Κριτήριο Έκθεση Γ Λυκείου: Παράγοντες που ωθούν τους νέους σε βίαιες συμπεριφορές

Κριτήριο Έκθεση Γ Λυκείου: Παράγοντες που ωθούν τους νέους σε βίαιες συμπεριφορές

ΚΕΙΜΕΝΟ: Τα Μέσα που τροφοδοτούν το φόβο
Οι επικρίσεις ότι τα μέσα ενημέρωσης προκαλούν υψηλά επίπεδα φόβου για την εγκληματικότητα και τη βία στην κοινωνία είναι τόσο παλιές όσο και τα ίδια τα μέσα ενημέρωσης.
Πράγματι το περιεχόμενο των τηλεοπτικών προγραμμάτων γίνεται όλο και πιο βίαιο σε σύγκριση με το παρελθόν, ειδικά στις ταινίες δράσης ή περιπέτειας που βλέπουμε στην τηλεόραση. Η τηλεόραση χρησιμοποιεί αρκετή βία και στα άλλα προγράμματά της, κυρίως σε εκείνα (ακόμα και τα κινούμενα σχέδια) που παρουσιάζονται τις ώρες υψηλής τηλεθέασης. Οι τηλεοπτικές ειδήσεις επίσης προβάλλουν τη βία και την εγκληματικότητα. Η βία και η πρόκληση φόβου και ανησυχίας «ερεθίζουν» το κοινό. Από την εποχή της δημοσιογραφίας του «ανθρώπινου ενδιαφέροντος» οι διευθυντές ενημέρωσης και οι δημοσιογράφοι γνωρίζουν ότι τα θύματα, ιδίως τα «καλά θύματα» δίνουν «πόντους» στην απήχηση του ρεπορτάζ.

Όλα αυτά είναι γνωστά και εν πολλοίς κατανοητά. Τι γίνεται όμως όταν προκαλείται ένα είδος πανικού, όταν τα δελτία ειδήσεων «βομβαρδίζουν» το κοινό με ρεπορτάζ για ληστείες και ταραχές; Αυτό που προκύπτει ως συμπέρασμα είναι ότι οι απλοί πολίτες μένουν απροστάτευτοι και η πολιτεία είναι ανίκανη να αντιμετωπίσει το πρόβλημα.
Επιπλέον, οι περισσότεροι έχουμε αρχίσει να φοβόμαστε στις καθημερινές μας συνηθισμένες δραστηριότητες. Ο φόβος σταδιακά οδηγεί στην καχυποψία στις κοινωνικές μας εκδηλώσεις. Και αυτό επειδή ο κόσμος της τηλεόρασης αποτελεί έναν οδηγό συμπεριφοράς που επιβάλλει τι να πιστεύουμε και πώς να ενεργούμε. Και οι άνθρωποι καταλήγουν σταδιακά να φοβούνται όλο και περισσότερο, να απαιτούν όλο και μεγαλύτερη προστασία με αποτέλεσμα να νομιμοποιούν την εξουσία που θα την παρέχει και να αποδέχονται ακόμα και την υπονόμευση των ατομικών ελευθεριών.
Αν θεωρήσουμε όμως ότι η τηλεόραση είναι ο αποκλειστικός παράγοντας πρόκλησης της εκδήλωσης αντικοινωνικής συμπεριφοράς, τότε στην πράξη προσυπογράφουμε υπέρ ενός είδους προληπτικής λογοκρισίας στα ΜΜΕ. Έτσι παραβλέπουμε τις κοινωνικές συνθήκες (ανεργία, κοινωνικός αποκλεισμός, φτώχεια κ.λπ.) που συμβάλλουν στην παραγωγή βίας. Η τηλεόραση μπορεί να ενισχύει αυτούς τους αρνητικούς παράγοντες ως ένα βαθμό, αλλά δεν αποτελεί τον γενεσιουργό παράγοντα της ευρύτερης κοινωνικής αποσύνθεσης.

(διασκευασμένο άρθρο του Στέλιου Παπαθανασόπουλου – Βήμα, 18 - 1 - 09)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Α) Να αποδώσετε περιληπτικά το νόημα του κειμένου σε 100 - 120 λέξεις.
(μον. 25)
Β1) «Από την εποχή … … ρεπορτάζ» Να σχολιάσετε τη φράση σε μια παράγραφο 80 - 100 λέξεων.
(μον.10)
Β2) Να σχολιάσετε τη χρήση των εισαγωγικών, της παρένθεσης και του ερωτηματικού.
(μον. 9)
Β3) Να εντοπίσετε τον τρόπο πειθούς που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας στην τελευταία παράγραφο.
(μον.5)
Β4) Για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις να γράψετε μια συνώνυμη: επικρίσεις – συμπέρασμα – προσυπογράφω - παραβλέπω.
(μον.8)
Β5) Με καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις να σχηματίσετε προτάσεις : απήχηση - γενεσιουργός - ευρύτερη
(μον.3)
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ
Με αφορμή μια συμπλοκή μαθητών που έγινε πρόσφατα στο σχολείο σας διοργανώνεται μια εκδήλωση για τη βία. Καλείστε να εκφωνήσετε μια ομιλία για τους παράγοντες που ωθούν τους νέους σε βίαιες συμπεριφορές και αντιδράσεις. (550 - 600 λέξεις )
(μον. 40)

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α) Θέμα του κειμένου είναι η συμβολή των ΜΜΕ στην πρόκληση φόβου για τη βία και την εγκληματικότητα που κυριαρχούν σήμερα. Υποστηρίζεται ότι η τηλεόραση προβάλλει έντονα τη βία σε όλα τα προγράμματα, ψυχαγωγικά ή ενημερωτικά, γιατί έτσι επιτυγχάνεται η υψηλή τηλεθέαση και το κέρδος. Έτσι, προκαλείται πανικός στους πολίτες, ένα αίσθημα ανασφάλειας και μια εντύπωση ανικανότητας της πολιτείας να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Ο φόβος που παράγεται επηρεάζει όλους τους πολίτες που σταδιακά αξιώνουν μεγαλύτερη προστασία από τις αρχές αποδεχόμενοι ακόμα και παραβίαση δικαιωμάτων. Όμως αν δεχτούμε ότι μόνο η τηλεόραση ευθύνεται για τη βία, υιοθετούμε μια προληπτική λογοκρισία των ΜΜΕ και παραβλέπουμε τους άλλους παράγοντες που ευθύνονται για την αντικοινωνική συμπεριφορά.

Β1) Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι η τηλεόραση προβάλλει έντονα τη βία, τον πόνο, την τραγωδία σε όλα τα προγράμματα, είτε αυτά είναι κινούμενα σχέδια είτε δελτία ειδήσεων. Αυτό δε γίνεται τυχαία. Όσοι ασχολούνται με την τηλεόραση, από τους δημοσιογράφους μέχρι και τους διευθυντές ενημέρωσης, γνωρίζουν ότι ο «πόνος», «τα ανθρώπινα» θύματα αποφέρουν υψηλή τηλεθέαση και κατ' επέκταση κέρδος. Γι" αυτό τα ΜΜΕ σπεύδουν σε κάθε τραγικό συμβάν προσπαθώντας να αποσπάσουν δηλώσεις των πρωταγωνιστών και περιγράφοντας με «ανατριχιαστικές» λεπτομέρειες τι ακριβώς συνέβη. Βέβαια όλα αυτά καλύπτονται πίσω από το πρόσχημα του δήθεν ενδιαφέροντος για τον συνάνθρωπο που υποφέρει.

Β2) O αρθρογράφος χρησιμοποιεί σε αρκετές περιπτώσεις στο άρθρο του εισαγωγικά είτε για να δώσει έμφαση στα λεγόμενά του είτε για να δώσει έναν ειρωνικό τόνο είτε για να δείξει ότι οι λέξεις χρησιμοποιούνται μεταφορικά. Στη δεύτερη παράγραφο η λέξη «ερεθίζουν» τίθεται σε εισαγωγικά για να φανεί η μεταφορική της χρήση ενώ οι λέξεις «καλά θύματα» και «πόντους» τίθενται σε εισαγωγικά για να αποκτήσουν έναν ειρωνικό και δηκτικό τόνο και ταυτόχρονα να δοθεί περισσότερη έμφαση στη σημασία τους. Στην τρίτη παράγραφο τα εισαγωγικά χρησιμοποιούνται στη λέξη «βομβαρδίζουν» για να δηλωθεί η μεταφορική σημασία της.
Η παρένθεση χρησιμοποιείται στη δεύτερη παράγραφο, όπου ο αρθρογράφος παραθέτει μια επιπλέον πληροφορία και δίνει ταυτόχρονα έμφαση στα λεγόμενά του. Στην τελευταία παράγραφο η παρένθεση χρησιμοποιείται προκειμένου ο συντάκτης του άρθρου να παραθέσει πρόσθετες πληροφορίες και να αναλύσει τη φράση «κοινωνικές συνθήκες».
Η ερώτηση χρησιμοποιείται στην τρίτη παράγραφο του κειμένου. Στόχος της να κάνει το άρθρο πιο ενδιαφέρον, άμεσο, παραστατικό και ταυτόχρονα να τονίσει ο αρθρογράφος με έντονο τρόπο την άποψη που παραθέτει.

Β3) Στην τελευταία παράγραφο του άρθρου ο αρθρογράφος χρησιμοποιεί την επίκληση στη λογική. Όλη η παράγραφος αποτελεί ένα επιχείρημα ενώ παρατίθενται και τεκμήρια τα οποία τίθενται σε παρένθεση. Επιπλέον η γλώσσα είναι κυριολεκτική και επιστημονική χωρίς σχήματα λόγου.

Β4) κατηγορίες - απόρροια - εγκρίνω - αδιαφορώ

Β5) Η ταινία που προβλήθηκε στο Φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους δεν είχε μεγάλη απήχηση στο κοινό.
Γενεσιουργό παράγοντα της ανεργίας αποτελεί η εισαγωγή της μηχανής στην παραγωγική διαδικασία.
Η παροχή ανθρωπιστικής παιδείας συμβάλλει όχι μόνο στην απόκτηση γνώσεων αλλά και στην ευρύτερη πνευματική καλλιέργεια του ανθρώπου.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ
Επικοινωνιακό πλαίσιο: ομιλία
Προσφώνηση: κυρίες και κύριοι - αγαπητοί συμμαθητές

Εισαγωγή : Πρόσφατα γίναμε όλοι μάρτυρες ενός βίαιου περιστατικού που έλαβε χώρα στο σχολείο μας. Αυτό το περιστατικό αποτέλεσε το έναυσμα για να προβληματιστούμε όλοι σχετικά με τη νεανική βία, να διερευνήσουμε τα αίτια του φαινομένου και να αναζητήσουμε λύσεις. Η νεανική βία είναι ένα σημαντικό πρόβλημα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε όλοι και γι' αυτό είναι μεγάλη η χαρά μου που βλέπω να συμμετέχουν στην εκδήλωση του σχολείου μας καθηγητές, γονείς και μαθητές.

Αίτια της βίας
Οικογένεια:
α. η αυταρχικότητα των γονέων, η καταπίεση
β. ο άκρατος φιλελευθερισμός και η απουσία ελέγχου
γ. η σωματική ή ψυχική κακοποίηση των παιδιών
δ. γονείς που αποτελούν πρότυπα βίαιης συμπεριφοράς
ε. η εσφαλμένη αντίληψη ότι η επιθετική συμπεριφορά είναι ένδειξη ανδρισμού
στ. ανοχή στα βίαια παιχνίδια
Εκπαίδευση:
α. το σχολείο εκπαιδεύει, αλλά δεν παιδεύει, δεν παρέχει ανθρωπιστική παιδεία, δεν καλλιεργεί το πνεύμα , το ήθος
β. ο ανταγωνισμός, το άγχος, οι πνευματικές, οικονομικές, κοινωνικές ανισότητες των μαθητών
Μ.Μ.Ε:
α. αποθέωση της βίας, προβολή της βίας σε όλα τα τηλεοπτικά προγράμματα, ενημερωτικά ή ψυχαγωγικά,
β. ηρωοποίηση αντικοινωνικών τύπων
Ανεργία:
προκαλεί το αίσθημα της απογοήτευσης και του αδιεξόδου καθώς ο νέος βλέπει ότι ο κόπος που έχει καταβάλει, οι σπουδές που έχει κάνει δεν έχουν αντίκρυσμα στην αγορά εργασίας και οι προσδοκίες του διαψεύδονται
Υλικός ευδαιμονισμός:
α. το πρότυπο που προβάλλεται και κυριαρχεί είναι του ανθρώπου που καταναλώνει υλικά αγαθά και κατ' επέκταση είναι καταξιωμένος κοινωνικά και ευτυχής: απλησίαστο όνειρο για τους περισσότερους νέους
β. η στέρηση των αγαθών οδηγεί στην αντίδραση
Ρατσισμός:
βίαιες εκδηλώσεις σε βάρος μεταναστών, προσφύγων, μειονοτήτων
Φανατισμός:
διαμορφώνει τυφλούς οπαδούς που αντιδρούν βίαια εις βάρος των αντιπάλων
Έκπτωση ηθικών αξιών:
α. κυριαρχεί η ιδιοτέλεια, ο ατομικισμός,
β. υποχωρεί η κοινωνική συνείδηση,
γ. κατισχύει ο αμοραλισμός, η επιδίωξη του κέρδους με κάθε τίμημα
Αστικά κέντρα:
α. τεχνητό περιβάλλον,
β. έλλειψη ζωτικού χώρου,
γ. συνωστισμός,
δ. γρήγοροι ρυθμοί ζωής,
ε. ελλιπής έλεγχος,
στ. ανωνυμία
Κράτος:
α. αναξιοκρατία, διαφθορά,
β. δυσλειτουργία του σωφρονιστικού συστήματος,
γ. αποσπασματικά και αναποτελεσματικά μέτρα εναντίον της βίας.

Επίλογος
Πολλοί θεωρούν ότι για την έξαρση της βίας στους κόλπους της νεολαίας ευθύνονται οι νέοι που χαρακτηρίζονται από παρορμητικότητα, αντίδραση στο κατεστημένο, επαναστατικότητα. Δεν αμφισβητώ την ύπαρξη αυτών των γνωρισμάτων, όμως ελπίζω να σας απέδειξα ότι για τη βία υπάρχουν και άλλες βαθύτερες αιτίες. Και είναι χρέος όλων μας να αντιμετωπίσουμε τέτοια νοσηρά φαινόμενα. Το οφείλουμε στον εαυτό μας, αγαπητοί φίλοι. Το οφείλετε στα παιδιά σας, αγαπητοί γονείς. Το οφείλετε στους μαθητές σας, αγαπητοί καθηγητές.

Αποφώνηση: Ευχαριστώ για την προσοχή σας.

Επιμέλεια: Αγγελική Παπακανέλλου
πηγη:http://sygxrono-karditsa.blogspot.com