τόσο τα αποτελέσµατα όσο τα κίνητρα και θεωρεί προϋπόθεση της επιτυχίας την ηθική ολοκλήρωση του ατόµου.

Β3.

α) Οι βασικοί τρόποι πειθούς που χρησιµοποιεί ο συγγραφέας στην πρώτη παράγραφο του κειµένου είναι η επίκληση στη λογική του δέκτη και η επίκληση στο συναίσθηµα. Στην αρχή διατυπώνει τη θέση του: «η επιτυχία…του ανθρώπου» και στη συνέχεια την τεκµηριώνει:

«Το πρώτο όνειρο…επιτυχίας» (αλήθεια/ κατάσταση της πραγµατικότητας)

«Χρειάζεται να επιτύχει ο άνθρωπος στη ζωή γιατί µονάχα τότε αισθάνεται εναρµονισµένος µε τον κόσµο» (επιχείρηµα)

«…του παρέχει το δικαίωµα να αντικρίζει κατάµατα τους ανθρώπους, να ζει µε γαλήνη και σιγουριά». (επιχείρηµα)

«Όταν όµως αισθάνεται αποτυχηµένος, θαρρεί πως η ζωή τον απωθεί» (επιχείρηµα)

«Η δυσπιστία και η ηττοπάθεια, η απαισιοδοξία και ο φθόνος κυριαρχούν µέσα του».(επιχείρηµα)

υπάρχουν επίσης λέξεις συναισθηµατικά φορτισµένες: «δεν φοβάται», «κατατρώγουν» καθώς και µεταφορικός λόγος:«φροντίζουν να ξυπνήσουν µέσα στη ψυχή του παιδιού», «Σπάζουν οι ιστοί εκείνοι»

β) Οι τρόποι ανάπτυξης της 1ης παραγράφου του κειµένου είναι η αιτιολόγηση και η σύγκριση- αντίθεση. Συγκεκριµένα, ο συγγραφέας στη θεµατική περίοδο: «η επιτυχίααίτηµα του ανθρώπου»διατυπώνει τη θέση του, την οποία στη συνέχεια αιτιολογεί, τεκµηριώνει δηλαδή το γιατί ισχύει. Η αιτιολόγηση εντοπίζεται στο απόσπασµα: «Χρειάζεται να επιτύχει…γαλήνης κι σιγουριάς», ενώ η αντίθεση στο απόσπασµα «Όταν όµως…γενναιοφροσύνη και αγάπη».

Β4.

πηγάζει: εκπορεύεται

απωθεί: αποµακρύνει, αποστρέφεται εφήµερη: προσωρινή, παροδική, πρόσκαιρη αναµφισβήτητα: αναµφίβολα, αναντίρρητα δικαιώνεται: επιβραβεύεται

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η σηµασία της επιτυχίας στη ζωή κάθε ανθρώπου

Αναφορά στην κυρίαρχη και διαδεδοµένη αντίληψη περί επιτυχίας στη

σηµερινή εποχή

ιατύπωση της θέσης µας: Η επιτυχία έχει αποκτήσει στρεβλό νόηµα στην εποχή µας

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ

Θ.Π.1 Η επικρατούσα αντίληψη για την επιτυχία καταστρέφει και αλλοτριώνει τον άνθρωπο.

τον καθιστά άπληστο και αλαζόνα υποδουλώνοντάς τον στις διαρκώς πολλαπλασιαζόµενες ανάγκες του ή στο φόβο της απώλειας των κεκτηµένων του όξυνση ανταγωνισµού στις σχέσεις µε τους συνανθρώπους

ανάγει σε κριτήριο των διαπροσωπικών σχέσεων το συµφέρον, την ιδιοτέλεια, τη συναλλαγή τον εξαχρειώνει αµβλύνοντας τις ηθικές του αναστολές και εξωθώντας τον στην εκµετάλλευση του συνανθρώπου του παρεµποδίζεται η ηθική και πνευµατική καλλιέργεια

αποτελεί αρνητικό πρότυπο διαπαιδαγώγησης των νέων

Σηµ. : Το υλικό της συγκεκριµένης παραγράφου θα µπορούσε να συµπτυχθεί και στον πρόλογο. Σε κάθε περίπτωση πρέπει ο µαθητής να αναφέρει το περιεχόµενο της επιτυχίας όπως το αντιλαµβάνεται η πλειονότητα των ανθρώπων και γιατί δεν είναι αποδεκτή αυτή η αντίληψη.

