ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ…
Ορισμός
Η απομάκρυνση, η αποξένωση του ανθρώπου από τον εαυτό του και από τον κόσμο που τον περιβάλλει. Η απώλεια της οντότητας και της αυθυπαρξίας του ατόμου και η μετατροπή του σε όργανο εξυπηρέτησης αλλότριων σκοπών και συμφερόντων.
Μορφές Αλλοτρίωσης
■ Παραγωγική Αλλοτρίωση : η αποξένωση του εργαζόμενου από το προϊόν της εργασίας του.
■ Πολιτική Αλλοτρίωση : η έμμεση και τυπική συμμετοχή στα κοινά, η απομάκρυνση του πολίτη από τα κέντρα λήψης αποφάσεων.
■ Πολιτιστική Αλλοτρίωση : η αποκοπή από τις ρίζες της παράδοσης και η υποταγή σε ξένα πολιτιστικά πρότυπα.
■ Πνευματική Αλλοτρίωση : η αναγκαστική τυποποίηση και ομοιομορφία της σκέψης.
■ Ηθική Αλλοτρίωση : η απομάκρυνση από τις γνήσιες ηθικές αρχές και αξίες.
■ Ψυχική Αλλοτρίωση : η ψυχική αναισθησία και συναισθηματική ψυχρότητα.
■ Επικοινωνιακή Αλλοτρίωση : η ανωνυμία και έλλειψη επαφής με τον συνάνθρωπο στις μεγαλουπόλεις, η αδυναμία συζήτησης και συνεννόησης (γλωσσική αλλοτρίωση).
Αίτια Αλλοτρίωσης
• Η βιομηχανική και τεχνολογική εξέλιξη, που μετέτρεψε τον άνθρωπο σε άβουλο εξάρτημα της παραγωγικής διαδικασίας.
• Ο καταναλωτισμός, που ταύτισε το «έχειν» με το «είναι».
• Η μαζοποίηση , που οδήγησε στην απώλεια της προσωπικότητας του ατόμου.
• Η διαφήμιση και τα Μ.Μ.Ε, που επιβάλλουν την άκριτη αποδοχή ενός αυθαίρετου μοντέλου ζωής.
• Η αστικοποίηση, που απομάκρυνε τον άνθρωπο από τη φύση και τη φυσική ζωή.
• Η τυποποίηση των κοινωνικών σχέσεων και της πολιτικής και πνευματικής δραστηριότητας.
• Η γραφειοκρατία, ο αυτοματισμός, το τεχνοκρατικό πνεύμα.
Προϋποθέσεις Αντιμετώπισης
• Η συνειδητοποίηση της τραγικής για τον άνθρωπο κατάστασης.
• Η απομυθοποίηση της τεχνολογίας και της κατανάλωσης.
• Η ανθρωπιστική παιδεία και η ηθικοπνευματική τελείωση του ατόμου.
• Η σωστή κοινωνική αγωγή και ομαλή κοινωνικοποίηση.
• Η επιστροφή στη φύση και αποκατάσταση της φυσικής ισορροπίας.
• Η καλλιέργεια νέας αντίληψης για τη ζωή, τον άνθρωπο και τον κόσμο.
Πως θα αντιμετωπιστεί η αλλοτρίωση;(απόψεις…)
Η προσωπική μου πεποίθηση είναι πως παρ' όλ' αυτά, ο άνθρωπος δεν είναι προορισμένος να χαθεί. Ακόμα και το απλό γεγονός πως ένα πλήθος άνθρωποι, σε κάθε χώρα της γης, την καταριούνται την συστηματική και την προοδευτική αλλοτρίωση, είναι φανερό σημάδι πως έχουν εννοήσει από πού έρχεται ο κίνδυνος. Κι όταν επισημαίνεται ο κίνδυνος, κάθε προσδοκία δεν είναι αβάσιμη.(…) Δε βρίσκω άλλο αντίδοτο από το άπλωμα σε πλάτος και βάθος του πνευματικού βίου.
Όσο περισσότερους αληθινά πνευματικούς ανθρώπους δημιουργούμε…τόσο λιγότερες δυνατότητες σπέρνουμε για μια, μακρινή έστω, απολύτρωση από την αλλοτρίωση, αυτή τη βαρύτατη πνευματική και ψυχική αρρώστια του καιρού μας.
Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος
Υπάρχει κατά πρώτο λόγο ακόμα ζωντανή η ουμανιστική παράδοση, που δεν εξαλείφθηκε από το απάνθρωπο προτσές της αλλοτρίωσης. Πέρα όμως απ’ αυτό, υπάρχουν δείγματα ότι οι άνθρωποι νιώθουν συνεχώς σε μεγαλύτερο βαθμό δυσαρεστημένοι και απογοητευμένοι με τον τρόπο ζωής τους και προσπαθούν να ξανακερδίσουν κάποιο μέρος, από το χαμένο εαυτό τους και από την παραγωγικότητά τους. Εκατομμύρια άνθρωποι ακούν καλή μουσική στις αίθουσες συναυλιών ή στο ραδιόφωνο και συνεχώς μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων ασχολείται με τη ζωγραφική, την περιποίηση του κήπου, με την κατασκευή μιας βάρκας ή του σπιτιού του και επιδίδεται σε αναρίθμητες
δραστηριότητες που μπορεί να κάνει μόνος του. Η μόρφωση των ενηλίκων απλώνεται ολοένα και περισσότερο, ακόμα και στις επιχειρήσεις επικρατεί ολοένα και περισσότερο η επίγνωση ότι οι διευθυντές πρέπει να έχουν λογική και όχι μόνο διάνοια.
E. Fromm
Πώς θα ήταν όμως δυνατόν ν’ απαλλαγούμε απ’ όλες τις καταστρεπτικές επιδράσεις της βιομηχανοποιημένης ζωής; Μόνον αν κάνουμε τρεις επιστροφές.
1. Επιστροφή στα βάθη της ύπαρξής μας, για την ανακάλυψη του εαυτού μας.
2. Επιστροφή στο δημιουργό μας Θεό, για να συνδεθούμε με τις αφετηρίες μας, και
3. Επιστροφή στη Φύση, που είναι το φυσικό σπίτι όλων μας πάνω στη Γη.
Τιμόθεος Κιλίφης
Τελικός σκοπός του ιστορικού μας αγώνα είναι να κατακτήσουμε αυτή την ενότητα, όπου κάθε άνθρωπος θα είναι ταυτόχρονα τεχνικός (χτίζοντας τα μέσα ανάπτυξης των ανθρώπων ) και φιλόσοφος (συνειδητοποιώντας το νόημα και τους σκοπούς της ζωής του καθενός και της ιστορίας όλων), όπου κάθε άνθρωπος θα είναι ταυτόχρονα εργαζόμενος και ποιητής, κυρίαρχος της
μοίρας του και δημιουργός του μέλλοντός του.
Ροζέ Γκαρωντύ
Ορισμός
Η απομάκρυνση, η αποξένωση του ανθρώπου από τον εαυτό του και από τον κόσμο που τον περιβάλλει. Η απώλεια της οντότητας και της αυθυπαρξίας του ατόμου και η μετατροπή του σε όργανο εξυπηρέτησης αλλότριων σκοπών και συμφερόντων.
Μορφές Αλλοτρίωσης
■ Παραγωγική Αλλοτρίωση : η αποξένωση του εργαζόμενου από το προϊόν της εργασίας του.
■ Πολιτική Αλλοτρίωση : η έμμεση και τυπική συμμετοχή στα κοινά, η απομάκρυνση του πολίτη από τα κέντρα λήψης αποφάσεων.
■ Πολιτιστική Αλλοτρίωση : η αποκοπή από τις ρίζες της παράδοσης και η υποταγή σε ξένα πολιτιστικά πρότυπα.
■ Πνευματική Αλλοτρίωση : η αναγκαστική τυποποίηση και ομοιομορφία της σκέψης.
■ Ηθική Αλλοτρίωση : η απομάκρυνση από τις γνήσιες ηθικές αρχές και αξίες.
■ Ψυχική Αλλοτρίωση : η ψυχική αναισθησία και συναισθηματική ψυχρότητα.
■ Επικοινωνιακή Αλλοτρίωση : η ανωνυμία και έλλειψη επαφής με τον συνάνθρωπο στις μεγαλουπόλεις, η αδυναμία συζήτησης και συνεννόησης (γλωσσική αλλοτρίωση).
Αίτια Αλλοτρίωσης
• Η βιομηχανική και τεχνολογική εξέλιξη, που μετέτρεψε τον άνθρωπο σε άβουλο εξάρτημα της παραγωγικής διαδικασίας.
• Ο καταναλωτισμός, που ταύτισε το «έχειν» με το «είναι».
• Η μαζοποίηση , που οδήγησε στην απώλεια της προσωπικότητας του ατόμου.
• Η διαφήμιση και τα Μ.Μ.Ε, που επιβάλλουν την άκριτη αποδοχή ενός αυθαίρετου μοντέλου ζωής.
• Η αστικοποίηση, που απομάκρυνε τον άνθρωπο από τη φύση και τη φυσική ζωή.
• Η τυποποίηση των κοινωνικών σχέσεων και της πολιτικής και πνευματικής δραστηριότητας.
• Η γραφειοκρατία, ο αυτοματισμός, το τεχνοκρατικό πνεύμα.
Προϋποθέσεις Αντιμετώπισης
• Η συνειδητοποίηση της τραγικής για τον άνθρωπο κατάστασης.
• Η απομυθοποίηση της τεχνολογίας και της κατανάλωσης.
• Η ανθρωπιστική παιδεία και η ηθικοπνευματική τελείωση του ατόμου.
• Η σωστή κοινωνική αγωγή και ομαλή κοινωνικοποίηση.
• Η επιστροφή στη φύση και αποκατάσταση της φυσικής ισορροπίας.
• Η καλλιέργεια νέας αντίληψης για τη ζωή, τον άνθρωπο και τον κόσμο.
Πως θα αντιμετωπιστεί η αλλοτρίωση;(απόψεις…)
Η προσωπική μου πεποίθηση είναι πως παρ' όλ' αυτά, ο άνθρωπος δεν είναι προορισμένος να χαθεί. Ακόμα και το απλό γεγονός πως ένα πλήθος άνθρωποι, σε κάθε χώρα της γης, την καταριούνται την συστηματική και την προοδευτική αλλοτρίωση, είναι φανερό σημάδι πως έχουν εννοήσει από πού έρχεται ο κίνδυνος. Κι όταν επισημαίνεται ο κίνδυνος, κάθε προσδοκία δεν είναι αβάσιμη.(…) Δε βρίσκω άλλο αντίδοτο από το άπλωμα σε πλάτος και βάθος του πνευματικού βίου.
Όσο περισσότερους αληθινά πνευματικούς ανθρώπους δημιουργούμε…τόσο λιγότερες δυνατότητες σπέρνουμε για μια, μακρινή έστω, απολύτρωση από την αλλοτρίωση, αυτή τη βαρύτατη πνευματική και ψυχική αρρώστια του καιρού μας.
Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος
Υπάρχει κατά πρώτο λόγο ακόμα ζωντανή η ουμανιστική παράδοση, που δεν εξαλείφθηκε από το απάνθρωπο προτσές της αλλοτρίωσης. Πέρα όμως απ’ αυτό, υπάρχουν δείγματα ότι οι άνθρωποι νιώθουν συνεχώς σε μεγαλύτερο βαθμό δυσαρεστημένοι και απογοητευμένοι με τον τρόπο ζωής τους και προσπαθούν να ξανακερδίσουν κάποιο μέρος, από το χαμένο εαυτό τους και από την παραγωγικότητά τους. Εκατομμύρια άνθρωποι ακούν καλή μουσική στις αίθουσες συναυλιών ή στο ραδιόφωνο και συνεχώς μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων ασχολείται με τη ζωγραφική, την περιποίηση του κήπου, με την κατασκευή μιας βάρκας ή του σπιτιού του και επιδίδεται σε αναρίθμητες
δραστηριότητες που μπορεί να κάνει μόνος του. Η μόρφωση των ενηλίκων απλώνεται ολοένα και περισσότερο, ακόμα και στις επιχειρήσεις επικρατεί ολοένα και περισσότερο η επίγνωση ότι οι διευθυντές πρέπει να έχουν λογική και όχι μόνο διάνοια.
E. Fromm
Πώς θα ήταν όμως δυνατόν ν’ απαλλαγούμε απ’ όλες τις καταστρεπτικές επιδράσεις της βιομηχανοποιημένης ζωής; Μόνον αν κάνουμε τρεις επιστροφές.
1. Επιστροφή στα βάθη της ύπαρξής μας, για την ανακάλυψη του εαυτού μας.
2. Επιστροφή στο δημιουργό μας Θεό, για να συνδεθούμε με τις αφετηρίες μας, και
3. Επιστροφή στη Φύση, που είναι το φυσικό σπίτι όλων μας πάνω στη Γη.
Τιμόθεος Κιλίφης
Τελικός σκοπός του ιστορικού μας αγώνα είναι να κατακτήσουμε αυτή την ενότητα, όπου κάθε άνθρωπος θα είναι ταυτόχρονα τεχνικός (χτίζοντας τα μέσα ανάπτυξης των ανθρώπων ) και φιλόσοφος (συνειδητοποιώντας το νόημα και τους σκοπούς της ζωής του καθενός και της ιστορίας όλων), όπου κάθε άνθρωπος θα είναι ταυτόχρονα εργαζόμενος και ποιητής, κυρίαρχος της
μοίρας του και δημιουργός του μέλλοντός του.
Ροζέ Γκαρωντύ
