ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2010

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 28 ΜΑÏΟΥ 2010
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΑΤΙΝΙΚΑ
ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Α1. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παρακάτω αποσπάσματα:

Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat; fuerat
Paetus in partibus eius et, occiso Scriboniano, Romam trahebatur.
Erat ascensurus navem; Arria milites orabat, ut simul imponeretur.
Non impetravit: conduxit piscatoriam naviculam ingentemque navem
secuta est.
……………………………………………………………………………………………………………………………
Eo consilio aliquando repente intervenit oppressitque ornatrices.
Etsi super vestem earum deprehendit canos, tamen Augustus
dissimulavit eos vidisse et aliis sermonibus tempus extraxit, donec
induxit mentionem aetatis. Tum interrogavit filiam, utrum post
aliquot annos cana esse mallet an calva. Cum illa respondisset «ego,
pater, cana esse malo», mendacium illi pater obiecit: «Non dubito quin
calva esse nolis. Quid ergo non times ne istae te calvam faciant?»
Μονάδες 40
Παρατηρήσεις
Β1. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
partibus : τη γενική πληθυντικού
milites : την κλητική ενικού
ingentem : την ονομαστική πληθυντικού του ουδετέρου γένους στον συγκριτικό βαθμό
ornatrices : την ονομαστική ενικού
vestem : την αφαιρετική ενικού
aliis : τη γενική ενικού στο ίδιο γένος
sermonibus : την ονομαστική ενικού
tempus : την αιτιατική πληθυντικού
mentionem : τη δοτική ενικού
filiam : τη γενική ενικού
annos : την αφαιρετική ενικού
mendacium : τη γενική πληθυντικού
quid : την ονομαστική ενικού του θηλυκού γένους
istae : την αιτιατική ενικού του ουδετέρου γένους
te : τη γενική πληθυντικού στο τρίτο πρόσωπο.
Μονάδες 15
Β2. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:
moverat : την αφαιρετική του σουπίνου
fuerat : το τρίτο ενικό πρόσωπο του παρατατικού στην υποτακτική
occiso : το δεύτερο ενικό πρόσωπο του παρακειμένου της οριστικής στην ενεργητική φωνή
orabat : το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο του ενεστώτα της υποτακτικής στην ίδια φωνή
imponeretur : το απαρέμφατο του ενεστώτα στην ίδια φωνή
conduxit : το δεύτερο ενικό πρόσωπο του ενεστώτα της προστακτικής στην ίδια φωνή
secuta est : τη γενική του γερουνδίου
intervenit : το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο του ενεστώτα της οριστικής.
oppressit : το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο του μέλλοντα της προστακτικής στην ίδια φωνή
deprehendit : το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο του υπερσυντελίκου της υποτακτικής στην ίδια φωνή
extraxit : το πρώτο ενικό πρόσωπο του μέλλοντα της οριστικής στην παθητική φωνή
mallet : το ίδιο πρόσωπο στον ενεστώτα στην ίδια έγκλιση
respondisset : το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο του μέλλοντα της οριστικής στην ίδια φωνή
obiecit : το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο του παρατατικού της υποτακτικής στην παθητική φωνή
faciant : το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο του παρακειμένου της υποτακτικής στην ίδια φωνή. Μονάδες 15
Γ1α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων:
Romam, piscatoriam, aliquando, earum, vidisse, tempus, calvam. (Μονάδες 7)
Γ1β. «ne istae te calvam faciant»: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα1) και τη συντακτική της λειτουργία (μονάδα1) και να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής της (μονάδες 2), την έγκλιση (μονάδα 1) και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 3).
(Μονάδες 8)
Μονάδες 15
Γ2α. «Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat»: να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. (Μονάδες 3)
Γ2β. «occiso Scriboniano»: να μετατρέψετε τη μετοχή στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση, η οποία να εισάγεται με τον ιστορικό-διηγηματικό σύνδεσμο cum. (Μονάδες 4)
Γ2γ. «ego, pater, cana esse malo»: να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο με εξάρτηση από τη φράση «Iulia respondit».
(Μονάδες 8)
Μονάδες 15

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Ο Σκριβωνιανός είχε στασιάσει στην Ιλλυρία ενάντια στον Κλαύδιο. Ο Παίτος είχε πάει µε το µέρος του και µετά το φόνο του Σκριβωνιανού τον οδηγούσαν σιδηροδέσµιο στη Ρώµη.
Επρόκειτο να ανέβει στο καράβι: η Αρρία παρακαλούσε τους στρατιώτες να την επιβιβάσουν µαζί του. )εν το κατόρθωσε. Νοίκιασε ένα ψαροκάικο και ακολούθησε το πελώριο καράβι. Με αυτό το σχέδιο εµφανίστηκε κάποτε απρόοπτα και έπιασε τις κοµµώτριες επ’ αυτοφώρω. Παρόλο που ανακάλυψε άσπρες τρίχες πάνω στα φορέµατά τους εντούτοις ο Αύγουστος προσποιήθηκε πως δεν τις είδε και άφησε την ώρα να κυλήσει µε άλλες κουβέντες, ώσπου έφερε τη συζήτηση στην ηλικία της. Τότε ρώτησε την κόρη του αν σε µερικά χρόνια θα προτιµούσε να είναι ασπροµάλλα ή φαλακρή. Όταν εκείνη απάντησε «προτιµώ, πατέρα µου, να είµαι ασπροµάλλα», ο πατέρας της την αντέκρουσε µε το εξής ψεύτικο επιχείρηµα : «)εν
αµφιβάλλω πως δε θέλεις να µείνεις φαλακρή. Γιατί λοιπόν δε φοβάσαι µήπως αυτές εδώ σε κάνουν φαλακρή;»
Παρατηρήσεις
Β.1. partium, miles, ingentiora, ornatrix, veste, alius, sermo, tempora, mentioni, filiae,
anno, mendaciorum, quis, istud, sui
B.2. motu, esset, occidisti, oremus, imponi, conduc, sequendi, interveniunt, opprimitote, deprehendissetis, extrahar, malit, respondebunt, obiceremini, fecerint
Γ.1. α Romam: απρόθετη αιτιατική (ονόµατος πόλης) που δηλώνει κίνηση σε τόπο στο trahebatur
piscatoriam: επιθετικός προσδιορισµός στο naviculam
aliquando: επιρρηµατικός προσδιορισµός του χρόνου στο intervenit
earum: γενική κτητική στο vestem
vidisse: ειδικό απαρέµφατο ως αντικείµενο στο dissimulavit
tempus: αντικείµενο στο extraxit
calvam: κατηγορούµενο στο te
β )ευτερεύουσα ουσιαστική ενδοιαστική πρόταση που λειτουργεί ως αντικείµενο στο non times. Εισάγεται µε τον ενδοιαστικό σύνδεσµο ne γιατί εκφράζει φόβο µήπως γίνει κάτι (ανεπιθύµητο). Εκφέρεται µε έγκλιση υποτακτική, όπως όλες οι ενδοιαστικές, επειδή το περιεχόµενό της αφορά κάτι ενδεχόµενο ή πιθανό. Ειδικότερα µε χρόνο ενεστώτα (faciant) επειδή εξαρτάται από ρήµα αρκτικού χρόνου (non times: οριστική ενεστώτα) και σύµφωνα µε την ιδιοµορφία της ακολουθίας των χρόνων αναφέρεται στο παρόν-µέλλον (συγχρονισµός δευτερεύουσας–κύριας).
Γ.2. α Arma a Scriboniano in Illyrico contra Claudium mota erant. β Cum Scribonianus occisus esset. γ Iulia respondit patri se canam esse malle.