Γιώργος Ιωάννου Μες στους προσφυγικούς συνοικισμούς

Μες στους Προσφυγικούς Συνοικισμούς

2.1. Δομή του κειμένου, επαλήθευση ή διάψευση μιας κρίσης με βάση το κείμενο, εκ­φρα­στικά μέσα και τρόποι του κειμένου (υφολογική διερεύνηση, αφηγηματι­κές λειτουργίες, επιλογές του δημιουργού σε διάφορα επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης):

1. Ποιες εικόνες της καθημερινής ζωής αποτελούν την αφόρμηση του πεζογρα­φή­ματος; Ποιο είναι το θεματικό του κέντρο;

2. Θα μπορούσατε να χαρακτηρίσετε το συγκεκριμένο αφήγημα ως μια μικρογραφία της καθημερινότητας και του περίγυρου; Να αιτιολογήσετε τη γνώμη σας.

3. Ο συγγραφέας αρέσκεται στην περιγραφή του συγκεκριμένου, ενδιαφέρεται για τη λεπτομέρεια. Σε ποια σημεία του κειμένου χρησιμοποιείται εντονότερα αυτή η τεχνική;

4. Να βρείτε μερικά από τα εκφραστικά μέσα / τρόπους του κειμένου που επιτρέπουν να χαρακτηρίσουμε τη γραφή του συγγραφέα ευαίσθητη, αλλά όχι μελοδραματική.

5. Ο συγγραφέας κινείται ανάμεσα σε δύο διαφορετικούς κόσμους: εκείνον της πόλης και εκείνον των προσφύγων. Πώς περιγράφει τον καθένα από αυτούς; Ποιες αντιθέσεις μπορείτε να εντοπίσετε στα χαρακτηριστικά τους;

6. Η δομή της αφήγησης είναι κυκλική[1] και το κεντρικό θέμα της αφήγησης παρουσιάζεται αδιάσπαστο. Πώς διαπιστώνεται αυτό;

7. Πιστεύετε ότι η πρωτοπρόσωπη αφήγηση δίνει εξατομικευμένο χα­ρα­κτήρα στις παρατηρήσεις και στις απόψεις του αφηγητή; Να δικαιολογή­σετε τη θέση σας.

8. Χαρακτηριστικό αρκετών πεζογραφημάτων του Ιωάννου είναι ο μικροπερίο­δος λόγος και η απλή καθημερινή γλώσσα. Να επισημάνετε στο εξεταζόμε­νο αφήγημα χωρία που επαληθεύουν την παραπάνω άποψη.

2.2. Σχολιασμός ή σύντομη ανάπτυξη χωρίων του κειμένου:

1. Ποιες παρατηρήσεις κάνει στην πρώτη παράγραφο του πεζογραφήματος ο συγγρα­φέας; Ποιες σκέψεις διατυπώνει;

2. Ο αφηγητής νιώθει την ανάγκη να βρίσκεται ανάμεσα στους πρόσφυγες. Πώς ερμηνεύει ο ίδιος αυτή του τη λαχτάρα; Πώς την κατανοείτε εσείς;

3. «Θαρρείς και γύρισα επιτέλους στην πατρίδα»: Σε ποια επιστροφή αναφέρεται μ’ αυτά τα λόγια ο αφηγητής;

4. Πώς αντιμετώπισε τους πρόσφυγες ο γηγενής πληθυσμός; Ποιο μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα θίγεται έμμεσα εδώ[2];

5. Να σχολιάσετε τις φράσεις: «Ονόματα από σβησμένους τάχα λαούς και χώρες, δειλιάζουν μέσα στο νου· Το αίμα μου από κει μονάχα τραβάει, … Τους πληροφορεί το αίμα τους για μένα, όπως και το δικό μου με κάνει να τους κατέχω ολόκληρους.»

6. Να αποδώσετε σύντομα με δικά σας λόγια τη βασική εικόνα της παραγρά­φου: «Ολομόναχος, ξένος παντά­ξενος … παραπονιάρικο βόμβο». Πώς συνδέεται με το υπόλοιπο πεζογράφημα;

7. Ποιο είναι το παράπονο που εκφράζει ο αφηγητής στο τέλος του πεζογραφή­ματος και σε ποιο πρόβλημα των σύγχρονων πόλεων αναφέρεται;

3. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ

1. Ο αφηγητής μοιάζει ενσωματωμένος περισσότερο στην κοινωνία των προσφύγων και λιγότερο στην κοινωνία της πόλης του. Σε ποια σημεία του κειμένου προβάλλεται περισσότερο, κατά τη γνώμη σας, αυτό; Πού πιστεύετε ότι οφείλεται;

2. Ποια χαρακτηριστικά αποδίδει στους πρόσφυγες ο αφηγητής και ποια στους ανθρώπους των σύγχρονων πόλεων και στον πολιτισμό τους;

3. «Το αίμα μου …όλη αυτή η λαχτάρα»: Να σχολιάσετε το απόσπασμα.

4. Ποια προβλήματα του «πολιτισμού» μας φέρνει στο προσκήνιο ο αφηγητής μέσα από τις παρατηρήσεις και τα παράπονα που εκφράζει στο πεζογρά­φημα;

---

[1] Για την κυκλική δομή στα πεζογραφήματα του Ιωάννου βλ. π.χ. Δρουκόπουλος Α., ό.π.,
σσ. 194-195. Γενικότερα μια αφήγηση θεωρείται ότι έχει κυκλική δομή όταν αρχίζει και τελειώνει με το ίδιο γεγονός.

[2] Η ενσωμάτωση των προσφύγων στην ελληνική κοινωνία.