ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2016 ΛΑΤΙΝΙΚΑ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 30 ΜΑΪΟΥ 2016

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ( ΝΕΟ ΣΥΣΤΗ Μ Α )

ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΡΕΙΣ (3)

ΚΕΙΜΕΝΑ

Exclūsus ab insidiatōribus Caligulae, recesserat in diaetam, cui nomen est Hermaeum. Paulo post rumōre caedis exterritus prorepsit ad solarium proximum et inter vela praetenta foribus se abdidit.

…………………………………………………………………………………………

Cato  attulit  quodam  die  in  curiam  ficum  praecocem ex  Carthagine ostendensque patribus «Interrogo vos» inquit «quando hanc ficum decerptam esse putētis ex arbore». Cum omnes recentem esse dixissent, «Atqui ante tertium diem» inquit «scitōte decerptam esse Carthagine».

…………………………………………………………………………………………

Auditā salutatiōne Caesar dixit: «Domi satis salutatiōnum talium audio». Tum vēnit corvo in mentem verbōrum domini sui: «Oleum et operam perdidi». Ad  haec  verba  Augustus  risit  emitque  avem  tanti,  quanti  nullam  adhuc emerat.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α1.     Να    γράψετε    στο    τετράδιό    σας    τη    μετάφραση    των    παραπάνω  κειμένων .

Μονάδες  40

Β 1 α .   N α   γράψετε   τους   τύπους   που   ζητούνται   για   καθεμιά   από   τις παρακάτ ω λέξεις :

insidiatōribus                           :   την αφαιρετική το υ ενικού αρ ιθμ ο ύ

cui                                           :   την  αφαιρετική  το υ  ενικού  αρ ιθμ ο ύ  στο θηλυκό  γένος

caedis                                        :   την  ίδια  πτώση  στον  άλλο  αριθμό

se                                               :   τη   δοτική   του   ενικού   αριθμού   στο   α΄ πρόσωπο

quodam                                   :   την  ονομαστική  του  ενικού  αριθμού  στο ουδέτερο  γένος

praecocem                              :   την  αιτιατική  του  πληθυντικού  αριθμού στο  ουδέτερο  γένος

patribus                                    :   τη γενική του πληθυντικού αρ ιθμ ο ύ

hanc                                        :   την      ονομαστική      του      πληθυντικού αρ ιθμ ο ύ  στο  ουδέτερο  γένος

sui                                              :   τον  ίδ ιο  τύπ ο  στο  β΄  πρ όσωπο

nullam                                     :   τη  γενική  του  ενικού  αριθμ ο ύ  στο  ίδιο γένος .

Μονάδες  10

Β 1 β .   proximum: να  γράψετε  το  αρσενικό  γένος  στην  ίδια  πτώση   και  ίδιο αριθμό  στον  συγκριτικό  βαθμό  ( μον ά δα  1)  και ,  στη  συνέχεια ,  να σχηματίσετε  το  επίρρημα  στ ο υ ς  τρεις  βαθμούς  ( μονάδες  3). satis :  να  γράψετε  το  συγκριτικό  βαθ μ ό  ( μονάδα  1).

Μονάδες 5

Β 2 α .   N α   γράψετε   τους   τύπους   που   ζητούνται   για   καθέ ναν   από   τους παρακάτ ω ρηματικούς τύπ ο υς :

Exclūsus                           :    το   γ΄   πληθυντικό   πρόσωπο   της   οριστικής ενεστώτα στην άλλη φωνή

recesserat                       :    το  α΄  πληθυντικό  πρόσωπο  της  υποτακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή

exterritus                         :    το     β΄     ενικό     πρόσωπο     της     οριστικής παρακειμένου στην άλλη φωνή

prorepsit                           :    το σουπίνο στην αιτιατική πτώση

abdidit                             :    το  β΄  πληθυντικό  πρόσωπο  της  υποτακτικής παρατατικού στην ίδια φωνή

attulit                               :    το    β΄    ενικό    πρόσωπο    της    προστακτικής ενεστώτα στην άλλη φωνή

ostendensque                   :    τον ίδιο τύπο στον μέλλοντα

decerptam esse                :    το απαρέμφατο του ενεστώτα στην ίδια φωνή

dixit                                 :    το  β΄  ενικό  πρόσωπο  της  προστακτικής  του ενεστώτα στην ίδια φωνή

venit                                   :    την αφαιρετική του γερουνδίου.

Μονάδ ε ς  10

Β 2 β .   perdidi: να γράψετε το β΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής όλων των χρόνων στην ίδια φωνή (να λάβετε υπόψη το υποκείμενο, όπου είναι αναγκαίο).

Μονάδες 5

Γ 1 α .    Να  γί νει  πλήρης  σ υ ντακτική  αναγνώ ριση  των  παρακάτ ω  λέξεων  και φράσεων :  Caligulae,  cui,  se,  die,  decerptam esse (το πρώτο στο κείμενο), ex arbore, recentem, salutatiōnum, corvo, quanti.

Μονάδες 5

Γ 1 β .    « Cato  attulit  […]  ficum  praecocem»:  να  μετατρέ ψ ετε   την   ενε ρ γητική σύνταξη σε παθητική .

Μονάδ ε ς 2

Γ 1 γ .    in   curiam:   να   μετα τρ έψ ετε   τον   προσδιορισμό   του   τόπου,  ώστε  να εκφράζεται η στάση σε τό πο και η απομάκρυ ν ση από τόπο .

domi :  να μετατρέψετε τον προσδ ι ορισμό του τόπου, ώστε να εκφράζεται η κί νηση σε τό πο και η α π ομά κρ υν ση από τό πο .

Μονάδες 4

Γ 1 δ .    « Ad haec verba Augustus risit» : να  μετα τρ έψ ετε  την  κύρια  πρό τ ασ η  σε ευθεία  ερ ώτ ηση  ολικής  αγνο ίας  με  όλους  τους  δυνατούς  τρόπους εισ α γω γή ς .

Μονάδες 4

Γ 2 α .    vela  praetenta,  ficum  praecocem:   να   μετατρέψετε   τους   επιθετικούς προσδιορισμούς στις αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις .

Μονάδες 4

Γ 2 β .    Αφού  κα ταγράψετε ,  να  αναγνωρίσετε  το  είδος  των  δευτερευουσών προτ άσε ω ν που υπ άρ χ ο υν στα κεί μ ενα ( μονάδες 2) και να δηλώσετε τη συντακτική τους λειτουργία (μονάδες 2).Μονάδες 4

Γ 2 γ .    e xclūsus:   να    αν αλύσετε    τη    μετοχή    σε    δευτερ εύουσα    χρονική πρόταση , εισαγόμενη με τον σύνδεσμο postquam ( μονάδα 1) κα ι να αιτιολογήσετε  την  έγκλιση  εκφοράς  της  ( μονάδα  1).

Μονάδες 2

exterritus :  να  αν αλύσετε  τη  μετοχή  σε  δευτερεύουσα  αι τι ολογι κ ή  πρόταση ,     ώστε     να     εκ φ ρ ά ζ ετ αι     αιτιολογία     ως     αποτέλεσμα εσωτερικής , λογικής διεργασίας .

Μονάδες 2

audit ā :  να  αναγν ω ρίσετε  τη  μετοχ ή  ως  προς  το  είδος  της  ( μονάδ α 1), να δηλώσετε τη χρονική βαθμίδα που εκ φράζει  αυτή ( μον ά δα 1) και  να  τη  μετατρέψετε  σε  ισοδύναμη  πρόταση  με  τον  ιστορικό  / διηγηματικό  σύνδε σ μο  cum  ( μονάδα  1).

Μονάδες 3

ΣΑΣ ΕΥΧ ΟΜΑΣΤΕ K ΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ  Μ ΗΝΥΜΑΤΟΣ

ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ)

Ενδεικτικές Απαντήσεις:

Α1. Αφού διώχτηκε από τους δολοφόνους του Καλιγούλα, είχε αποσυρθεί σε μια θερινή

κατοικία, που ονομάζεται Ερμαίο. Λίγο αργότερα επειδή τρομοκρατήθηκε από τα νέα της

σφαγής σύρθηκε στο πιο κοντινό λιακωτό και κρύφτηκε ανάμεσα στα παραπετάσματα που

κρέμονταν στην πόρτα.

…………………………………………………………………………………………………………………

Ο Κάτωνας έφερε κάποια μέρα στο βουλευτήριο ένα πρώιμο σύκο από την Καρχηδόνα και

δείχνοντάς το στους Συγκλητικούς είπε: «Σας ρωτώ πότε νομίζετε ότι αυτό το σύκο κόπηκε

από το δέντρο». Όταν όλοι  είπαν ότι ήταν φρέσκο είπε: «Κι όμως να ξέρετε ότι κόπηκε στην

Καρχηδόνα πριν τρεις μέρες.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Όταν άκουσε τον χαιρετισμό ο Καίσαρας είπε: «Στο σπίτι αρκετούς τέτοιους χαιρετισμούς

ακούω».  Τότε ήρθαν στο νου του κορακιού τα λόγια του κυρίου του: «Κρίμα στον κόπο

μου». Σ’ αυτά τα λόγια ο Αύγουστος γέλασε και αγόρασε το κοράκι τόσο, όσο κανένα δεν

είχε αγοράσει μέχρι τότε.

Β1α. insiatoribus : insiatore

Cui : qua

Caedis : caedium

Se : mihi

Quodam :quoddam

Praecocem : praecocia

Patribus : patrum

Hanc : haec

Sui : tui

Nullam : nullius

Β1β. proximum : propiorem  / επίρρημα:  (prope), propius, proxime

satis : satius

Β2α. exclusus : excludunt

Recesserat : recedamus

Exterritus :  exterruisti 

prorepsit:  proreptum 

abdidit:  abderetis 

attulit :  afferre / adferre 

ostendensque :  ostenturus(que) / ostensurus(que) 

decerptam esse :  decerpi 

dixit : dic 

venit : veniendo 

B2β. Ενεστώτας : perdas

Παρατατικός : perderes

Μέλλοντας : perditurus  sis

Παρακείμενος : perdideris

Υπερσυντέλικος :  perdidisses

Συντελεσμένος Μέλλοντας :  –

Γ1. α. Caligulae : ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, γενική αντικειμενική στο    insidiatoribus 

Cui : δοτική προσωπική κτητική από το   est 

Se : αντικείμενο στο  abdidit (άμεση – ευθεία αυτοπάθεια) 

Die :  απρόθετη αφαιρετική (τοπική)  του χρόνου στο  attulit 

Decerptam esse (το πρώτο στο κείμενο): ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο ρήμα  putetis (ετεροπροσωπία) 

Ex arbore : εμπρόθετος προσδιορισμός  της απομάκρυνσης / χωρισμού / προέλευσης  στο  decerptam esse 

Recentem : κατηγορούμενο στο υποκείμενο  ficum του απαρεμφάτου  esse 

Salutatiōnum : ονοματικός ετερόπτωτος προσδιορισμός, γενική διαιρετική στο επίρρημα  satis 

Corvo : δοτική προσωπική από την απρόσωπη έκφραση  venit in mentem 

Quanti : γενική της αφηρημένης αξίας στο  emerat.

Γ1.β «Cato attulit […] ficum praecocem»:  Ficus praecox a Catone allata est quodam die in curiam

Γ1 .γ   in curiā: στάση σε τόπο 

 de /ab / ex  curiā: απομάκρυνση από τόπο 

domum : κίνηση σε τόπο 

domo : απομάκρυνση από τόπο

Γ1 .δ Ad haec verba Augustus risit ?  ( χωρίς κανένα μόριο για έμφαση )

Num ad haec verba Augustus risit ?  (όταν περιμένουμε αρνητική απάντηση / ρητορική ερώτηση)

Nonne ad haec verba Augustus risit ?  (όταν περιμένουμε καταφατική απάντηση/ ρητορική ερώτηση )

Risitne ad haec verba Augustus  (risitne)? ( όταν δε γνωρίζουμε την απάντηση που περιμένουμε)

Γ 2 .α vela praetenta  :  vela quae praetenta erant (sunt)

ficum praecocem :  ficus quae praecox erat (est)

Γ2 .β Cui nomen est Hermaeum:  Δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στον όρο diaetam.   

quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore :  Δευτερεύουσα πλάγια  ερωτηματική ουσιαστική πρόταση, μερικής αγνοίας, ως έμμεσο αντικείμενο στο ρήμα  interrogo της κύριας. 

cum omnes recentem esse dixissent:  Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση ως  επιρρηματικός προσδιορισμός  του χρόνου στο  ρήμα inquit της κύριας πρότασης

quanti nullam adhuc emerat:  Δευτερεύουσα επιρρηματική απλή παραβολική πρόταση του ποσού  , λειτουργεί ως β’ όρος σύγκρισης με α’ όρο την κύρια πρόταση «emitque avem tanti».

Γ2γ. exclūsus : postquam exclusus est / erat :  εκφέρεται με οριστική (για το παρελθόν είναι οριστική παρακειμένου ή υπερσυντελίκου) , δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν  και δηλώνει μόνο το χρόνο (καθαρά χρονική σχέση) και τίποτε άλλο.

Exterritus : cum exterritus esset

Auditā : (νόθη)  αφαιρετική απόλυτη,  επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο το  salutatione, εκφράζει  το προτερόχρονο στο παρελθόν.

Cum Caesar salutationem audivisset

Επιμέλεια

Φροντιστήριο Μ.Ε. Φιλολογικό & Οικονομικό