Προς την Ευρώπη του 2030:
ανθεκτική φύση, βιώσιμη οικονομία και υγιείς ζωές
Η πανδημία COVID-19 έχει αλλάξει τα δεδομένα. Ο κόσμος έχει γνωρίσει πολέμους, οικονομικές και κοινωνικές κρίσεις, ανεξέλεγκτες πυρκαγιές, ελλείψεις τροφίμων και μεταναστευτικά κύματα, καθώς και τοπικές και εποχιακές επιδημίες. Η τρέχουσα πανδημία, όμως, δεν μοιάζει καθόλου με όσα έχουν ζήσει μέχρι τώρα οι σημερινές γενιές. Εξαπλώθηκε σε ολόκληρο τον πλανήτη, επηρέασε άμεσα ή έμμεσα εκατομμύρια, αν όχι δισεκατομμύρια ανθρώπους, οδήγησε σε αποκλεισμό ολόκληρων κοινωνιών, έκλεισε σύνορα και οδήγησε ολόκληρους κλάδους σε παύση δραστηριότητας, και όλα αυτά μέσα σε μερικούς μόνο μήνες.
Έχουν πλέον παρέλθει έξι μήνες αφότου πολλές χώρες της Ευρώπης εφάρμοσαν μέτρα περιορισμού για την καταπολέμηση της νόσου COVID-19. Μετά το πρώτο σοκ αυτής της μαζικής και απότομης αλλαγής, οι κοινωνίες προσπαθούν ακόμα να κατανοήσουν τον ιό και την πλήρη έκταση των επιπτώσεών του, καθώς και να βρουν λύσεις ώστε να μετριάσουν αυτές τις επιπτώσεις.
Ασύμμετρες επιπτώσεις για την υγεία
Ο τρόπος με τον οποίο ο κορονοϊός επηρεάζει τους ανθρώπους ποικίλει. Οι ευπαθείς ομάδες, όπως οι ηλικιωμένοι ή όσοι πάσχουν από υποκείμενα νοσήματα, φαίνονται να απειλούνται πιο σοβαρά.
Οι ίδιες ευπαθείς ομάδες επηρεάζονται επίσης κατά κανόνα περισσότερο από τους περιβαλλοντικούς κινδύνους για την υγεία, ιδίως δε από την κακή ποιότητα του αέρα. Η μακροπρόθεσμη έκθεση σε αέριους ρύπους -ακόμη και σε χαμηλά επίπεδα συγκέντρωσης- καθώς και σε άλλους ρυπαντές μπορεί να βλάψει την ανθρώπινη υγεία και να προκαλέσει χρόνιες νόσους, καθιστώντας έτσι τους ανθρώπους περισσότερο ευάλωτους σε υφιστάμενες και νέες νόσους, όπως η νόσος COVID-19.
Η πρόσφατη έκθεσή μας με θέμα «Υγιές περιβάλλον, υγιείς ζωές» αναφέρει χαρακτηριστικά ότι ένας στους οκτώ θανάτους στην Ευρώπη μπορεί να αποδοθεί σε κακή ποιότητα του περιβάλλοντος. Εφιστά επίσης την προσοχή μας στις ανισότητες από πλευράς επιπτώσεων για την υγεία, τόσο σε ολόκληρη την Ευρώπη όσο και στο εσωτερικό διαφόρων χωρών. Ο περιορισμός της περιβαλλοντικής ρύπανσης και η διασφάλιση της πρόσβασης σε ένα καθαρό περιβάλλον μπορεί να μειώσει την επιβάρυνση εξαιτίας της νόσου και να βοηθήσει τους ανθρώπους να ζήσουν μια πιο υγιή ζωή.
Προστασία φυσικών περιοχών
Η ασθένεια COVID-19 είναι ζωονόσος. Πρόκειται για έναν νέο ιό ο οποίος μεταπήδησε από τα ζώα στον άνθρωπο. Αυτό συμβαίνει συνήθως όταν άγρια ζώα έρχονται σε στενή επαφή με ανθρώπινους πληθυσμούς κυρίως ως αποτέλεσμα της επέκτασης των ανθρώπινων δραστηριοτήτων σε φυσικές περιοχές, μέσω της αλληλεπίδρασης μεταξύ ανθρώπων και ζώων σε εγκαταστάσεις εντατικής παραγωγής κρέατος ή με την αιχμαλώτιση άγριων ειδών για ανθρώπινη κατανάλωση.
Η νόσος COVID-19 είναι επομένως ένα ακόμη παράδειγμα της σύνδεσης μεταξύ της ευρύτερης περιβαλλοντικής υποβάθμισης και των συγκεκριμένων επιπτώσεών της στην υγεία και στην ευημερία μας. Τις τελευταίες ημέρες δημοσιεύτηκαν δύο βασικές εκθέσεις: η Global Biodiversity Outlook 5 της Σύμβασης για τη βιολογική ποικιλομορφία και η Livng Planet Report 2020 του WWF. Αμφότερες υπογραμμίζουν τον ανησυχητικό ρυθμό μείωσης της βιολογικής ποικιλομορφίας και καλούν για αποφασιστική και άμεση λήψη μέτρων σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι ίδιες ανησυχητικές τάσεις παρατηρούνται και στην Ευρώπη, επηρεάζοντας την ανθεκτικότητα, την παραγωγικότητα και την ικανότητα της φύσης να μας παρέχει όσα χρειαζόμαστε. Τις ερχόμενες εβδομάδες θα δημοσιεύσουμε και τη δική μας ολοκληρωμένη αξιολόγηση της κατάστασης του περιβάλλοντος στην Ευρώπη, βάσει αναλυτικών δεδομένων που παρέχονται από τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Η ενίσχυση της ανθεκτικότητας της φύσης σε παγκόσμιο επίπεδο, μέσω της προστασίας, της διαφύλαξης και της αποκατάστασης των φυσικών περιοχών, καθώς και με την μετάβαση σε ένα βιώσιμο σύστημα τροφίμων, μπορεί να μειώσει όχι μόνο τους κινδύνους που συνδέονται με τις ζωονόσους αλλά και να διασφαλίσει επίσης τη μακροπρόθεσμη ευημερία μας.
Συνυπολογισμός της κλιματικής αβεβαιότητας
Ο τρόπος και ο ρυθμός με τον οποίο χρησιμοποιούμε τους φυσικούς πόρους -περιλαμβανομένων των ορυκτών καυσίμων, των δασών και της γης- αποτελούν ακριβώς τον πυρήνα της κλιματικής αλλαγής. Από τις πιο πρόσφατες ανεξέλεγκτες πυρκαγιές στις ΗΠΑ μέχρι την τήξη των παγετώνων στις Άλπεις, οι επιπτώσεις είναι ήδη καταστροφικές. Εάν δεν κατορθώσουμε να μειώσουμε δραστικά τις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να προσαρμοστούμε στο μεταβαλλόμενο κλίμα, θα πρέπει να περιμένουμε πολλά ακόμα σοβαρά πλήγματα, που θα επηρεάσουν την κοινωνία και την οικονομία μας. Και, όπως και στην περίπτωση της νόσου COVID-19 και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, ορισμένοι από εμάς θα επηρεαστούν περισσότερο από άλλους.
Η νόσος COVID-19 προκάλεσε μια δημόσια υγειονομική κρίση, όπως και μια βαθιά οικονομική κρίση. Ως απάντηση, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη έχουν θεσπίσει σχέδια οικονομικής ανάκαμψης.
Το πραγματικό ερώτημα είναι: Πώς μπορούμε να ανακάμψουμε από την τρέχουσα κρίση με τρόπο ώστε να αποτρέψουμε άλλες κρίσεις -περιβαλλοντικές, κλιματικές, οικονομικές και της δημόσιας υγείας- στο μέλλον;
Δημιουργία μιας ανθεκτικής και δίκαιης κοινωνίας και μιας πράσινης οικονομίας
Τα μέτρα περιορισμού επέφεραν μαζικές και απότομες αλλαγές στον τρόπο ζωής μας στην Ευρώπη. Μειώθηκε ο αριθμός των οχημάτων στους δρόμους και σχεδόν εκμηδενίστηκε ο αριθμός των εμπορικών πτήσεων. Πολλές δραστηριότητες κατέληξαν να γίνονται ηλεκτρονικά, περιορίζοντας ακόμη περισσότερο την ανάγκη για μετακινήσεις. Οι επιπτώσεις στο περιβάλλον ήταν ξεκάθαρες. Η ποιότητα του αέρα στις πόλεις βελτιώθηκε μέσα σε μερικές εβδομάδες. Καθώς οι περιορισμοί καταργούνται και η οικονομική δραστηριότητα ξαναβρίσκει τον ρυθμό της, αρχίζουμε να βλέπουμε μια σταδιακή επιστροφή στα επίπεδα προ COVID.
Το παράδειγμα της νόσου COVID έχει δείξει ότι οι χώρες που ενήργησαν γρήγορα και αποφασιστικά είχαν κατά κανόνα χαμηλότερα ποσοστά λοίμωξης και θνησιμότητας, ακόμη και μεταξύ των ευπαθών ομάδων. Τα μέτρα περιορισμού έφεραν σημαντικές αλλαγές στον τρόπο ζωής μας σε σύντομο χρονικό διάστημα, μειώνοντας τις πιέσεις προς το περιβάλλον, ενώ η ψηφιοποίηση μπορεί επίσης να προσφέρει κάποιες λύσεις. Ομοίως, η λήψη αποφασιστικών μέτρων που μπορούν να προκαλέσουν θεμελιώδεις αλλαγές στα συστήματα παραγωγής και κατανάλωσης μπορεί επίσης να κάνει τη διαφορά.
Οι φιλοδοξίες της Ευρώπης όσον αφορά την μακροπρόθεσμη πολιτική της προσδιορίζονται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, στις στρατηγικές και στα σχέδια δράσης της. Η Ομιλία για την κατάσταση της Ένωσης της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, δεν επιβεβαίωσε απλώς εκ νέου τη δέσμευση της Ευρώπης προς αυτούς τους στόχους αλλά ανέδειξε ακόμη περισσότερο τις φιλοδοξίες της ΕΕ για το κλίμα. Οι εν λόγω φιλοδοξίες πρόκειται να επιτευχθούν μέσω μιας δίκαιης μετάβασης, στο πλαίσιο της οποίας τα μέτρα για την επίτευξη των στόχων που αφορούν το κλίμα θα είναι ισότιμα με τα μέτρα που προβλέπονται για την κοινωνική δικαιοσύνη και την αντιμετώπιση των ανισοτήτων.
Οι επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι για τον σχεδιασμό της ανάκαμψης και των επενδύσεων. Για να συνεισφέρουμε σε αυτόν τον διάλογο, διοργανώνουμε μια σειρά από διαδικτυακές συζητήσεις, οι οποίες αποσκοπούν στο να φέρουν τη γνώση και τους προβληματισμούς των ειδικών πιο κοντά στο ευρύτερο κοινό.
Η αλλαγή θα γίνει, είτε με τον έναν είτε με τον άλλον τρόπο. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι κάθε απόφαση σε αυτήν τη διαδρομή μάς φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στη βιωσιμότητα».
Hans Bruyninckx
Εκτελεστικός διευθυντής του ΕΟΠ
Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στο τεύχος του Σεπτεμβρίου του ενημερωτικού δελτίου του ΕΟΠ 03/2020
(Ελαφρώς διασκευασμένο)
Κείμενο ΙΙ
Ο εφιάλτης της Περσεφόνης
Εκεί που φύτρωνε φλισκούνι κι άγρια μέντα
κι έβγαζε η γη το πρώτο της κυκλάμινο
τώρα χωριάτες παζαρεύουν τα τσιμέντα
και τα πουλιά πέφτουν νεκρά στην υψικάμινο.
Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς.
Εκεί που σμίγανε τα χέρια τους οι μύστες
ευλαβικά πριν μπουν στο θυσιαστήριο
τώρα πετάνε αποτσίγαρα οι τουρίστες
και το καινούργιο πάν να δουν διυλιστήριο.
Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς.
Εκεί που η θάλασσα γινόταν ευλογία
κι ήταν ευχή του κάμπου τα βελάσματα
τώρα καμιόνια κουβαλάν στα ναυπηγεία
άδεια κορμιά σιδερικά παιδιά κι ελάσματα.
Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς.
Νίκος Γκάτσος
1911-1992
Παρατηρήσεις
Θέμα Α
Να αποδώσετε περιληπτικά σε κείμενο 60-80 λέξεων το περιεχόμενο της τρίτης και τέταρτης παραγράφου του κειμένου 1 (Ο τρόπος με τον οποίο…υγιή ζωή).
Μονάδες 15
Θέμα Β
1. Να χαρακτηρίσετε τις ακόλουθες προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας παραθέτωντας σχετικά αποσπάσματα από το κείμενο 1.
α) Η τρέχουσα πανδημία μοιάζει αρκετά με όσα έχουν ζήσει μέχρι σήμερα οι νέες γενιές.
β) Ο κορονοϊός επηρεάζει με τον ίδιο τρόπο τους ανθρώπους.
γ) Ο περιορισμός της περιβαλλοντικής ρύπανσης μπορεί να προσφέρει μια πιο υγιή ζωή.
δ) Η ενίσχυση της ανθεκτικότητας της φύσης παγκόσμια, μπορεί να διασφαλίσει μακροπρόθεσμα την ευημερία του ανθρώπου.
ε) Τα μέτρα περιορισμού δεν ωφέλησαν το περιβάλλον.
Μονάδες 15
Β2α. Ο συγγραφέας του κειμένου 1 χρησιμοποιεί α’ πληθυντικό (δημοσιεύσουμε, χρησιμοποιούμε). Να δικαιολογήσετε τη χρήση του μέσα στο κείμενο.
Μονάδες 5
Β2β. Να εντοπίσετε το ερώτημα και να δικαιολογήσετε την χρήση του στο κείμενο 1.
Μονάδες 5
Β3.α. Να βρείτε συνώνυμα για τις παρακάτω λέξεις του κειμένου 1: εξαπλώθηκε, κατανοήσουν, ευάλωτους, κατορθώσουμε, αποτρέψουμε.
Μονάδες 5
Β3.β. “Η νόσος COVID-19 προκάλεσε μια δημόσια υγειονομική κρίση, όπως και μια βαθιά οικονομική κρίση.”. Να βρείτε τη σύνταξη που χρησιμοποιεί ο συγραφέας στην παραπάνω πρόταση και να την μετατρέψετε στην αντίθετή της. Τί αλλαγές παρατηρείτε στο ύφος;
Μονάδες 10
Θέμα Γ
Να διατυπώσετε το ερμηνευτικό σας σχόλιο για το ποίημα (κείμενο 3). (150-200 λέξεις)
Μονάδες 15
Θέμα Δ
Στο κείμενο 1 αναφέρεται ότι: “Τα μέτρα περιορισμού επέφεραν μαζικές και απότομες αλλαγές στον τρόπο ζωής μας στην Ευρώπη. Μειώθηκε ο αριθμός των οχημάτων στους δρόμους και σχεδόν εκμηδενίστηκε ο αριθμός των εμπορικών πτήσεων. Πολλές δραστηριότητες κατέληξαν να γίνονται ηλεκτρονικά, περιορίζοντας ακόμη περισσότερο την ανάγκη για μετακινήσεις.” Ποια είναι τα προβλήματα στο φυσικό περιβάλλον που οφείλονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα; Με ποιούς τρόπους μπορεί να αντιμετωπιστεί η οικολογική καταστροφή; Ως εκπρόσωπος μιας οικολογικής οργάνωσης, αναπτύξτε τις σκέψεις σας σε μια εισήγηση την οποία θα εκφωνήσετε σε ένα συνέδριο για την προστασία του περιβάλλοντος. (350-400 λέξεις).
Μονάδες 30
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Θέμα Α
Στο απόσπασμα του κειμένου ο συγγραφέας κάνει λόγο για τον διαφορετικό τρόπο, που ο κορωνοϊός επηρεάζει τους ανθρώπους και ιδιαίτερα τις ευπαθείς ομάδες. Οι ευπαθείς ομάδες επηρεάζονται και από περιβαλλοντικούς κινδύνους για την υγεία, καθώς αυτοί μπορούν να προκαλέσουν χρόνιες νόσους. Έτσι, ο άνθρωπος γίνεται ευάλωτος σε άλλες ασθένειες. Ακόμη, ενισχύει τα λεγόμενά του με την αναφορά στην έκθεση με θέμα «Υγιές περιβάλλον, υγιείς ζωές», όπου αναφέρεται ότι ένας στους οχτώ θανάτους στην Ευρώπη οφείλεται στην κακή ποιότητα των περιβαλλοντικών συνθηκών. Καταλήγει, λοιπόν, στο συμπέρασμα ότι η μείωση της περιβαλλοντικής ρύπανσης μπορεί να συμβάλλει στον περιορισμό της επιβάρυνσης της ανθρώπινης υγείας από τη συγκεκριμένη νόσο και σε μια υγιή διαβίωση.
Θέμα Β
Β1. 1.
α) Λ (Η τρέχουσα πανδημία…γενιές.)
β) Λ (Ο τρόπος…ποικίλει.)
γ) Σ (Ο περιορισμός…υγιή ζωή)
δ) Σ ( Η ενίσχυση της ανθεκτικότητας…την ευημερία μας.)
ε) Λ (Τα μέτρα περιορισμού…στην Ευρώπη.)
Β2.α.
Εισαγωγικά (Ευθύς Λόγος): «για πρώτη φορά, το “θηρίο” του καπνίσματος που παλεύουμε πολλά χρόνια, το νικάμε (πλέον), ότι το “θηρίο” άρχισε να τιθασεύεται σε μια χώρα που επί δεκαετίες βρισκόταν στην κορυφή μιας αρνητικά φορτισμένης κατάταξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης» – Προσδίδει στο λόγο ζωντάνια, αμεσότητα, παραστατικότητα, οικειότητα, διασπά τη μονοτονία του λόγου, αίσθηση προφορικότητας.
Εισαγωγικά (Μεταφορά): «το “θηρίο” του καπνίσματος» – αισθητική απόλαυση, πολυσημία στο λόγο, απελευθερώνεται η φαντασία, διαισθητική και συνειρμική σύνδεση των νοημάτων, δίνονται ιδιαίτερες σημασιολογικές αποχρώσεις.
Εισαγωγικά (Επωνυμία): «Πρακτορείο 104,9 FM» – λειτουργεί επεξηγηματικά, προσθετικά, χρησιμοποιείται ως διασάφηση.
Β2.β.
1η– 2η ημι-περίοδος: απλή υπόταξη (κύρια με δευτερεύουσα)
2η– 3η ημι-περίοδος: διαδοχική υπόταξη (δευτερεύουσες διαφορετικού είδους)
Ο λόγος γίνεται πολύπλοκος, δείχνουμε τις λογικές σχέσεις ενός σύνθετου νοήματος.
Β3.α.
«που πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2017 από την εταιρεία ερευνών ΚΑΠΑ Research»: Δευτερεύουσα αναφορική ονοματική πρόταση. Είναι παραθετική- προσθετική γιατί περικλείεται σε κόμματα και δεν αποτελεί απαραίτητο συμπλήρωμα της προηγούμενης πρότασης, αλλά έναν επιπρόσθετο μη αναγκαίο για το νόημα προσδιορισμό. Λειτουργεί προσθετικά, ως διασάφηση- επεξήγηση στο νόημα του κειμένου σε οργανική σχέση με αυτό.
Β3.β.
Προκύπτουν- Εκπορεύονται
Πρόσφατης- Τελευταίας
Διαφορετικά- Ανόμοια/ Αποκλίνοντα
Παρέμβαση- Ανάμειξη
Καταδεικνύουν- Δείχνουν
Προκύπτουν- Ανακύπτουν
Πρόσφατης- Αφανής
Διαφορετικά- Φορολογία
Παρέμβαση- Επιβατικός
Καταδεικνύουν- Αναδεικνύουν
Θέμα Γ
Ο τραγουδοποιός τιτλοφορεί ένα τραγούδι αναπόλησης της νιότης του ως «Κακές Συνήθειες». Αισθητοποιεί μέσα από παραστατικές εικόνες («να κλέψω το γλυκό μέσα απ’ το βάζο») τις ματαιώσεις , τις απαγορευμένες τέρψεις, τις επαναστατικές εξάρσεις της νιότης και τις ήττες μια περασμένης εποχής. Οι συναπτές μεταφορές («ό,τι μας δένει στα παλιά») και η συγκινησιακή χρήση της γλώσσας (« Από παιδί…») δείχνει την ατέρμονη προσπάθειά του για συμφιλίωση με το παρελθόν. Η πρωτοπρόσωπη γραφή του («βάζω, γουστάρω») δείχνει την απεγνωσμένη του αντίδραση στα αδιέξοδα της ζωής και το τσιγάρο λειτουργεί λυτρωτικά ως προς τη λήθη τους. Ο ρόλος του είναι καθόλα καταπραϋντικός, του προσφέρει μια διάθεση φυγής, μια παροδική αισιοδοξία και μια φευγαλέα ελπίδα για όλα αυτά που έπονται στο διάβα του.
Θέμα Δ
Επικοινωνιακό Πλαίσιο: Εισήγηση
Α’ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ
- Ανάδειξη του προτάγματος της υγειονομικής υγείας ως κοινωνικό αγαθό
- Στροφή στις «πράσινες πόλεις», στη μείωση ρύπων, απορριμμάτων, δημόσιας υγείας, πρόταξη ενός κοινού οράματος
- Ανάδειξη αισθητικής αγωγής και ευαισθητοποίησης των πολιτών
- Σεβασμός των ευπαθών κοινωνικών ομάδων (Τρίτη ηλικία, παιδιά)
- Ορθά παραδείγματα για τη νέα γενιά
- Αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης της οικονομίας
- Πολιτισμική ανάταση/ Υψηλός συμβολισμός
- Ποιοτικά τουριστική αναβάθμιση
- Λαϊκή απαίτηση μεγάλης μερίδας των πολιτών (κείμενο αναφοράς)
- Ενδοσκόπηση των πολιτών λόγω κρίσης (κείμενο αναφοράς)
Β’ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ
- Ενημέρωση από το σχολείο για την επικινδυνότητα του καπνίσματος (κείμενο αναφοράς)
- Παροχή συμβουλευτικής από ειδικούς/ εντεταλμένους Υπουργείου Υγείας
- Στροφή στη γνήσια ψυχαγωγία, στην επαφή με του χώρους αθλητισμού- πολιτισμού
- Ορθά παραδείγματα από τους εκπαιδευτικούς (κείμενο αναφοράς) – πολιτικούς ταγούς
- Ελεγκτικοί μηχανισμοί για την εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου/ αυστηροποίηση ποινών
- Μέριμνα της τοπικής αυτοδιοίκησης με ημερίδες/ ενημερώσεις
Επίλογος
https://Filologika.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου