Ο ΚΑΙΡΟΣ

ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΓΩΝΙΑ –Νασιόπουλος Απόστολος

Κυριακή 28 Μαρτίου 2010

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟ


Στα κείμενα 1 και 2 διακρίνετε τα δομικά στοιχεία κάθε παραγράφου (θεματική πρόταση, λεπτομέρειες, κατακλείδα).Σε κάθε παράγραφο αυτών των κειμένων, εντοπίστε τις βασικές ιδέες, υπογραμμίζοντας τις λέξεις -κλειδιά. Στη συνέχεια, γράψτε τον πλαγιότιτλο της κάθε παραγράφου. Συγκρίνετε τον πλαγιότιτλο αυτό με τους πλαγιότιτλους των συμμαθητών σας.

Κείμενο 1
Μια χαρούμενη συντροφιά από αγόρια και κορίτσια παίζουν στην ακροθαλασσιά μια όμορφη καλοκαιρινή μέρα. Ένα αγόρι, ο Παύλος, κουβαλάει μέσα σ' ένα δίχτυ μερικά όστρακα που ψάρε¬ψε κάνοντας βουτιές και τ' απλώνει μπροστά στους φίλους του. Ένα κορίτσι, η Λήδα, μόλις τα βλέ¬πει, αναφωνεί: «Τι όμορφα που είναι, κοιτάξτε τι ωραία σχήματα που έχουν και τι χρώματα! ρόδι¬να, μοβ, κίτρινα, λευκά. Θα μου δώσεις μερικά, Παύλο, να στολίσω το γραφείο μου;» Η Αλίκη δια¬φωνεί: «Όχι, να μαζέψουμε κι άλλα να τα πάμε στη μητέρα. Θα μας κάνει ένα υπέροχο ριζότο το βράδυ με θαλασσινά». Ο Γιώργος πάλι έχει ένα απ' αυτά στο χέρι του και το περιεργάζεται: «Κοι¬τάξτε τι τέλειο σχήμα που έχει! Σαν να το σχεδίασε κάποιος με γεωμετρικά όργανα. Εγώ θα 'θελα να σπουδάσω, για να καταλάβω πώς η φύση δημιουργεί τόσο τέλειες μορφές».
Κάθε παιδί εκφράζει μια διαφορετική στάση μπροστά στα όστρακα που είναι απλωμένα πάνω στη χρυσή άμμο. Αν θέλαμε να δώσουμε ένα όνομα στις διαφορετικές αυτές απόψεις, θα λέγαμε ότι η Λήδα έχει κλίση καλλιτεχνική, θα μπορούσε να γίνει καλλιτέχνιδα. Η στάση της μπροστά στις όμορφες αχιβάδες είναι αισθητική, γιατί ενδιαφέρεται πιο πολύ για το ωραίο. Η Αλίκη, όμως, που θέλει να δει τα όστρακα να γίνονται ένα νόστιμο ριζότο, είναι φύση πρακτική, σκέφτεται μόνο τη χρησιμότητα. Ο Γιώργος πάλι, που θέλει να μελετήσει τα όστρακα για να καταλάβει πώς πήραν αυ¬τή τη μορφή, εκφράζει μια στάση που μπορούμε να την ονομάσουμε γνωστική ή θεωρητική. Η Λή¬δα θα μπορούσε να γίνει ζωγράφος, η Αλίκη έμπορος, ο Γιώργος επιστήμονας, φυσιοδίφης. Σε κα¬θέναν από τους τρεις υπερισχύει μια ικανότητα. Όλοι μας, όμως, διαθέτουμε και τις τρεις αυτές ικανότητες του πνεύματος. Όλοι μας μπορούμε να αισθανθούμε το ωραίο, να θαυμάσουμε ένα φλογερό ηλιοβα¬σίλεμα, ένα ωραίο τοπίο, ένα γοητευτικό πρόσωπο. Και φυσικά, όλοι μπορούμε να απολαύσουμε μια όμορφη ζωγραφιά, ένα γλυπτό, δηλαδή ένα έργο τέχνης.
Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, στο Ανιχνεύοντας το Σήμερα, προετοιμάζουμε το Αύριο, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2001
Κείμενο 2
Είναι περίεργο πάντως ότι χάρη στην εκτίμηση που μου έδειξαν τότε όλοι σχεδόν οι παράγο¬ντες της μουσικής μας ζωής, καθηγητές, μαέστροι, μουσικοί, ευτύχησα να δω να παίζεται το σύ¬νολο των συνθέσεων μου από το 1946 έως το 1950. Έργα μουσικής δωματίου και έργα συμφωνι¬κά. Τα τελευταία από την ΚΟΑ και τη Συμφωνική του Ραδιοφώνου. Τότε είχα και τις πρώτες μου πα¬ραγγελίες για χοροδράματα και μουσική για τον κινηματογράφο και ραδιοφωνικά σκετς. Έτσι, ήμουν πια υποχρεωμένος να εγκαταλείψω τις προσωπικές μου αναζητήσεις στο χώρο της σύνθε¬σης και να προσαρμόσω τη μουσική μου στις απαιτήσεις των παραγγελλόντων, που φυσικά κάθε άλλο παρά τα συμφωνικά μου γυμνάσματα θα ήθελαν.
Μίκης Θεοδωράκης, στο Ανιχνεύοντας το Σήμερα, προετοιμάζουμε το Αύριο, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2001

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Κείμενα 1.2
1 Στα κείμενα 1 και 2 διακρίνετε τα δομικά στοιχεία κάθε παραγράφου (θεματική πρόταση, λεπτομέρειες, κατακλείδα).
* Κείμενο 1
1η παράγραφος (Μια χαρούμενη συντροφιά... τέλειες μορφές).
- Θεματική πρόταση: Μια χαρούμενη συντροφιά... καλοκαιρινή μέρα (προαναγγέλλει όσα θα ακολουθήσουν: τις δραστηριότητες της παρέας στην ακροθαλασσιά) .
- Λεπτομέρειες: Ένα αγόρι... τόσο τέλειες μορφές.
- Πρόταση-κατακλείδα: Δεν υπάρχει (απλές περιγραφικές λεπτομέρειες, ανολοκλήρωτο νόημα).
2η παράγραφος (Κάθε βράδυ... ένα έργο τέχνης).
- Θεματική πρόταση: Κάθε παιδί... χρυσή άμμο (ο θεματικός πυρήνας είναι η
διαφορετική αντίληψη των παιδιών για τη χρησιμότητα των οστράκων).
- Λεπτομέρειες: Αν θέλαμε να δώσουμε... ένα έργο τέχνης (αναλύεται η στάση του κάθε παιδιού).
- Πρόταση-κατακλείδα: Δεν υπάρχει (υπάρχει ένα σύνολο γενικευτικών δια¬πιστώσεων που δεν περιορίζεται σε μια καταληκτική πρόταση αλλά συνιστά εκτεταμένο τμήμα της παραγράφου Όλοι μας, όμως... ένα έργο τέχνης. Από την άποψη του περιεχομένου, αυτό το τμήμα είναι κατακλείδα, διότι κάνει μια θεωρητική γενίκευση των παρατηρήσεων που προηγούνται. Όμως, μορ¬φολογικά μόνο καταχρηστικά μπορεί να θεωρηθεί κατακλείδα, διότι και εί¬ναι τρεις περίοδοι και παραβιάζει την «αρχή της αναλογίας»  δεν μπορεί η κατακλείδα να καλύπτει το 1/3 της παραγράφου).
* Κείμενο 2
Όλο το απόσπασμα είναι μία παράγραφος.
- Θεματική πρόταση: Είναι περίεργο ... έως το 1950.
- Λεπτομέρειες: Έργα μουσικής δωματίου ... θα ήθελαν.
- Πρόταση-κατακλείδα: Δεν υπάρχει.
2 Σε κάθε παράγραφο αυτών των κειμένων, εντοπίστε τις βασικές ιδέες, υπο¬γραμμίζοντας τις λέξεις-κλειδιά. * Στη συνέχεια, γράψτε τον πλαγιότιτλο της κάθε παραγράφου.
1 (1η §)ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ
συντροφιά από αγόρια και κορί¬τσια, μερικά όστρακα, τ' απλώ¬νει μπροστά στους φίλους του, Λήδα - να στολίσω το γραφείο, Αλίκη - ριζότο με θαλασσινά, Γιώργος - να σπουδάσω - φύση - τέλειες μορφές
ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΣ
Οι διαφορετικές αντιλήψεις της συντροφιάς των παιδιών για την αξία και τη χρησιμότητα των οστράκων.
1 (2η §) ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ
διαφορετική στάση, Λήδα - κλίση καλλιτεχνική - αισθητική στάση, Αλίκη - πρακτική φύση -χρησιμότητα, Γιώργος - να μελετήσει - στάση γνωστική ή θεωρητική, υπερισχύει μια ικανότητα, όλοι μπορούμε να αισθανθούμε το ωραίο.
ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΣ
Η διαφορά των ιδιαίτερων προσωπικών κλίσεων δεν αναιρεί την κοινή ικανότητα απόλαυσης του ωραίου σε όλες τις μορφές του.
2 ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ
εκτίμηση, έδειξαν όλοι, παράγοντες της μουσικής μας ζωής, παίζεται το σύνολο των συνθέσε¬ων, πρώτες παραγγελίες, εγκαταλείψω, προσαρμόσω
ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΣ
Η καθολική αποδοχή της συνθετικής του αξίας καθιστά ιδιαίτερα παραγωγική την πρώτη καλλιτεχνική φάση του Μίκη Θεοδωράκη.

1 σχόλιο:

  1. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή