Ο ΚΑΙΡΟΣ

ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΓΩΝΙΑ –Νασιόπουλος Απόστολος

Πέμπτη 11 Νοεμβρίου 2010

Γραπτή εξέταση στα Α Ρ Χ Α Ι Α Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α Α΄ λυκείου

􀂪 Κ ε ί μ ε ν ο

3 ν δ τας θήναις τς Παράλου φικομένης νυκτς λέγετο συμφορά, κα ομωγ κ το Πειραις δι τν μακρν τειχν ες στυ δικεν, τερος τ τέρ παραγγέλων˙ στκείνης τς νυκτς οδες κοιμήθη, ο μόνον τος πολωλότας πενθοντες, λλ πολ μλλον τι ατο αυτούς, πείθεσθαι νομίζοντες οα ποίησαν Μηλίους τε Λακεδαιμονίων ποίκους ντας, κρατήσαντες πολιορκί, κα στιαις κα Σκιωναίους κα Τορωναίους κα Αγινήτας κα λλους πολλος τν λλήνων.

4 Τ δστεραί κκλησίαν ποίησαν, ν δοξε τος τε λιμένας ποχσαι πλν νς κα τ τείχη ετρεπίζειν κα φυλακς φιστάναι κα τλλα πάντα ς ες πολιορκίαν παρασκευάζειν τν πόλιν.

Ξενοφώντος Ελληνικά, Βιβλίο Β, κεφ. ΙΙ, πργ. 3-4

1. Να μεταφραστεί το παραπάνω απόσπασμα, από ν δ τας θήναις…λλήνων.

(μονάδες 30)

2. Ερώτηση εισαγωγής: Ποιες αξίες κυριαρχούν στη σκέψη του Ξενοφώντα και στις κρίσεις του για τα ιστορικά γεγονότα;

(μονάδες 10)

􀂪 Ε ρ μ η ν ε υ τ ι κ έ ς ε ρ ω τ ή σ ε ι ς

3. α. Πώς αντέδρασαν οι Αθηναίοι μόλις πληροφορήθηκαν την καταστροφή που υπέστησαν στη Λάμψακο;

β. Ποιος ήταν ο λόγος που τρομοκρατήθηκαν;

(μονάδες 5)

4. α. Σε ποιες ενέργειες προέβησαν οι Αθηναίοι την επόμενη μέρα;

β. Να αποδώσετε με συντομία τη συναισθηματική κατάσταση των Αθηναίων.

(μονάδες 5)

5. Να σημειώσετε με X τη σωστή ή λανθασμένη πρόταση στο αντίστοιχο τετράγωνο:

Σωστό Λάθος

α. Οι Αθηναίοι αντιμετώπισαν με ψυχραιμία την είδηση

της καταστροφής τους στην Λάμψακο.

β. Ο λαός της Αθήνας θρηνούσε κυρίως γι’ αυτούς που

είχαν σκοτωθεί.

γ. Την επόμενη μέρα συγκάλεσαν την εκκλησία του

δήμου.

δ. Ο λαός της Αθήνας αποφάσισε να επιχωματώσει όλα

τα λιμάνια.

(μονάδες 5)

􀂪 Γ ρ α μ μ α τ ι κ έ ς ε ρ ω τ ή σ ε ι ς

6. α. λέγετο συμφορ.

β. οα ποίησαν

Να μεταφέρετε τα ρήματα των παραπάνω προτάσεων σ’ όλους τους χρόνους στη φωνή και στην έγκλιση που βρίσκονται.

(μονάδες 5)

7. Να συμπληρώσετε τους γραμματικούς τύπους των λέξεων στην αντίστοιχη θέση των πινάκων.

Ονομ.

Γεν.

νυκτς

Δοτ.

Αιτ.

στυ

Γεν.

Δοτ.

Αιτ.

λιμένας

φυλακς

Κλητ.

(μονάδες 5)

8. α. κοιμήθη: Να γραφεί ο ίδιος χρόνος σ’ όλες τις εγκλίσεις στο πρόσωπο που βρίσκεται.

β. πείθεσθαι: Να γράψετε τα απαρέμφατα όλων των χρόνων.

(μονάδες 5)

􀂪 Σ υ ν τ α κ τ ι κ έ ς ε ρ ω τ ή σε ι ς

9. α. ν δ τας θήναις τς Παράλου φικομένης νυκτς λέγετο συμφορά.

β. ν δοξε τος τε λιμένας ποχσαι πλν νς κα τ τείχη ετρεπίζειν.

Να χαρακτηρίσετε και να αναλύσετε συντακτικά τις παραπάνω προτάσεις

(μονάδες 5)

10. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις παρακάτω λέξεις:

πενθοντες, πείθεσθαι, κκλησίαν, νομίζοντες, τ δ’ στεραί

(μονάδες 5)

11. Να σημειώσετε με ένα Σ ή ένα Λ τη σωστή ή λανθασμένη απάντηση:

Σωστό Λάθος

α. τ τέρω: είναι αντικείμενο στο παραγγέλλων

β. τος πολωλότας: είναι αιτιατική της αιτίας

γ. κρατήσαντες: είναι τροπική μετοχή

δ. πολιορκί: είναι δοτική του χρόνου

ε. τν πόλιν: είναι αντικείμενο στο παρασκευάζειν

(μονάδες 5)

􀂪 Λ ε ξ ι λ ο γ ι κ έ ς ε ρ ω τ ή σ ε ι ς

12. φικομένης, παραγγέλων, κρατήσαντες, ποίησαν, φιστάναι.

Να βρείτε ένα παράγωγο όνομα (ουσιαστικό, επίθετο) απλό ή σύνθετο της νέας ελληνικής.

(μονάδες 5)

13. Με ποιες λέξεις του κειμένου είναι ετυμολογικά συγγενείς οι παρακάτω λέξεις: καθεστώς, επάγγελμα, ικανότητα, ρήμα, παθητικός, αστάθμητος, απροσδόκητος, όλεθρος, περίσταση, απόρρητος.

(μονάδες 10)

Καλή επιτυχία


Απαντήσεις στα ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α΄ λυκείου

􀂪 Μ ε τ ά φ ρ α σ η

1. Και όταν έφτασε η Πάραλος τη νύχτα στην Αθήνα ανακοινώνονταν η συμφορά και ο θρήνος έφτανε διαμέσου των μακρών τειχών στην Αθήνα καθώς ο ένας το έλεγε στον άλλο˙ εκείνη λοιπόν τη νύχτα κανείς δεν κοιμήθηκε, όχι μόνο επειδή πενθούσαν εκείνους που είχαν χαθεί αλλά πολύ περισσότερο ακόμη (επειδή πενθούσαν) οι ίδιοι τον εαυτό τους γιατί νόμιζαν ότι θα πάθουν τα ίδια που έκαναν και στους Μηλίους που ήταν άποικοι των Λακεδαιμονίων όταν τους υπέταξαν με πολιορκία, και στους κατοίκους της Ιστιαίας και της Σκιώνης και της Τορώνης και της Αίγινας και σε άλλους πολλούς από τους Έλληνες.

2. 􀂾 το ευγενές ήθος και η ανθρωπιά

􀂾 η εντιμότητα και η ειλικρίνεια

􀂾 η πίστη και ο σεβασμός στο Θείο

􀂾 οι Θεοί ως εγγυητές της ηθικής τάξης

􀂾 η τήρηση των λόγων και των όρκων

􀂾 η αναγκαιότητα της πειθαρχίας

􀂾 η αρετή της ανάληψης πρωτοβουλιών

􀂾 το πρότυπο του ιδανικού ηγέτη

Βλ. σελ. 32-33, Η πίστη του σε αξίες.

Ε ρ μ η ν ε υ τ ι κ ά

3. α. Οι Αθηναίοι πληροφορήθηκαν για την καταστροφή που υπέστησαν στη Λάμψακο από την Πάραλο. Αμέσως ξεσπούν σε θρήνους που γενικεύονται από τον Πειραιά έως την Αθήνα καθώς ο ένας μεταδίδει την είδηση στον άλλο. Οι αντιδράσεις τους μαρτυρούν το φόβο και την ανησυχία τους για τη μελλοντική πορεία της ζωής τους.

β. Ο λόγος που τους έκανε να φοβούνται ήταν η πολιτική που η Αθήνα είχε ακολουθήσει στο παρελθόν. Οι Αθηναίοι επειδή ένιωθαν δυνατοί ακολούθησαν ιμπεριαλιστική πολιτική επιδιώκοντας να επεκτείνουν τα σύνορα τους. Πολλές δεν δίστασαν να επιβάλουν την εξουσία τους σε πόλεις που ανήκαν στην Πελοποννησιακή συμμαχία ή που προσπαθούσαν να κρατήσουν ουδέτερη στάση. Επιβάλλοντας μ’ αυτό τον τρόπο την εξουσία τους προκάλεσαν πολλές συμφορές σε κάποιες πόλεις και τώρα που καταλαβαίνουν πως χάνουν σιγά-σιγά τη δύναμή τους φοβούνται μήπως πάθουν τις ίδιες καταστροφές που οι ίδιοι είχαν προκαλέσει στο παρελθόν.

4. α. Την επόμενη μέρα οι Αθηναίοι συγκάλεσαν την εκκλησία του δήμου που ήταν το κυριότερο όργανο της δημοκρατικής Αθήνας για να αποφασίσουν τον τρόπο που u952 θα αντιμετώπιζαν τη δύσκολη κατάσταση στην οποία είχαν βρεθεί. Στην εκκλησία του δήμου αποφάσισαν να προετοιμάσουν την πόλη τους σαν να περίμεναν ότι θα βρεθούν σε κατάσταση πολιορκίας κλείνοντας τα λιμάνια τους εκτός από ένα, επισκευάζοντας τα κατεστραμμένα τείχη και εγκαθιστώντας φρουρές.

β. Μόλις οι Αθηναίοι μαθαίνουν τη δυσάρεστη είδηση πανικοβάλλονται γιατί φοβούνται την εκδίκηση κάποιων πόλεων στις οποίες είχαν επιβάλει την κυριαρχία τους. Την επόμενη όμως μέρα όταν συγκάλεσαν την εκκλησία του δήμου αντιμετώπισαν με ψυχραιμία τα γεγονότα αφού εγκατέλειψαν τους θρήνους και αποφάσισαν με ποιους τρόπους θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τα γεγονότα που τους συνέβησαν.

5. α. Λ β. Λ γ. Σ δ. Λ

Γ ρ α μ μ α τ ι κ ά

6. α. λέγεται συμφορά

λέγετο συμφορά

ηθήσεται/λεχθήσεται συμφορά

ρρήθη/λέχθη συμφορά

ερηται συμφορά

ερητο συμφορά

β. οα ποιοσι

οα ποίουν

οα ποιήσουσι

οα ποίησαν

οα πεποιήκασι

οα πεποιήκεσαν

7.


Ονομ. νξ στυ

Γεν. νυκτς στεως

Δοτ. νυκτί στει

Αιτ. νύκτα στυ

Γεν. λιμένων φυλακν

Δοτ. λιμέσι φυλακας

Αιτ. λιμένας φυλακς

Κλητ. λιμένες φυλακα


8. α.

Οριστική κοιμήθη

Υποτακτική κοιμηθ

Ευκτική κοιμηθείη

Προστακτική κοιμηθήτω

β.

Ενεστώτας πάσχειν

Μέλλοντας πείσεσθαι

Αόριστος παθεν

Παρακείμενος πεπονθέναι

􀂪 Σ υ ν τ α κ τ ι κ ά

9. α. Κύρια πρόταση.

λέγετο: ρήμα, συμφορά: υποκείμενο

φικομένης: γενική απόλυτη χρονική μετοχή

τς Παράλου: υποκείμενο στη μετοχή

ν τας θήναις: εμπρόθετος προσδιορισμός του τόπου

νυκτός: γενική χρόνου

β. Δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση στο κκλησίαν

δοξε: απρόσωπο ρήμα

ποχσαι, ετρεπίζειν: υποκείμενα στο δοξε, τελικά απαρέμφατα

τούς λιμένας και τά τείχη: αντικείμενα στα απαρέμφατα ποχσαι και ετρεπίζειν αντίστοιχα

ν : εμπρόθετος προσδιορισμός του χρόνου

πλήν νός: εμπρόθετος προσδιορισμός της εξαίρεσης

10. πενθοντες: αιτιολογική μετοχή συνημμένη στο οδείς

νομίζοντες: αιτιολογική μετοχή συνημμένη στο οδείς

πείσεσθαι: αντικείμενο στη μετοχή νομίζοντες και ειδικό απαρέμφατο

τ στεραί: δοτική του χρόνου

κκλησίαν: αντικείμενο στο ποίησαν

11. α. Σ β. Λ γ. Λ δ. Λ ε. Σ

Λ ε ξ ι λ ο γ ι κ ά

12. φικομένης 􀂌 άφιξη

παραγγέλων 􀂌 παραγγελία

κρατήσαντες 􀂌 κράτος

ποίησαν 􀂌 ποίημα

φιστάναι 􀂌 επιστάτης

13. καθεστώς 􀂌 φιστάναι

επάγγελμα 􀂌 παραγγέλλων

ικανότητα 􀂌 αφικομένης

ρήμα 􀂌 λέγετο

παθητικός 􀂌 πείσεσθαι

αστάθμητος 􀂌 φιστάναι

απροσδόκητος 􀂌 δοξε

όλεθρος 􀂌 πολωλότας

περίσταση 􀂌 φιστάναι

απόρρητος 􀂌 λέγετο

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου