ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΑ 23 ΜΑÏΟΥ 2011
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)
Α1. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παρακάτω αποσπάσματα:
Et si habet Asia suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare debemus, quod Asiam vidit sed in Asia continenter vixit. Quam ob rem accusatores non Asiae nomen Murenae obiecerunt, ex qua laus familiae, memoria generi, honos et gloria nomini constituta est, sed aliquod flagitium ac dedecus aut in Asia susceptum aut ex Asia deportatum.
……………………………………………………………………………………………………………………………
Porcia, Bruti uxor, cum viri sui consilium de interficiendo Caesare cognovisset, cultellum tonsorium quasi unguium resecandorum causa poposcit eoque velut forte elapso se vulneravit. Clamore deinde ancillarum in cubiculum vocatus Brutus ad eam obiurgandam venit quod tonsoris praeripuisset officium. Cui secreto Porcia «non est hoc» inquit «temerarium factum meum, sed certissimum indicium amoris mei erga te tale consilium molientem…».
Μονάδες 40
Παρατηρήσεις
Β1. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
suspicionem : την κλητική ενικού
quandam : την αιτιατική ενικού στο ουδέτερο γένος
continenter : τον συγκριτικό βαθμό του επιρρήματος
rem : τη δοτική πληθυντικού
laus : τη γενική ενικού
generi : την αιτιατική ενικού
aliquod : τη γενική ενικού στο ίδιο γένος
dedecus : την αφαιρετική ενικού
viri : τη γενική πληθυντικού
cultellum: την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό
eoque : την ονομαστική πληθυντικού στο θηλυκό γένος
tonsoris : τη δοτική πληθυντικού
hoc : την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό στο ίδιο γένος
certissimum : την αφαιρετική ενικού του συγκριτικού βαθμού στο ίδιο γένος
tale : τη γενική πληθυντικού στο ίδιο γένος
Μονάδες 15
Β2. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:
laudare : το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο του ενεστώτα της υποτακτικής στην ίδια φωνή
vidit : το απαρέμφατο του μέλλοντα στην παθητική φωνή
vixit : την αφαιρετική του σουπίνου
obiecerunt : το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο του παρατατικού της υποτακτικής στην ίδια φωνή
constituta est : το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο του ενεστώτα της οριστικής στην ίδια φωνή
interficiendo : το δεύτερο ενικό πρόσωπο του ενεστώτα της προστακτικής στην ενεργητική φωνή
cognovisset : το τρίτο ενικό πρόσωπο του μέλλοντα της υποτακτικής στην ίδια φωνή (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο)
resecandorum : το πρώτο ενικό πρόσωπο του συντελεσμένου μέλλοντα της οριστικής στην ενεργητική φωνή
poposcit : τη μετοχή ενεστώτα στην ονομαστική ενικού
elapso : τη γενική του γερουνδίου
obiurgandam : το δεύτερο ενικό πρόσωπο του παρακειμένου της οριστικής στην ενεργητική φωνή
venit : το τρίτο ενικό πρόσωπο του παρατατικού της οριστικής στην ενεργητική περιφραστική συζυγία(να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο)
praeripuisset : το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο του ενεστώτα της οριστικής στην ενεργητική φωνή
est : το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο του μέλλοντα της προστακτικής
molientem: το απαρέμφατο ενεστώτα
Μονάδες 15
Γ1α. «quod Asiam vidit»: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα 1), να δηλώσετε τη συντακτική της λειτουργία (μονάδα 1) και να δικαιολογήσετε την έγκλιση εκφοράς της (μονάδα 1).
Μονάδες 3
Γ1β. «Murenam laudare debemus»: να αντικαταστήσετε το debeo+απαρέμφατο από τον αντίστοιχο τύπο της παθητικής περιφραστικής συζυγίας. Να δηλώσετε και το ποιητικό αίτιο.
Μονάδες 6
Γ1γ. «cum viri sui consilium de interficiendo Caesare cognovisset»: να μετατρέψετε την πρόταση σε μετοχική με αφαιρετική απόλυτη.
Μονάδες 6
Γ2α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων:
luxuriae, Murenae, nomini, uxor, tonsorium, secreto
Μονάδες 6
Γ2β. «Clamore deinde ancillarum in cubiculum vocatus Brutus ad eam obiurgandam venit quod tonsoris praeripuisset officium»: να εξαρτηθεί από τη φράση «Aliquis dicit».
Μονάδες 4
Γ2γ. «cultellum tonsorium quasi unguium resecandorum causa poposcit»: να αντικαταστήσετε με τελική πρόταση (μονάδες 3) και με σουπίνο (μονάδες 2) τον προσδιορισμό του σκοπού που υπογραμμίζεται.
Μονάδες 5
ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2011
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
(30)Κι αν η Ασία έχει κάποια υποψία τρυφής, οφείλουμε να επαινέσουμε το Μουρήνα, γιατί είδε την Ασία, αλλά έζησε στην Ασία με εγκράτεια. Γι’ αυτό το λόγο οι κατήγοροί του δε χρησιμοποίησαν για μομφή εναντίον του Μουρήνα το όνομα Ασία, από την οποία δημιουργήθηκε έπαινος για την οικογένειά του, υστεροφημία για τη γενιά του, τιμή και δόξα για το όνομά του, αλλά τον κατηγόρησαν για κάποιο όνειδος και ντροπή που είτε «φορτώθηκε» στην Ασία είτε έφερε μαζί του από την Ασία.
(49) Όταν έμαθε η Πορκία, η σύζυγος του Βρούτου, το σχέδιο του άντρα της να δολοφονήσει τον Καίσαρα, ζήτησε ένα ξυράφι μανικιουρίστα τάχα για να κόψει τα νύχια της και αυτοτραυματίστηκε με αυτό, επειδή της γλίστρησε δήθεν τυχαία. Έπειτα ο Βρούτος, αφού κλήθηκε από τις κραυγές των υπηρετριών στην κρεβατοκάμαρά της, ήρθε για να τη μαλώσει, επειδή τάχα είχε κλέψει την τέχνη του μανικιουρίστα. Σ’ αυτόν η Πορκία είπε κρυφά: «Αυτό δεν είναι (μια) ασυλλόγιστη πράξη μου, αλλά βεβαιότατη απόδειξη της αγάπης μου για σένα που μηχανεύεσαι τέτοιο σχέδιο
B1
Suspicionem: Suspicio
Quandam: Quoddam
Continenter: Continentius
Rem: Rebus
Laus: Laudis
Generi: Genus
Aliquod: Alicuius
Dedecus: Dedecore
Viri: Virorum
Cultellum: Cultellos
Eoque: Eaeque
Tonsoris: Tonsoribus
Hoc: Haec
Certissimum: Certiore
Tale: Talium
B2
Laudare: Laudemus
Vidit: Visum iri
Vixit: Victu
Obiecerunt: Obiceretis
Constituta est: Constituuntur
Interficiendo: Interfice
Cognovisset: Cognitura sit
Resecandorum: Resecuero
Poposcit: Poscens
Elapso: Elabendi
Obiurgandam: Obiurgavisti
Venit: Venturus erat
Praeripuisset: Praeripiunt
Est: Estote
Molientem: Moliri
Γ1α
Δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο laudare. Εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο quod και εκφέρεται με οριστική (vidit), καθώς δηλώνει αντικειμενική αιτιολογία.
Γ1β
Murena laudandus est nobis…
Γ1γ
viri sui de interficiendo Caesare consilio cognito de interficiendo Caesare (νόθη αφαιρετική απόλυτη, χρονική μετοχή)
Γ2α
Luxuriae: γενική αντικειμενική στο suspicionem
Murenae: έμμεσο αντικείμενο στο obiecerunt
Nomini: δοτική προσωπική χαριστική στο constituta est
Uxor: παράθεση στο Porcia
Tonsorium: επιθετικός προσδιορισμός στο cultellum
Secreto: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο inquit
Γ2β
Aliquis dicit clamore deinde ancillarum in cubiculum vocatum Brutum ad eam obiurgandam venisse quod tonsoris praeripuisset officium.
Γ2γ
poposcit cultellum tonsorium quasi, ut ungues/-is resecaret (τελική πρόταση)
poposcit cultellum tonsorium quasi ungues/-is resectum (αιτιατική σουπίνου)
(30)Κι αν η Ασία έχει κάποια υποψία τρυφής, οφείλουμε να επαινέσουμε το Μουρήνα, γιατί είδε την Ασία, αλλά έζησε στην Ασία με εγκράτεια. Γι’ αυτό το λόγο οι κατήγοροί του δε χρησιμοποίησαν για μομφή εναντίον του Μουρήνα το όνομα Ασία, από την οποία δημιουργήθηκε έπαινος για την οικογένειά του, υστεροφημία για τη γενιά του, τιμή και δόξα για το όνομά του, αλλά τον κατηγόρησαν για κάποιο όνειδος και ντροπή που είτε «φορτώθηκε» στην Ασία είτε έφερε μαζί του από την Ασία.
(49) Όταν έμαθε η Πορκία, η σύζυγος του Βρούτου, το σχέδιο του άντρα της να δολοφονήσει τον Καίσαρα, ζήτησε ένα ξυράφι μανικιουρίστα τάχα για να κόψει τα νύχια της και αυτοτραυματίστηκε με αυτό, επειδή της γλίστρησε δήθεν τυχαία. Έπειτα ο Βρούτος, αφού κλήθηκε από τις κραυγές των υπηρετριών στην κρεβατοκάμαρά της, ήρθε για να τη μαλώσει, επειδή τάχα είχε κλέψει την τέχνη του μανικιουρίστα. Σ’ αυτόν η Πορκία είπε κρυφά: «Αυτό δεν είναι (μια) ασυλλόγιστη πράξη μου, αλλά βεβαιότατη απόδειξη της αγάπης μου για σένα που μηχανεύεσαι τέτοιο σχέδιο
B1
Suspicionem: Suspicio
Quandam: Quoddam
Continenter: Continentius
Rem: Rebus
Laus: Laudis
Generi: Genus
Aliquod: Alicuius
Dedecus: Dedecore
Viri: Virorum
Cultellum: Cultellos
Eoque: Eaeque
Tonsoris: Tonsoribus
Hoc: Haec
Certissimum: Certiore
Tale: Talium
B2
Laudare: Laudemus
Vidit: Visum iri
Vixit: Victu
Obiecerunt: Obiceretis
Constituta est: Constituuntur
Interficiendo: Interfice
Cognovisset: Cognitura sit
Resecandorum: Resecuero
Poposcit: Poscens
Elapso: Elabendi
Obiurgandam: Obiurgavisti
Venit: Venturus erat
Praeripuisset: Praeripiunt
Est: Estote
Molientem: Moliri
Γ1α
Δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο laudare. Εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο quod και εκφέρεται με οριστική (vidit), καθώς δηλώνει αντικειμενική αιτιολογία.
Γ1β
Murena laudandus est nobis…
Γ1γ
viri sui de interficiendo Caesare consilio cognito de interficiendo Caesare (νόθη αφαιρετική απόλυτη, χρονική μετοχή)
Γ2α
Luxuriae: γενική αντικειμενική στο suspicionem
Murenae: έμμεσο αντικείμενο στο obiecerunt
Nomini: δοτική προσωπική χαριστική στο constituta est
Uxor: παράθεση στο Porcia
Tonsorium: επιθετικός προσδιορισμός στο cultellum
Secreto: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο inquit
Γ2β
Aliquis dicit clamore deinde ancillarum in cubiculum vocatum Brutum ad eam obiurgandam venisse quod tonsoris praeripuisset officium.
Γ2γ
poposcit cultellum tonsorium quasi, ut ungues/-is resecaret (τελική πρόταση)
poposcit cultellum tonsorium quasi ungues/-is resectum (αιτιατική σουπίνου)
Τις απαντήσεις επιμελήθηκε η Φιλολογική Ομάδα του Φροντιστηρίου «Ανατολικό» της Θεσσαλονίκης
