Ερωτήσεις ΚΕΕ Κωνσταντίνος Καβάφης "Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου"

1. ΚΕΙΜΕΝΟ

Κωνσταντίνος Καβάφης: Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου,
ποιητού εν Κομμαγηνή· 595 μ.Χ.

(Νεοελληνική Λογοτεχνία Κατευθύνσεων, σ. 66)

2. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ[1]

2.1. Δομή του κειμένου, επαλήθευση ή διάψευσης μιας κρίσης με βάση το κείμενο, εκ­φραστικά μέσα και τρόποι του κειμένου (υφολογική διερεύνηση, αφηγηματικές λειτουργίες, επιλογές του δημιουργού σε διάφορα επίπεδα γλωσσικής ανάλυ­σης):

1. Τι πετυχαίνει ο ποιητής με τον τόσο εκτενή και πλούσιο σε λεπτομέρειες τίτλο του ποιήματος;

2. Το ποίημα αποτελείται από δύο δυσανάλογες ως προς το μέγεθος στροφές. Ποιο είναι το περιεχόμενό τους και πώς συνδέονται μεταξύ τους[2];

3. Με ποια εκφραστικά μέσα αποδίδεται παραστατικά ο «αναλγητικός» ρόλος της ποίησης;

4. Στο ποίημα διατυπώνεται μία επίκληση. Ποιος μιλάει και ποιον επικαλείται;

2.2. Σχολιασμός ή σύντομη ανάπτυξη χωρίων του κειμένου:

1. Ποια επίδραση έχει το γήρας στην όψη και την ψυχική διάθεση του Ιάσωνος;

2. Γιατί ο Ιάσων προστρέχει στην ποίηση;

3. Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας τα φάρμακα της ποίησης; Πώς μπορούν να βοηθήσουν τον ήρωα στη μάχη του με τα γηρατειά;

4. «Που κάμνουνε - για λίγο- να μη νοιώθεται η πληγή»: Γιατί, κατά τη γνώμη σας, η δράση των φαρμάκων της τέχνης της ποίησης είναι σύντομη σε διάρκεια;

5. Γιατί νομίζετε ότι χαρακτηρίζονται τα φάρμακα της ποίησης ως δοκιμές;

3. ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΑΔΙΔΑΚΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Ου. Σαίξπηρ: Σονέτο 77[3]

Τα νιάτα πώς διαβαίνουν θα σου πει ο καθρέφτης,

και το ρολόι πώς φεύγουν οι ακριβές στιγμές σου·

τη σκέψη σου οι λευκές σελίδες θα κρατήσουν,

κι απ’ ό,τι γράψεις ένα δίδαγμα θα πάρεις.

Πιστά ρυτίδες ο καθρέφτης θα σου δείξει,

που κάποιους τάφους ανοιχτούς θα σου θυμίσουν,

και θα σε μάθει αργός ο ίσκιος στο ρολόι

πώς προχωρεί προς την αιωνιότητα ο Χρόνος.

Πρέπει να εμπιστευθείς σε τούτα τ’ άδεια φύλλα

όσα η ανάμνησή σου δεν μπορεί να σώσει·

και κάποτε θα δεις μεγάλα αυτά τα τέκνα

της σκέψης σου, που έτσι ξανά θα τη γνωρίσεις.

Όσες φορές κοιτάξεις τον καθρέφτη, το ρολόι,

θα ωφεληθείς· και θα γεμίζουν οι σελίδες.

Πώς συνδέονται ο Χρόνος, τα Γηρατειά και η Ποίηση στο παραπάνω ποίημα; Να το παραβάλετε με το ποίημα του Καβάφη Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου, ποιητού εν Κομμαγηνή· 595 μ.Χ..

4. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ

1. Μπορεί η ποίηση να βοηθήσει τον άνθρωπο να νικήσει τη φθορά που επιφέρει ο χρόνος; Να αναπτύξετε τις απόψεις σας σε σύντομο κείμενο.

2. Συμμερίζεστε την οδύνη του Ιάσωνα ή πιστεύετε ότι τα γηρατειά - όπως άλλωστε και κάθε περίοδος της ανθρώπινης ζωής - επιφυλάσσουν και ευχάριστες στιγμές; Να δικαιολογήσετε την άποψη σας.

3. Ο Ιάσων Κλεάνδρου είναι ένα ανύπαρκτο ιστορικά πρόσωπο που θεωρείται συχνά από τους μελετητές ως προσωπείο του ποιητή[4]. Ποια στοιχεία του ποιήματος συνηγορούν, κατά τη γνώμη σας, υπέρ αυτής της άποψης;

---

[1] Τα στοιχεία που αφορούν στο συγγραφέα, λογοτεχνικό περιβάλλον και λοιπά γραμματολογικά στοιχεία αναφέρονται στο ποίημα Καισαρίων.

[2] Στην πρώτη στροφή διατυπώνεται το πρόβλημα και οι ελπίδες του Ιάσωνος σχετικά με τη σωτηρία του και στη δεύτερη η τελική επίκλησή του προς την Ποίηση. Οι δύο στροφές συνδέονται με την επαναλαμβανόμενη φράση: «Είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι».

[3] Σαίξπηρ Ου., Σονέτα, Εισαγωγή, επιλογή, μτφρ. Στ. Αλεξίου, εκδ. Στιγμή, Αθήνα 1989, σ. 42.

[4] Σχετικά βλ. Βιβλίο του Καθηγητή, σ. 66.