ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΝΕΑΝΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ
Οι νέοι βρίσκονται στο µεταίχµιο της ενηλικίωσης και της παιδικής ηλικίας . Γι αυτό άλλοι παρουσιάζονται περισσότερο ώριµοι και άλλοι λιγότερο . Για όλους τους νέους , υπάρχουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τους διακρίνουν απ’ τις άλλες ηλικίες :
- ενθουσιασµός , αισιοδοξία
- αυθορµητισµός
- θάρρος , τόλµη , αποφασιστικότητα
- ζωτικότητα , δραστηριότητα , ενεργητικότητα
- αγνή ευαισθησία , ιδεαλισµός
- εγωισµός , φανατισµός
- τάση άρνησης κάθε δεδοµένου
- προοδευτικότητα , επαναστατικότητα , αντιδραστικότητα
- επιθυµία ανανέωσης , αποδοχή κάθε νεωτερισµού
- επιπολαιότητα , ανωριµότητα .
Οι διαφορές : Αφορούν από τη µια τις θεωρητικές απόψεις και τη νοοτροπία γενικά και απ’ την άλλη την πρακτική δραστηριότητα και τους τρόπους συµπεριφοράς σχετικά µε όλες τις πλευρές της ζωής : συναισθηµατικές – ηθικές – θρησκευτικές – κοινωνικές – πολιτικές .
Οι αιτίες
- Τα χαρακτηριστικά της νεανικής ηλικίας έρχονται σε αντίθεση µε τα χαρακτηριστικά των µεγαλύτερων ηλικιών .
- Οι νέοι επιθυµούν την ανανέωση όλων των τοµέων και είναι ορµητικοί . Οι µεγαλύτεροι είναι επιφυλακτικοί µπροστά στο νέο στοιχείο και εµπιστεύονται περισσότερο την πείρα του παρελθόντος .
- Οι νέοι επιζητούν πλήρη ανεξαρτησία µε βάση τους ανανεωµένους « κώδικες » της ηθικής .Οι µεγάλοι , γνωρίζοντας τους κινδύνους θέλουν να προστατεύσουν τους νέους και να τους εµφυσήσουν τα πατροπαράδοτα ήθη.
- Οι νέοι απαιτούν ενεργή συµµετοχή και δραστηριοποίηση. Οι µεγάλοι τους θεωρούν ανώριµους και τους θέλουν υποµονετικούς παρατηρητές .
Ειδικότερα σήµερα
- Η κατάρρευση των ιδανικών , των αξιών , των προτύπων στην πρακτική καθηµερινότητα, που χαρακτηρίζεται από ανηθικότητα , έχει κάνει δύσπιστους τους νέους στις διδαχές των µεγαλυτέρων , τις οποίες θεωρούν « κενά λόγια ».
- Ο γρήγορος ρυθµός εξέλιξης των γεγονότων έχει δηµιουργήσει και δηµιουργεί συνεχώς νέα δεδοµένα , στα οποία οι νέοι προσαρµόζονται εύκολα, γιατί τα βιώνουν άµεσα σε αντίθεση µε τους µεγαλύτερους.
- Τα προβλήµατα του σύγχρονου κόσµου θεωρούνται από τους νέους δηµιούργηµα των µεγαλύτερων και πιστεύουν ότι εκείνοι µπορούν να βελτιώσουν την κατάσταση.
Η αντιµετώπιση του προβλήµατος
Η λύση βρίσκεται στο δηµιουργικό συνδυασµό των ικανοτήτων που και οι δύο πλευρές διαθέτουν, καθώς και στις αµοιβαίες υποχωρήσεις .
- Οι µεγάλοι : Θα πρέπει να προσαρµοστούν στις νέες εξελίξεις , να ξεπεράσουν τις συντηρητικές τους τάσεις , να δείξουν κατανόηση και εµπιστοσύνη στους νέους , να προσφέρουν την εµπειρία τους , δίνοντας όµως ευκαιρίες στους νέους .
- Οι νέοι : Θα πρέπει να σέβονται την πείρα και τις γνώσεις των µεγαλυτέρων , να είναι διαλλακτικοί στις απόψεις τους και όχι απόλυτοι , να προσπαθήσουν για ανανέωση των ηθικών αξιών , να µην αρνιούνται αντιδραστικά, αλλά κριτικά ώστε η αµφισβήτησή τους να είναι γόνιµη.
Β. Σύγχρονη κοινωνία : Η αµφισβήτηση των νέων.
Οι νέοι αµφισβητούν το κατεστηµένο. Λέγοντας αµφισβήτηση εννοούµε την κατάκριση µιας δεδοµένης κατάστασης , αναθεώρηση και προσπάθεια βελτίωσής της . Με τον όρο κατεστηµένο εννοούµε την ισχύουσα οργάνωση της κοινωνίας σε εκπαιδευτικό , ηθικό , κοινωνικό , πολιτικό , οικονοµικό επίπεδο.
- Εργασία : Απουσιάζει ο σωστός επαγγελµατικός προσανατολισµός . Οι ευκαιρίες για επαγγελµατική αποκατάσταση είναι περιορισµένες. Κυριαρχούν οι απειλές της ανεργίας και της αναξιοκρατίας .
- Ηθική – Κοινωνικές σχέσεις : Οι ηθικές αξίες και τα πρότυπα έχουν εκπέσει καθώς κυριαρχεί η απάτη, η παρανοµία , ο ωφελιµισµός κλπ. Στις ανθρώπινες σχέσεις κυριαρχεί η καχυποψία , η επιφυλακτικότητα , η εκµετάλλευση µε φυσικό επακόλουθο την αποµόνωση και τη µοναξιά.
- Περιβάλλον : Η δηµιουργία αντιαισθητικών και ανθυγιεινών αστικών κέντρων οφείλεται στους λανθασµένους χειρισµούς των προηγούµενων γενεών. Αυτό συνεπάγεται τον ψυχολογικό κυρίως εγκλωβισµό του ατόµου στην κοινωνία που ζει .
- Το µέλλον του κόσµου : Η απειλή ενός πολέµου, µιας ανεξέλεγκτης τεχνολογικής ανόδου και η καταστροφή της φύσης , συνθέτουν ένα επίφοβο µέλλον .
ΕΡΩΤΗΜΑ
Η αµφισβήτηση των νέων για όλα τα παραπάνω προβλήµατα είναι µια απλή διαµαρτυρία και αντίδραση ή συνοδεύεται από ουσιαστικές προτάσεις βελτίωσης ;
Η νεολαία δεν είναι ένα ενιαίο και συµπαγές σώµα . Στο χώρο της υπάρχει κάποια µερίδα νέων οι οποίοι αντιδρούν σπασµωδικά, επιζητώντας στιγµιαία εκτόνωση. Υπάρχουν όµως ώριµοι , υπεύθυνοι και προβληµατισµένοι νέοι , οι οποίοι συνοδεύουν την αµφισβήτησή τους µε ουσιαστικές προτάσεις βελτίωσης και εµφανίζονται πρόθυµοι να τις υλοποιήσουν .
Γ. Κίνδυνοι σύγχρονης εποχής για τους νέους
Αιτιώδεις παράγοντες : Τα µειονεκτήµατα της νεανικής ηλικίας (επιπολαιότητα, ανωριµότητα , άκριτη αντίδραση ) κάνουν τους νέους ευάλωτους και επιρρεπείς στους κινδύνους της σύγχρονης εποχής .
- Ώθηση στα ναρκωτικά : η εύκολη λύση – η επιθυµία φυγής απ’ την πραγµατικότητα – η άγνοια για τις συνέπειες – η περιέργεια για το άγνωστο – η επιπολαιότητα .
- Χουλιγκανισµός: η επιθυµία εκτόνωσης – η θεαµατική αντίδραση – η διοχέτευση της ορµητικότητας – η κάλυψη του ιδεολογικού κενού – η συναισθηµατική κάλυψη – η επιθυµία διάκρισης .
- Μίµηση – υποταγή στη µόδα : η απουσία ιδανικών – η αποδοχή κάθε νεωτερισµού – η αντίδραση προς το παρελθόν – η αναζήτηση προτύπων.
Οι νέοι της επαρχίας
Η διαφορά : Λόγω του διαφορετικού περιβάλλοντος και του στενού κοινωνικού περίγυρου οι νέοι που ζουν στην επαρχία , αντιµετωπίζουν κάποια ιδιαίτερα προβλήµατα .
- Κοινωνικό στέλεχος : Η διατήρηση των παραδόσεων και ο περιορισµένος περίγυρος, συντελούν στην δηµιουργία ενός ασφυκτικού κλοιού .
- Ψυχαγωγία : Υπάρχουν ελάχιστες δυνατότητες για αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου .
- Καθηµερινός τρόπος ζωής : Πολλοί νέοι αγροτικών οικογενειών είναι υποχρεωµένοι να βοηθούν στις αγροτικές εργασίες .
- Η πλάνη : Για όλους τους παραπάνω λόγους οι νέοι της επαρχίας επιθυµούν την καταφυγή σε κάποιο αστικό κέντρο , χωρίς να µπορούν να διαµορφώσουν εκ των προτέρων µια σαφή εικόνα της κατάστασης που επικρατεί εκεί .
ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΝΕΟΙ – ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΕΣ ΕΠΟΧΕΣ
Σηµερινές δυνατότητες
Είναι γεγονός ότι η σύγχρονη εποχή συγκριτικά µε παλαιότερες περιόδους , παρέχει στους νέους πολύ περισσότερες ευκολίες και δυνατότητες να ολοκληρωθούν :
- ∆ωρεάν εκπαίδευση : Παρέχεται η δυνατότητα σε όλους , να αποκτήσουν τα βασικά µορφωτικά εφόδια .
- Μέσα ενηµέρωσης – επικοινωνίας : Υπάρχει η δυνατότητα πολύπλευρης και παγκόσµιας ενηµέρωσης µε αποτέλεσµα τη διερεύνηση οριζόντων .
- Κοινωνικοπολιτικές συνθήκες : Η επικράτηση της ειρήνης και του δηµοκρατικού πνεύµατος, επιτρέπουν την οµαλή εξέλιξη και κοινωνικοποίηση των νέων .
- Αφθονία υλικών µέσων – Υψηλό βιοτικό επίπεδο : Η πλειοψηφία διαθέτει ικανοποιητικές ανέσεις και ο τρόπος ζωής έχει απλουστευτεί .
Η αντιµετώπιση των προβληµάτων
∆εν θα µπορούσαµε να ισχυριστούµε ότι επειδή η σύγχρονη εποχή προσφέρει πολύ περισσότερα στους νέους απ’ ότι οι παλαιότερες , τα προβλήµατα που επισηµάνθηκαν είναι αδικαιολόγητα . Είναι γενικώς αποδεκτό άλλωστε ότι η εποχή µας χαρακτηρίζεται ως εποχή των εντόνων αντιθέσεων και αντιφάσεων.
Ωστόσο οι νέοι , µπορούν να αξιοποιήσουν τα πλεονεκτήµατα της εποχής τους και συνδυάζοντας τα µε τα θετικά χαρακτηριστικά της ηλικίας τους , να προσπαθήσουν ουσιαστικά για επίλυση των σύγχρονων προβληµάτων , περιορίζοντας τις ανούσιες αντιδράσεις .
Θα πρέπει επίσης να γίνει κατανοητό ότι το σύνολο της κοινωνίας είναι συνυπεύθυνο για τα κοινωνικά προβλήµατα .
Παράλληλα λοιπόν µε τους νέους , θα πρέπει όλοι να αναλάβουν τις ευθύνες τους , να αναθεωρήσουν – όπου χρειάζεται – τις θέσεις τους , να προσφέρουν ευκαιρίες , παραχωρώντας τις θέσεις τους , να δείχνουν εµπιστοσύνη στο νέο πνεύµα , αλλά και να χαλιναγωγούν διδάσκοντας µε το παράδειγµα και µε το ήθος τους .
Η ΝΕΟΤΗΤΑ
« Οι νέοι λοιπόν ,\όσον αφορά τα ήθη , είναι γεµάτοι από επιθυµίες («επιθυµητικοί») και επιχειρούν να πραγµατοποιήσουν όσα επιθυµήσουν. Υπακούουν σε όλες τις επιθυµίες του σώµατος και προπάντων σεις ερωτικές και είναι ασυγκράτητοι σε αυτές . Είναι ασταθείς και αψίκοροι («ευµετάβολοι και αψίκοροι » αψίκορος – αυτός που χορταίνει εύκολα – ο ευµετάβλητος ) στις επιθυµίες τους . Έχουν σφοδρές επιθυµίες , αλλά γρήγορα ησυχάζουν γιατί οι πόθοι τους είναι ζωηροί , αλλά δεν διαρκούν, όπως η δίψα και η πείνα των αρρώστων . Είναι και θυµοειδής και οξύθυµοι ( « θυµικοί και οξύθυµοι » ) και ρέπουν στο να παρασύρονται από την ορµή τους . ∆ε συγκρατούν το θυµός τους , γιατί από φιλοτιµία δεν ανέχονται να βρίζονται , αλλά αγανακτούν , αν νοµίζουν ότι αδικούνται . Αγαπούν τις τιµές ( « φιλότιµοι »), αλλά περισσότερο τη νίκη («µάλλον δε φιλόνικοι »), γιατί η νεότητα επιθυµεί την υπεροχή και η νίκη είναι είδος υπεροχής .
Αγαπούν περισσότερο τα δύο αυτά παρά το χρήµα , είναι ελάχιστα φιλοχρήµατοι ( « φιλοχρήµατοι δε ήκιστα » ), γιατί δεν έχουν γνωρίσει ακόµη την ανάγκη, καθώς λέει το απόφθεγµα του Πιττακού το σχετικό µε το Αµφιάραον. Και δεν είναι κακοί αλλά αφελείς ( « και ου κακοήθεις αλλ’ ευήθεις » ) γιατί δεν έχουν αντιµετωπίσει πολλές φορές πονηριές, αχρειότητες . Και ευκολόπιστοι είναι ( « εύπιστοι »), γιατί δεν έχουν πολλές φορές εξαπατηθεί και γεµάτοι από ελπίδες ( «και ευέλπιδες ») γιατί, όπως ακριβώς αυτοί που µεθάνε, έτσι και οι νέοι βρίσκονται σε βρασµό από τη φύση και , ταυτόχρονα γιατί δεν έχουν δοκιµάσει ακόµη πολλές αποτυχίες και ζουν κυρίως µε την ελπίδα γιατί η ελπίδα αναφέρεται στο µέλλον, ενώ η µνήµη στο παρελθόν . Στους νέους το µέλλον είναι πολύ , το παρελθόν όµως λίγο , µικρό γιατί στην αρχή της ζωής τίποτε δεν είναι δυνατό να θυµούνται αλλά ελπίζουν το παν και εύκολα γελιούνται γι’ αυτά που είπαµε ( « και ευέξαπτοι εισι » ) γιατί ελπίζουν εύκολα .
Και γενναίοι είναι ( « και ανδρειότεροι ») γιατί είναι οξύθυµοι και ευέλπιδες και από αυτά τα δύο ο θυµός κάνει τον άνθρωπο να µη φοβάται και η ελπίδα να έχει εµπιστοσύνη . Γιατί όταν θυµώνει κανείς , δε φοβάται και το να ελπίζει κανείς σε κάτι καλό εµπνέει πεποίθηση , δίνει θάρρος. Και ντροπαλοί είναι ( « και αισχυντηλοί » ) γιατί νοµίζουν ότι δεν υπάρχουν άλλα ωραία από εκείνα που τους έχει διδάξει ο νόµος . Και µεγαλόψυχοι είναι ( « και µεγαλόψυχοι » ), γιατί δεν έχουν υποστεί καµία ταπείνωση από τη ζωή και αγνοούν την πίεση της ανάγκης το να νοµίζει κανείς τον εαυτό του άξιο µεγάλων πραγµάτων. Είναι µεγαλοψυχία η συναίσθηση αυτή και γνώρισµα αυτού που έχει αγαθές ελπίδες .
Προτιµούν να κάνουν µάλλον τα ωραία παρά όσα συµφέρουν ( « και µάλλον αιρούνται πράττειν τα καλά των συµφερόντων » ) γιατί ζουν περισσότερο µε το αίσθηµα της τιµής παρά µε τον υπολογισµό . Αναφέρεται ο υπολογισµός στο συµφέρον και η αρετή στο ωραίο , το καλό .
Αγαπούν τους φίλους και τους συντρόφους («και φιλόφιλοι και φιλέταιροι») περισσότερο από τις άλλες ηλικίες , γιατί ευχαριστιούνται να ζουν µαζί και να µην κρίνουν τίποτε σύµφωνα µε το συµφέρον τους, εποµένως ούτε και τους φίλους τους . Και κάθε φορά που σφάλλουν, πάντοτε σφάλλουν , σε µεγάλο βαθµό , παρά το γνωµικό του Χίλωνα , γιατί όλα τα κάνουν µε υπερβολή , και πολύ αγαπούν και πολύ µισούν ( «φιλούσι γαρ άγαν και µισούσιν άγαν ») και όλα τα’ άλλα παρόµοια. Και νοµίζουν ότι τα ξέρουν όλα και επιµένουν πολύ στη γνώµη τους ( « και ειδέναι άπαντα οίονται και δυσχυρίζονται » ) . Αυτό είναι η αιτία της υπερβολής που δείχνουν σε όλα . Και όσα αδικήµατα κάνουν , τα κάνουν από ροπή στο να προσβάλλουν και όχι από κακούργα διάθεση .
Και σπλαχνικοί είναι ( « ελεητικοί » ), γιατί πιστεύουν ότι όλοι είναι τίµιοι και καλύτεροι απ’ ότι είναι , καθόσον µετρούν τους πλησίον µε τη δική τους αγαθότητα και νοµίζουν ότι αυτοί άδικα πάσχουν . Αγαπούν και να γελάνε ( « και φιλογέλωτες ») και για αυτό είναι και σκώπτες, πειραχτήρια ( « και ευτράπελοι » ) το πείραγµα , το σκώµµα είναι εξευγενισµένη προσβολή.
Αυτά λοιπόν είναι τα ήθη των νέων ……… »
Αριστοτέλης ( « Ρητορική » β.Β’ , κεφ. 11-13 )
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου