ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β΄)
ΔΕΥΤΕΡΑ 17 ΜΑΪΟΥ 2010
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ: ΙΣΤΟΡΙΑ
ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ
ΘΕΜΑ Α1
Να δώσετε το περιεχόμενο:
α. της Ιερής Συμμαχίας
β. της Συνθήκης της Λωζάννης
γ. της Δίκης της Νυρεμβέργης
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Α2
Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση:
α. Η Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 οδήγησε στην έξωση του Όθωνα.
β. Η δικτατορία του Μεταξά της 4ης Αυγούστου 1936 κατέλυσε τους δημοκρατικούς θεσμούς της χώρας.
γ. Η Ελλάδα έγινε πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας την 1η Ιανουαρίου 1991.
δ. Η Τουρκική εισβολή στην Κύπρο ξεκίνησε στις 20 Ιουλίου 1974.
ε. Ο φιλελευθερισμός, ως πολιτική και οικονομική θεωρία, είχε ως κύριο εκφραστή του τον Νίτσε.
Μονάδες 10
ΘΕΜΑ Β1
Πώς η ευρωπαϊκή αποικιοκρατία του 19ου αιώνα ολοκλήρωσε τη διείσδυση του δυτικού ανθρώπου στον εξωευρωπαϊκό κόσμο;
Μονάδες 12
ΘΕΜΑ Β2
Να αναφερθείτε στην εκπαιδευτική και οικονομική πολιτική του Χαρίλαου Τρικούπη μέχρι την παραίτησή του από την πρωθυπουργία.
Μονάδες 13
ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ
ΘΕΜΑ Γ1
Αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα που σας δίνονται και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφερθείτε στην οικονομική, κοινωνική και εκπαιδευτική πολιτική της Ελλάδας περί τα τέλη της δεκαετίας του 1920.
Μονάδες 25
ΚΕΙΜΕΝΟ Α΄
«Σε σχέση με τη βιομηχανία, η εγκατάσταση μεγάλου αριθμού προσφύγων στα κυριότερα αστικά κέντρα σήμαινε την προσφορά άφθονης φτηνής εργασίας και επιχειρηματικού δυναμικού τη στιγμή που εισέρρεαν στη χώρα μαζικά νέα ξένα κεφάλαια με τη μορφή κρατικών δανείων, διεθνούς βοήθειας για τους πρόσφυγες, ιδιωτικών επενδύσεων για την κατασκευή δημοσίων έργων κλπ. [...] Στο διάστημα 1923-1939 η βιομηχανική παραγωγή διπλασίασε την ιπποδύναμη και την αξία της και τριπλασίασε τον όγκο της. Στη δεκαετία 1928-38 η ηλεκτρική παραγωγή τετραπλασιάστηκε και στην ίδια περίοδο, σύμφωνα με τις στατιστικές των Ηνωμένων Εθνών, η Ελλάδα σημείωσε την υψηλότερη αύξηση βιομηχανικής παραγωγής (65%) μετά τη Σοβιετική Ένωση και την Ιαπωνία».
Ν. Μουζέλης, Οικονομία και Κράτος την εποχή του Βενιζέλου, στο: Μελετήματα γύρω από τον Βενιζέλο και την εποχή του, Αθήνα: Φιλιππότης, 1980, σσ. 9-10.
[Το κείμενο αποδόθηκε στο μονοτονικό, διατηρήθηκε όμως η ορθογραφία του].
ΚΕΙΜΕΝΟ Β΄
Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του Ελευθερίου Βενιζέλου (1928)
«Το νέο εκπαιδευτικό σύστημα εκφράζει μια διαφορετική από την προηγούμενη φιλοσοφία και στηρίζεται τόσο σε δομικές μεταβολές (το τετράχρονο δημοτικό - το “σχολείο του λαού”- έγινε εξάχρονο, δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στο μάθημα των Νέων Ελληνικών, ενισχύθηκε η διδασκαλία της δημοτικής και αναβαθμίστηκε ο επαγγελματικός κλάδος στη δεύτερη βαθμίδα) όσο και σε λειτουργικές καινοτομίες (προαιρετικά μαθήματα στο Γυμνάσιο, έγκριση πολλών διδακτικών βιβλίων κατά τάξη και μάθημα, “απογεύματα ελευθέρας εργασίας” στα σχολεία).
Αλέξης Δημαράς, «Παιδεία. Συντηρητική αντεπίθεση», στο τεύχος με τίτλο «Η Ελλάδα τον 20ό αιώνα (1920-1930)», Η Καθημερινή, Επτά Ημέρες, 31-10-1999, σ. 29.
ΘΕΜΑ Δ1
Αξιοποιώντας τα στοιχεία που περιέχονται στα παρακάτω κείμενα και τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφερθείτε στο έγκλημα της γενοκτονίας των Εβραίων κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μονάδες 25
ΚΕΙΜΕΝΟ Α΄
Μαρτυρία Ελληνίδας Εβραίας που επέζησε από το στρατόπεδο του Μπίρκεναου
«Απ’ αυτή τη στιγμή, η ζωή μου στο στρατόπεδο ανοίγει για μένα μιαν άβυσσο στην ανθρώπινη ψυχή, και θα μου αποκαλύψει τον άνθρωπο τελείως γυμνό, όπως φαίνεται να είναι από τη φύση του. Ένα μίγμα καλού και κακού... Το κουδούνι στις 4.30 το πρωί και συγχρόνως τα λουριά... που μας χτύπαγαν αλύπητα τα κορμιά μας, ήταν το καθημερινό πρωινό μας εγερτήριο. Ένα πρόγραμμα αλάνθαστο χωρίς αλλαγή... Αφού γινόταν το προσκλητήριο έξω μάς μοίραζαν για πρωινό ένα σκέτο καφέ, σ’ ένα κύπελο παλιό που ήταν ένα σκουριασμένο στρατιωτικό σκεύος, από το οποίο πίναμε ανά πέντε ένα αχνιστό νερόζουμο μία μία με τη σειρά μας... Κι ενώ οι θάλαμοι των αερίων δούλευαν συνέχεια και βγάζαν φωτιές και καπνούς, κατάδικοι βιρτουόζοι1 προερχόμενοι από τις μεγαλύτερες πόλεις της Ευρώπης και της Ρωσίας με τα βιολιά τους “Στραντιβάριους” και “Αμάτι” που είχαν κουβαλήσει μαζί τους σ’ αυτό το παραπλανημένο τους ταξίδι, είχαν διαταγή σαν “Κομάντο Ορχήστρας” να μας παίζουν Μότσαρτ ή στρατιωτικά εμβατήρια. Τα πόδια ολονών μας έπρεπε να βαδίζουν στο ρυθμό της μουσικής, ενώ αντίθετα τα χέρια μας παραμένουν ακίνητα καρφωμένα επάνω στο σώμα...».
Μπέρρυ Ναχμία, Κραυγή για το αύριο, Αθήνα: Κάκτος, 1989, σσ. 87-88.
ΚΕΙΜΕΝΟ Β΄
Η τύχη των Εβραίων της Θεσσαλονίκης
«...Το Σάββατο, 14 Μαρτίου του 1943 [...], 2.800 άτομα περίπου συνελήφθησαν και την επόμενη ημέρα εκτοπίστηκαν με τρένο στην Πολωνία, στοιβαγμένοι σε βαγόνια μεταφοράς ζώων, υπό αθλιότατες συνθήκες. Οι ναζί κατέτρεχαν κυρίως τα μικρά παιδιά, αφού ο σχεδιασμός τους προέβλεπε να εμποδιστεί η συνέχεια του εβραϊκού λαού. Είναι γνωστές, από περιγραφές των ελάχιστων επιζώντων, οι εικόνες των υπερπλήρων βαγονιών, με 70-75 άτομα το καθένα, χωρίς καν χώρο να καθίσουν, με ένα βαρέλι νερό για τη διαδρομή και ένα για τις φυσικές τους ανάγκες, και όλ’ αυτά για ταξίδι που διαρκούσε τουλάχιστον τέσσερις ημέρες. Πολλοί πέθαναν στη διαδρομή και τα πτώματα απλώς πετάγονται στην άκρη της γραμμής, όποτε υπήρχε στάση. Οι Έλληνες σιδηροδρομικοί υπάλληλοι ταράχτηκαν από τα όσα είδαν, και φήμες για εξόντωση των Εβραίων άρχισαν να διαρρέουν...».
Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο της Ελλάδας, Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων, Αθήνα 2006, σ. 46.
1βιρτουόζοι: δεξιοτέχνες στη μουσική, εδώ βιολιστές
Α Π Α Ν Τ Η Σ Ε Ι Σ
ΘΕΜΑ Α1
Ιερή Συμμαχία: σχ. εγχειρ., σελ. 12: “Οι νικήτριες ευρωπαϊκές δυνάμεις.....υπερίσχυσαν” και σελ. 243: «Υπογράφτηκε τον Σεπτέμβριο…εθνικών κινημάτων».
Συνθήκη της Λωζάννης: σχ. εγχειρ., σελ. 88: “Η Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης.....και ορίστηκαν τα σύνορα” και σελ. 93: «Σε σύγκριση…από το 1920».
Δίκη της Νυρεμβέργης: σχ. εγχειρ., σελ. 129: “Η πρόκληση…..στη διάρκεια του πολέμου”.
ΘΕΜΑ Α2
α. Λάθος β. Σωστό γ. Λάθος δ. Σωστό ε. Λάθος
ΘΕΜΑ Β1
Σχ. εγχειρ., σελ. 56: «Η Ευρωπαϊκή…..ενδημικές μάστιγες».
ΘΕΜΑ Β2
Σχ. εγχειρ., σελ. 62: «Ο Τρικούπης…..αργότερα στη Γαλλία».
ΘΕΜΑ Γ1
Η δεκαετία του 1920 υπήρξε για την Ελλάδα περίοδος βαθιών αλλαγών και σημαντικών εξελίξεων σε οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό – διοικητικό επίπεδο, βλ. σχολ. εγχειρ., σελ. 102: «Αξιοσημείωτες υπήρξαν…πολιτική και οικονομική». Ειδικά, η ανάπτυξη της ελληνικής βιομηχανίας παρουσιάζεται, σύμφωνα με το παράθεμα Α΄, εντυπωσιακή. Καθοριστική είναι η συμβολή των προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στα κυριότερα αστικά κέντρα της χώρας, καθώς αυτοί αποτέλεσαν πολυπληθές και φτηνό εργατικό δυναμικό αλλά και σημαντική ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Η δραστηριοποίηση των προσφύγων συνέπεσε με την μαζική εισροή ξένων κεφαλαίων, τα οποία έφταναν στην Ελλάδα είτε με τη μορφή κρατικών δανείων είτε ως διεθνής ανθρωπιστική βοήθεια για την περίθαλψη και την αποκατάσταση των προσφύγων, είτε με τη μορφή ιδιωτικών επενδύσεων σε τομείς όπως η κατασκευή δημοσίων έργων, κ.λπ. Οι επιπτώσεις της ευνοϊκής αυτής οικονομικής συγκυρίας στην βιομηχανία αποτυπώνονται χαρακτηριστικά στην αποτίμηση που το παράθεμα Α΄ κάνει για την περίοδο 1923 – 1939: διπλασιασμός της ιπποδύναμης και της αξίας της βιομηχανικής παραγωγής και τριπλασιασμός του όγκου τη, καθώς και τετραπλασιασμό της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κατά την περίοδο 1928 – 1938. Αποτέλεσμα αυτής της πορείας είναι ότι η Ελλάδα κατά την ίδια δεκαετία, 1928 – 1938, βρίσκεται, βάσει των στατιστικών των Ηνωμένων Εθνών στην 3η θέση παγκοσμίως, μετά τη Σοβιετική Ένωση και την Ιαπωνία, στον τομέα της αύξησης της βιομηχανικής παραγωγής, με ποσοστό 65%.
Παράλληλα την ίδια περίοδο συντελείται και μια βαθιά τομή στον εκπαιδευτικό τομέα. Πρόκειται για την Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση του 1928 που υλοποίησε η κυβέρνηση Ελευθέριου Βενιζέλου. Σύμφωνα με το παράθεμα Β΄ το νέο εκπαιδευτικό σύστημα αντιπροσώπευε εντελώς μια διαφορετική φιλοσοφία σε σύγκριση με το παρελθόν και επέβαλλε σημαντικές αλλαγές και καινοτομίες τόσο στη δομή όσο και στη λειτουργία. Ως χαρακτηριστικά παραδείγματα μπορούν να αναφερθούν:
- η επέκταση της βασικής εκπαίδευσης με τη μετατροπή του μέχρι τότε 4ετούς δημοτικού σχολείου σε 6ετές
- η ιδιαίτερη σημασία που δόθηκε στο μάθημα των Νέων Ελληνικών
- ενίσχυση της διδασκαλίας της δημοτικής γλώσσας
- η αναβάθμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης στη δεύτερη βαθμίδα
- η εισαγωγή προαιρετικών μαθημάτων στο Γυμνάσιο
- η έγκριση πολλών διδακτικών βιβλίων κατά τάξη και μάθημα
- η καθιέρωση “απογευμάτων ελευθέρας εργασίας” στα σχολεία.
Είναι φανερό ότι η Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση του Βενιζέλου επεδίωκε να εφοδιάσει τη χώρα με ένα εκπαιδευτικό σύστημα σύγχρονο κι ευέλικτο, ικανό να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες της Ελληνικής κοινωνίας.
ΘΕΜΑ Δ1
Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος υπήρξε περίοδος εκδήλωσης φαινομένων ακραίας και αδικαιολόγητης βίας. Εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας οδήγησαν στο θάνατο – συχνά μαρτυρικό – εκατομμύρια ανθρώπους, βλ σχολ. εγχειρ., σελ. 129-130:
«Ως μείζον έγκλημα…απανθρωπιάς και τρόμου.» Στο πλαίσιο αυτό των συστηματικών διώξεων που εξαπέλυσε το Ναζιστικό καθεστώς εναντίον των εβραϊκών πληθυσμών, τραγική υπήρξε και η μοίρα της ελληνικής εβραϊκής κοινότητας, της οποίας περισσότερα από 70.000 μέλη εξοντώθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου στα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το παράθεμα Β΄ αναφέρεται συγκεκριμένα στις διώξεις που υπέστη η πολυπληθέστερη εβραϊκή κοινότητα της Ελλάδας, αυτή της Θεσσαλονίκης. Στις 14 Μαρτίου 1943 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες μαζικές συλλήψεις. Την επόμενη ημέρα οι 2.800 περίπου συλληφθέντες επιβιβάστηκαν σε τρένα και οδηγήθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Πολωνίας.
Το κείμενο εστιάζει ιδιαίτερα στις απάνθρωπες συνθήκες μεταφοράς των συλληφθέντων που αποτυπώνονται στις αφηγήσεις των ελάχιστων διασωθέντων. Οι Γερμανικές αρχές στοίβαζαν σε βαγόνια μεταφοράς ζώων ομάδες 70-75 ατόμων, χωρίς επαρκή χώρο για να καθίσουν, ενώ η μέριμνα για τις βασικές τους ανάγκες ήταν μηδαμινή και περιοριζόταν συνήθως σε ένα βαρέλι νερό και ένα βαρέλι για τις φυσικές τους ανάγκες. Το ταξίδι διαρκούσε τουλάχιστον 4 ημέρες, στη διάρκεια των οποίων πολλοί από τους έγκλειστους πέθαιναν εξαιτίας των άθλιων συνθηκών διαβίωσης. Τα πτώματα των νεκρών πετάγονταν από τα βαγόνια όταν το τρένο έκανε κάποια στάση. Οι σκληρές αυτές εικόνες τάραξαν τους Έλληνες σιδηροδρομικούς υπαλλήλους, από τους οποίους διέρρευσαν οι πληροφορίες για τον κίνδυνο εξόντωσης που απειλούσε τους Έλληνες Εβραίους, χωρίς όμως δυστυχώς να καταστεί εφικτή η αντιμετώπισή του. Αντίστοιχη προφανώς με αυτή των Εβραίων της Θεσσαλονίκης υπήρξε και η τύχη χιλιάδων άλλων από άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Εξίσου τραγική ήταν και η τύχη όσων επιβίωναν από τα εξοντωτικά αυτά ταξίδια κι έφταναν τελικά στον προορισμό τους, τα περίφημα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Χαρακτηριστική είναι στο παράθεμα Α΄ η μαρτυρία Ελληνίδας Εβραίας που επέζησε από το στρατόπεδο του Μπίκερναου, η οποία αποκαλύπτει τις άθλιες συνθήκες διαβίωσής τους εκεί. Περιγράφει μία καθημερινότητα φρικιαστική: εγερτήριο στις 4.30 το πρωί που συνοδεύεται από βίαια χτυπήματα και κακομεταχείριση, πρωινό ρόφημα που εξαντλείται σε ένα σκουριασμένο στρατιωτικό κύπελλο γεμάτο με αμφίβολης ποιότητας καφέ – νεροζούμι για πέντε κρατούμενες. Κι ενώ οι θάλαμοι των αερίων εργάζονταν ασταμάτητα, εξοντώνοντας συνεχώς κρατούμενους, οι δεσμοφύλακές τους, σε ένα ρεσιτάλ κυνισμού και σαδισμού υποχρέωναν τους άλλους να κινούνται και να βαδίζουν στους ρυθμούς μουσικής που άλλη ομάδα κρατουμένων ήταν να υποχρεωμένη να παίζει κατ’ εντολή, και με ιδιαίτερη προτίμηση στο Μότσαρτ και στα στρατιωτικά εμβατήρια. Οι συμπεριφορές αυτές, όπως ομολογεί το παράθεμα Α΄, απογύμνωναν την ανθρώπινη υπόσταση και καταρράκωναν κάθε αξιοπρέπεια.
Πηγη: www.horizontes.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου