Αυτογνωσία

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ:

ΟΡΙΣΜΟΣ:

Με τον όρο αυτογνωσία εννοούμε την ακριβή γνώση των σωματικών, πνευματικών και ηθικοπνευματικών ικανοτήτων και αδυναμιών του εαυτού μας.

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ:

Η λέξη προέρχεται από την αντωνυμία αυτός και το ουσιαστικό γνώση (γιγνώσκω) και σημαίνει: η γνώση του εαυτού μας.

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ:

α) Η παιδεία με τη σημασία της γενικότερης μόρφωσης,

β) Το σχολείο,

γ) Η οικογένεια,

ε) Το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον,

στ) ο συνεχής αυτοέλεγχος και αυτοκριτική,

ζ) Η έλλειψη εγωισμού,

η) ο προσωπικός αγώνας και προσπάθεια.

ΠΡΟΛΟΓΙΚΑ:

Βασικός συντελεστής της προόδου σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο είναι η ανάπτυξη και ολοκλήρωση της προσωπικότητας του ανθρώπου. Αυτή πραγματοποιείται με τον περιορισμό και την εξαφάνιση των αρνητικών στοιχείων και την καλλιέργεια αυτών που συμβάλλουν στην επιτυχία. Για να επισημανθούν, όμως, αυτά τα στοιχεία είναι απαραίτητο να έχει επιτευχθεί πρώτα η αυτογνωσία από το κάθε άτομο.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:

Στο σημείο αυτό μπορεί να δοθεί ο ορισμός της έννοιας αυτογνωσία.

ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ:

Προτού απαντήσουμε στα ερωτήματα που μας θέτει το θέμα, είναι αναγκαίο να προσδιορίσουμε τη σύγχρονη πραγματικότητα, ώστε να επισημάνουμε την αναγκαιότητα, κυρίως σήμερα, της αυτογνωσίας και στη συνέχεια να περάσουμε στην απάντηση του πρώτου ερωτήματος, αναζητώντας τους λόγους που επιβάλλουν την ύπαρξή της.

Ο πολιτισμός των σημερινών κοινωνιών χαρακτηρίζεται ως μονοδιάστατος. Ο άνθρωπος έχει επιδοθεί σε ένα συνεχές κυνήγι απόκτησης αγαθών για την προσωπική του ευημερία. Όμως, εξαιτίας της προσπάθειάς του αυτής έχει απομακρυνθεί όχι μόνο από τους

συνανθρώπους του, αλλά και από τον ίδιο τον εαυτό του. Γι΄ αυτό το λόγο νιώθει μόνος όσον αφορά τον κοινωνικό του περίγυρο και τον εσωτερικό του κόσμο, γεγονός που αποτελεί βασικό ανασταλτικό παράγοντα οικονομικής και κοινωνικής ανάδειξης.

Επομένως, η σύγχρονη εποχή μέσα από τις αλλοτριωτικές επιδράσεις που ασκεί στον άνθρωπο, επιβάλλει την αυτογνωσία ως το βασικότερο παράγοντα με τη βοήθεια του οποίου, αντιμετωπίζοντας την εσωτερική του μοναξιά θα μπορέσει να προοδεύσει σε όλους τους τομείς.

Η ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ ΠΡΟΟΔΟΥ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΓΙΑΤΙ:

α) Συντελεί στην εξερεύνηση και επισήμανση όλων των σωματικών, ηθικών και ψυχοπνευματικών του δυνατοτήτων. Με αυτό τον τρόπο γνωρίζει τις δυνάμεις του και ανάλογα με αυτές καθορίζει τους τομείς δράσης του μέσα στην κοινωνία.

β) Οδηγεί στην ανακάλυψη, καλλιέργεια και αξιοποίηση των θετικών στοιχείων της προσωπικότητάς του (αρετές). Τα αποτελέσματα είναι θετικά κυρίως σε ότι αφορά το σωστό επαγγελματικό προσανατολισμό του.

γ) Αντίστοιχα, οδηγεί στην ανακάλυψη και αποδοχή των αδυναμιών και γενικά όλων των ελαττωμάτων του (άσχημα ένστικτα, κακία, εγωισμός κ.τ.λ.). έτσι, με τη διαρκή προσπάθεια και επιμονή βελτιώνει το χαρακτήρα του και ολοκληρώνει την προσωπικότητά του, απαραίτητη προϋπόθεση προόδου.

δ) Γνωρίζοντας τις δυνάμεις του δεν προβαίνει στην υπερβολική εκτίμησή τους. Αυτό οδηγεί στην απόκτηση κοινωνικών αρετών όπως ο αυτοέλεγχος, η σύνεση και η μετριοφροσύνη. Από την άλλη πλευρά καταπολεμά τον εγωισμό, τη φιλαυτία και τα πάθη του. Επομένως, κάνει πάντα τις σωστές επιλογές και επιτυγχάνει όχι μόνο την ατομική πρόοδό του αλλά , μέσα από τη συνεργασία με τους συνανθρώπους του, και την κοινωνική.

ε) Επιπλέον, δεν προβαίνει και στην υποτίμηση των δυνατοτήτων του και άρα του εαυτού του. Αντίθετα, αποκτά θάρρος, αυτοπεποίθηση και πίστη για την ευόδωση των αγώνων του. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις δυσκολίες και θέτοντας στόχους να προσπαθεί να τους πραγματοποιήσει.

Η αυτογνωσία συνδέεται άρρηκτα με την έννοια της εθνικής αυτογνωσίας. Όταν τα μέλη ενός έθνους έχουν αυτοέλεγχο και επιδιώκουν πάντοτε την ολοκλήρωση της προσωπικότητάς τους, τότε συνεργάζονται για την εξυπηρέτηση του κοινωνικού συμφέροντος, του εθνικού καλού.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΟΥΝ ΠΩΣ Η ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΟ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΟΔΟ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ:

α) Εθνική αυτογνωσία σημαίνει απόκτηση ιστορικής μνήμης. Με τη βοήθεια της ιστορικής μνήμης οι πολίτες γνωρίζουν την εθνική τους ιστορία, κατανοούν την κοινή καταγωγή τους, τους κοινούς αγώνες και θυσίες του παρελθόντος. Έτσι, συνεργάζονται στενά και καταβάλλουν κοινές προσπάθειες για την επίτευξη κοινών έργων (εθνική αυτογνωσία à εθνική συνείδηση).

β) Η εθνική αυτογνωσία οδηγεί στη γνώση της παράδοσης και στην προσπάθεια για τη διατήρησή της. Όταν λοιπόν διαφυλάσσεται η παράδοση, ταυτόχρονα διαφυλάσσεται και η εθνική φυσιογνωμία, η οποία αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επιβίωση και πρόοδο του έθνους.

γ) Επίσης, η εθνική αυτογνωσία βοηθά στην επισήμανση και αποφυγή των αδυναμιών και μειονεκτημάτων σε εθνικό επίπεδο. Με αυτό τον τρόπο βελτιώνονται τα μεμονωμένα άτομα και επομένως επέρχεται βελτίωση στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο.

δ) Συμπερασματικά, η εθνική αυτογνωσία καλλιεργεί τις κοινωνικές αρετές (κυρίως το θάρρος, την αυτοθυσία, τον ηρωισμό) και οδηγεί στην ατομική και εθνική ανέλιξη.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Στο σημείο αυτό, πριν από τον επίλογο θα μπορούσε να εφαρμοστεί η μέθοδος της εξ΄ αντιστρόφου απόδειξης. Να αναφέρουμε, σε μία παράγραφο, τις αρνητικές συνέπειες που προκύπτουν, όταν δεν υπάρχει αυτογνωσία σε ατομικό και εθνικό επίπεδο.

Η αυτογνωσία λοιπόν συμβάλλει αποφασιστικά στην ολοκλήρωση και ευτυχία του ατόμου, αλλά και στην πρόοδο ολόκληρου του έθνους.