ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ

Τα οφέλη του ελεύθερου χρόνου:

Ψυχολογικός τομέας:

Είναι περιττό να τονιστεί ότι όταν ο ελεύθερος χρόνος αξιοποιείται κατάλληλα και δεν εξαντλείται στην ψυχοκτόνο ψυχαγωγία, τότε ο άνθρωπος βρίσκεται σε εσωτερική ισορροπία και ανανεώνεται ψυχικά. Για να γίνει πιο σαφές το παραπάνω, αξίζει να αναφέρουμε ότι η απαλλαγή από το καθημερινό άγχος, την ανία με την φυγή από τον ψυχοφθόρο τρόπο ζωής στον ελεύθερο χρόνο μας, μας εμψυχώνει εξασφαλίζοντας συναισθηματική γαλήνη. Στο σημείο αυτό είναι καλό να λάβουμε υπόψη μας και τον αυτοέλεγχο/ την αυτοκριτική/ την αυτογνωσία στην οποία προβαίνει αυτός που γνωρίζει να εκμεταλλεύεται δημιουργικά το χρόνο του. Έτσι, τα πάθη, οι αδυναμίες του λιγοστεύουν και είναι ψυχικά υγιής

Κοινωνικοποίηση (κοινωνικός τομέας):

Προβάλλει βαρυσήμαντη και η άποψη ότι η αποξένωση του σύγχρονου ανθρώπου από τον συνάνθρωπο καθώς και άλλα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα μπορούν να καταπολεμηθούν αν στον ελεύθερο χρόνο του ασχοληθεί με κοινωνικές δραστηριότητες. Ειδικότερα, η ενίσχυση των διαπροσωπικών σχέσεων με την τακτική και ουσιαστική επικοινωνία με φίλους ή με την ανάπτυξη νέων φιλικών σχέσεων με ανθρώπους εκτός του χώρου εργασίας, σίγουρα αυξάνουν την κοινωνικότητα του ατόμου. Με αυτό τον τρόπο, είναι δυνατό να αναπτυχθεί το πνεύμα της συνεργασίας, της αλληλεγγύης, του αλληλοσεβασμού στοιχεία απαραίτητα για την αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων. Στο πλαίσιο αυτό κατανοούμε ότι η αποφυγή αλλοτριωτικών φαινομένων εκτόνωσης ( βία, ναρκωτικά κλπ) που ταράσσουν την κοινωνική ευρυθμία είναι δυνατή όταν ο χρόνος ελευθερίας του καθενός αντιμετωπίζεται ορθολογιστικά

Πολιτιστικός τομέας:

Είναι κοινός τόπος ότι η επαφή του ατόμου με τις διάφορες μορφές έκφρασης του πολιτισμού μας είναι δυνατή κατά τον ελεύθερο χρόνο του. Έτσι, αποφεύγοντας την εμπορευματοποιημένη τέχνη, την τέχνη που μιμείται τα ξένα πρότυπα μπορεί να γνωρίσει την ποιοτική/ την πιο αναβαθμισμένη καλλιτεχνική δημιουργία. Οπωσδήποτε, ένας άλλος γόνιμος τρόπος αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου είναι η στροφή προς την παράδοση με την τήρηση των ηθών και εθίμων που γεφυρώνουν το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον. Ειδικότερα, θα λέγαμε ότι η επίσκεψη σε ένα μουσείο, η παρακολούθηση μιας θεατρικής παράστασης, η πλήρης γνώση της αξίας των ηθών και εθίμων μπορούν να μορφώσουν κάποιον λυτρώνοντας τον από την πεζότητα της καθημερινότητας

Αιτίες για την παθητική αντιμετώπιση του ελεύθερου χρόνου:

Ως πρώτο αίτιο μπορεί να θεωρηθεί το καταναλωτικό πρότυπο ζωής που επικρατεί. Ο άνθρωπος θεωρώντας ότι με την συγκέντρωση χρήματος μπορεί να αποκτήσει τα πάντα, σπαταλά σημαντικό μέρος του ελεύθερου χρόνου του στην αναζήτηση του. Με αυτό τον τρόπο υποτάσσεται στο συρμό της συνεχούς κατανάλωσης υλικών αγαθών για να ικανοποιήσει επίπλαστες ανάγκες, χωρίς να συνειδητοποιεί ότι ο ελεύθερος χρόνος πρέπει να είναι χρόνος πραγματικής ελευθερίας, χρόνος δημιουργικών ενασχολήσεων

Εξίσου σημαντικός παράγοντας μπορεί να θεωρηθεί η γενικότερη κρίση αζιών με την υποτίμηση των ηθικών και την μονόπλευρη στροφή μας στην τεχνική. Είναι γνωστό ότι η εμπορευματοποίηση της τέχνης (πχ φθηνά θεάματα, ακούσματα κλπ), η επίταση του ατομισμού και της αδιαφορίας για τον άλλο, ο καταναλωτισμός και η γενική αποπνευματοποίηση δικαιολογούν την μη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου του ατόμου. Έτσι, ευκολότερα κατανοούμε την νοοτροπία της ανάλαφρης αντιμετώπισης της ζωής με την κυριαρχία της υποκουλτούρας στον ελεύθερο χρόνο κάποιου (τυχερά παιχνίδια, υπερβολική κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών, συμμετοχή σε τηλεπαιχνίδια, διάφορες αισθησιακές απολαύσεις)

Πολλοί φρονούν ότι σημαντικότατη ευθύνη έχουν και οι φορείς κοινωνικοποίησης του ατόμου. Αρχικά, η οικογένεια δε γαλουχεί κατάλληλα τους νέους ώστε να διαμορφώσουν μια συγκροτημένη προσωπικότητα που θα μπορεί να εκδηλώνει δημιουργικές τάσεις στον ελεύθερο χρόνο τους. Στη συνέχεια, το σχολείο δε βοηθά τα παιδιά στον εντοπισμό των κλίσεων τους, τις οποίες μπορούν να αναπτύξουν κατά τη διάρκεια εξωσχολικών ωρών. Στο σημείο αυτό, μπορούμε να επισημάνουμε και την ανυπαρξία των κατάλληλων χώρων άθλησης, αιθουσών για πολιτιστικές εκδηλώσεις των σχολείων ως επιπλέον παράγοντα αντιμετώπισης του ελεύθερου χρόνου ως χρόνο ψυχοκτονίας και όχι πνευματικής ανάτασης των νέων. Βέβαια, ιδιαίτερη ευθύνη αποδίδεται και στα ΜΜΕ. Συγκεκριμένα, η τηλεόραση και το ραδιόφωνο απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος του ελεύθερου χρόνου των παιδιών. Τα εύπεπτα θεάματα, τα φθηνά ακούσματα καθιστούν τους δέκτες θύματα του βιομηχανοποιημένου τρόπου διασκέδασης. Πολλοί υποστηρίζουν ότι τα ΜΜΕ προβάλλουν έντεχνα τα πρότυπα της νέας πλαστικής ζωής και δίνουν τη ψευδαίσθηση της γνήσιας ψυχαγωγίας με διάφορους τρόπους (καλωσόρισμα διασημοτήτων, προσφορά, δώρων ταξιδιών μέσω της συμμετοχής σε παιχνίδια κλπ)