Θ.Π.2

Επιτυχηµένος είναι ο ολοκληρωµένος άνθρωπος που αφήνει το δηµιουργικό του αποτύπωµα στη ζωή.

Με την επαγγελµατική του απασχόληση εκφράζει τη δηµιουργικότητα του και καλύπτει τις βιοποριστικές του ανάγκες (κινούµενος στη λογική του µέτρου και της επάρκειας : ούτε χλιδή ούτε ένδεια…) συµβάλλοντας ταυτόχρονα στην κοινωνική πρόοδο

Ευρύνει και οξύνει το πνεύµα εντρυφώντας στην πνευµατική και καλλιτεχνική δηµιουργία και στοχαζόµενος στα µικρά (καθηµερινά, κοινωνικά…) και µεγάλα (πανανθρώπινα, υπαρξιακά)προβλήµατα της ζωής

Αναπτύσσει κοινωνικοπολιτική δράση ως ενεργός πολίτης αγωνιζόµενος για την άρση των κοινωνικών και παγκόσµιων αδιεξόδων

Συνάπτει διαπροσωπικές σχέσεις ειλικρίνειας, συντροφικότητας και αλληλεγγύης

ιαθέτει ηθική ποιότητα θέτοντας µέτρο των πράξεων του τις ανθρωπιστικές αξίες.

Πραγµατικά επιτυχηµένος είναι ο άνθρωπος που, είτε είναι διανοούµενος είτε απλοϊκός , αλλά διαδονούµενος εσωτερικά µπορεί και θέτει µεγάλους σκοπούς, αξιολογώντας το σύντοµο, εφήµερο οδοιπορικό του στην ιστορία µε µέτρα και σταθµά µεγαλείου. Είναι µε άλλα λόγια ο ηρωικός άνθρωπος που χαρακτηρίζεται από τη διάθεση προσφοράς από το υστέρηµα, δηλαδή από τη διάθεση θυσίας. Η έννοια του ηρωισµού συνδέεται µε τη θετική στράτευση: το άτοµο που διακρίνεται από υπερβατικότητα και αποσύνδεση από τα οφέλη και θέτει µεγάλους σκοπούς (είτε αυτές είναι ξεχωριστές πράξεις είτε ο αγώνας της καθηµερινής ζωής) που µε διάθεση αυθυπέρβασης (θυσίας ) προσπαθεί να επιτύχει.

Θ.Π.3

Αίτια εσφαλµένης αντίληψης για την επιτυχία.

Επιτυχηµένος θεωρείται αυτός που κατορθώνει να αποκτά γρήγορα, εύκολα, µε οποιοδήποτε µέσο πλούτο, γόητρο και δύναµη, υπό την προϋπόθεση φυσικά να ξεφεύγει από την επιτήρηση του νόµου, γιατί διαφορετικά θεωρείται από τους άλλους ανόητος.

Οι λόγοι που παράγουν µια τέτοια αντίληψη είναι περίπου οι ακόλουθοι:

Βαθιά κρίση αξιών που χαρακτηρίζει την εποχή µας.

Η ένταση του κοινωνικού ανταγωνισµού, εφόσον κοινή επιδίωξη όλων είναι η απόκτηση δύναµης και κοινωνικής επιβολής.

Το καταναλωτικό πνεύµα που προωθεί η οικονοµία της αγοράς για τη µεγιστοποίηση των κερδών της και η συνακόλουθη φιλοσοφία ζωής: ο υλικός ευδαιµονισµός, ανάγει τον πλούτο και τα υλικά αγαθά σε σκοπό της ζωής.

Τα ΜΜΕ και η διαφήµιση που προβάλλουν το συγκεκριµένο πρότυπο επιτυχηµένου ανθρώπου (χυδαιοϋλίστικα πρότυπα).

Ο τεχνοκρατικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης διαµορφώνει µονοδιάστατους ανθρώπους που συνδέουν τη γνώση µε την επαγγελµατική επιτυχία και το κέρδος

Αρνητικά φαινόµενα στην πολιτική ζωή εκτρέφουν το κυρίαρχο πρότυπο επιτυχίας (διαφθορά, διαπλεκόµενα συµφέροντα, κ).

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αναφορά στο πώς θα µπορούσε να καλλιεργηθεί µια διαφορετική αντίληψη για την επιτυχία

Συµπεράσµατα