ΕΥΝΟΙΟΚΡΑΤΙΑ

Η ΕΥΝΟΙΟΚΡΑΤΙΑ

Κατεξοχήν το φαινόμενο της ευνοιοκρατίας συναντιέται σε χώρες που είναι καθυστερημένες οικονομικά, κοινωνικά, και πολιτιστικά ή σε χώρες που υπάρχει χάσμα μεταξύ των κοινωνικών τάξεων. Είναι γεγονός πως ευνοιοκρατικά δε λειτουργούν μόνο πολιτικά πρόσωπα, αλλά και διοικητές οργανισμών, καθηγητές Πανεπιστημίων κ.λ.π. Οπωσδήποτε όμως το φαινόμενο είναι πολιτικό, γιατί σίγουρα η πολιτική εξουσία ευθύνεται για ό,τι συμβαίνει σε μια χώρα, γιατί αυτή καθορίζει το νομικό πλαίσιο, δίνει τους γενικούς προσανατολισμούς, τις ανάλογες κατευθύνσεις.

Το φαινόμενο αυτό που χαρακτηρίζεται σαν πολιτική διαφθορά και έχει σαν αποτέλεσμα την επιβολή της αναξιοκρατίας, πρώτα και κύρια είναι θέμα ηθικό. Η πολιτεία ή οποιοσδήποτε άλλος φορέας «διδάσκει» τον τρόπο, έμμεσα, πλην σαφώς, ότι δεν αρκούν τα προσόντα οι ικανότητες, αλλά ότι αυτά έχουν ελάχιστη σημασία. Μαθαίνουν τον πολίτη ότι σημασία έχουν άλλα πράγματα, όπως οι γνωριμίες, και αυτό φυσικά είναι ένα χείριστο μάθημα, που οδηγεί συστηματικά στην αλλοτρίωση και την αδιαφορία. Πέρα όμως απ’ αυτό, η ευνοιοκρατία, και κατ’ επέκταση η αναξιοκρατία, η χρησιμοποίηση δηλαδή προσώπων μη άξιων, ή εντελώς ανάξιων ή ανεπαρκών, έχει επιπτώσεις στην παραπέρα ανάπτυξη του τόπου, οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική, οδηγεί στη στασιμότητα. Εκτός από το γεγονός ότι άξια στελέχη παραμένουν σε αδράνεια και αχρηστία, η ευνοιοκρατία έχει σαν αποτέλεσμα η παραγωγικότητα της κρατικής μηχανής και των δημοσίων οργανισμών ή φορέων να βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα. Η χαμηλή, λοιπόν, αποδοτικότητα και η δυσλειτουργία του δημοσίου τομέα αποτελεί μόνιμο φαινόμενο, όταν η στελέχωση των δημοσίων υπηρεσιών γίνεται με τέτοια κριτήρια. Σίγουρα ο στρατός δεν μπορεί να επιτύχει υψηλό επίπεδο μαχητικότητας, όταν η ιεραρχία του καλύπτεται με βάση κομματικά, πολιτικά, ιδεολογικά κριτήρια και μόνο. Σίγουρα οι νέοι επιστήμονες της χώρας θα είναι μονόφθαλμοι ή τυφλοί, όταν πανεπιστημιακοί δάσκαλοι και βοηθοί γίνονται όσοι προσαρμόζονται στις κομματικές επιταγές.

Φυσικά, εκτός από το πρόβλημα της αξιοπιστίας που μπορεί να δημιουργήσει μια τέτοια εξουσία, υπάρχουν και άλλοι κίνδυνοι, ακόμα μεγαλύτεροι. Και αυτό γιατί οι άνθρωποι που προωθούνται σε κάποιες θέσεις χωρίς ουσιαστικά προσόντα με την υποστήριξη πολιτικών ή κομματικών πατρώνων, έχοντας αναπτυγμένο το αίσθημα της προστασίας, φτάνουν σ’ άλλο σημείο, την κουφότητα και την οίηση που δημιουργεί η εξουσία, μεταβάλλονται σε μικρούς τυραννίσκους. Αλλά, ακόμα, μεθυσμένοι πολλές φορές, από την εξουσία και έχοντας την αίσθηση της προστασίας, προβαίνουν και σε άλλου είδους καταχρήσεις και σκάνδαλα, οικονομικά, κοινωνικά, και γίνονται πολλές φορές αδίσταχτοι. Έτσι οδηγούνται σε κάθε λογής αυθαιρεσίες που σίγουρα έχουν επιπτώσεις στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.

Αθ. Κιτσάκης

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

ΟΜΑΔΑ Α΄

1. Να συντάξετε την περίληψη του κειμένου σε 80–100 λέξεις.   (Μονάδες 25)

2. Να βρείτε τη δομή της πρώτης παραγράφου και τον τρόπο/τρόπους ανάπτυξής της.

(Μονάδες 10)

3. Το φαινόμενο αυτό που χαρακτηρίζεται σαν πολιτική διαφθορά και έχει σαν αποτέλεσμα την επιβολή της αναξιοκρατίας, πρώτα και κύρια είναι θέμα ηθικό. Να αναπτύξετε τη θέση του συγγραφέα σε μια παράγραφο 80-100 λέξεων.

(Μονάδες 10)

4. Να γράψετε από μια συνώνυμη λέξη για τα ακόλουθα: χάσμα, σαφώς, αποτέλεσμα, προσόντα, κουφότητα (Μονάδες 5)

ΟΜΑΔΑ Β΄

 «Καθώς δε θέλω να με αδικήσουν και να μου πάρουν τη θέση που ανήκει στην αξία μου, έτσι δε θέλω να πάρω μια θέση που ανήκει στην αξία ενός άλλου. Κι αυτό, με μια λέξη, είναι ο πολιτισμός». Ο Α. Λίνκολν περιγράφει έναν πολιτισμό που έρχεται σε πλήρη σύγκρουση με τον πολιτισμό που περιγράφει στο κείμενό του ο Κιτσάκης.

Σε άρθρο της σχολικής εφημερίδας (έκτασης 500-600 λέξεων) καταδείξτε τη σημασία της αξιοκρατίας καθώς και τους λόγους που συμβάλλουν στην απουσία της από τη σύγχρονη εποχή. (Μονάδες 50)

  

Καλή Επιτυχία!

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ

ΟΜΑΔΑ Α΄

1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο συγγραφέας πραγματεύεται το θέμα που αφορά στην ευνοιοκρατία. Αρχικά επισημαίνει πως εμφανίζεται σε χώρες με ανεπαρκή ανάπτυξη, τονίζοντας ότι δεν πρόκειται απαραίτητα για ένα φαινόμενο μόνο πολιτικό αλλά και κοινωνικό. Ωστόσο, δεν παραλείπει να τονίσει την πολιτική διάσταση του φαινομένου. Συνεχίζοντας, προβάλλεται η αναξιοκρατία ως απόρροια της πολιτικής διαφθοράς που με τη σειρά της αποκαλύπτει την έκλυση των ηθικών αξιών. Αυτή η ευνοιοκρατία που επικρατεί οδηγεί την κοινωνία σε στασιμότητα. Υπερθεματίζοντας, παρουσιάζεται ο μεγαλύτερος κίνδυνος που μπορεί να απειλήσει την κοινωνία. Άτομα επηρμένα, προστατευμένα, καταχρώνται την εξουσία τους και λειτουργούν τυραννικά και αυθαίρετα επιβαρύνοντας το κοινωνικό σύνολο.

2. Δομή παραγράφου

Θεματική πρόταση: «Κατεξοχήν…τάξεων»

Σχόλια / λεπτομέρειες: Είναι γεγονός…Πανεπιστημίων κ.λ.π.»

Πρόταση κατακλείδα:  «Οπωσδήποτε…κατευθύνσεις»

Τρόπος ανάπτυξης παραγράφου Ο συγγραφέας αναπτύσσει την παράγραφο χρησιμοποιώντας παραδείγματα και αιτιολόγηση. Συγκεκριμένα αναφέρει ότι ευνοιοκρατικά λειτουργούν πρόσωπα πολιτικά, καθηγητές Πανεπιστημίων, διοικητές οργανισμών κ.ά. Παράλληλα η πολιτική φύση της ευνοιοκρατίας αιτιολογείται με το επιχείρημα ότι η πολιτική εξουσία είναι αυτή που ορίζει το νομικό πλαίσιο άρα μπορεί και καθορίζει τους γενικούς προσανατολισμούς της κοινωνίας. Επομένως γίνεται αντιληπτό ότι ο συγγραφέας χρησιμοποιεί συνδυασμό μεθόδων. 

3. Είναι γενικά αποδεκτό ότι η αναξιοκρατία ως απότοκος της πολιτικής διαφθοράς είναι θέμα ηθικό. Η επικράτηση της ταυτόχρονα ενισχύει τις κοινωνικές και ταξικές ανισότητες και τις οικονομικές διαφορές μεταξύ των πολιτών καλλιεργώντας και παράλληλα εντείνοντας τον κοινωνικό ρατσισμό. Το άτομο πλέον δεν ενδιαφέρεται να διευρύνει τους πνευματικούς του ορίζοντες αλλά επιδιώκει να αποκτήσει περισσότερες γνωριμίες που θα το αποφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Μάλιστα δε διστάζει να προδώσει αξίες και ιδανικά αρκεί να επιτευχθεί ο στόχος. Είναι ευλογοφανές, λοιπόν, πως μια τέτοια συμπεριφορά και νοοτροπία διαβρώνει την κοινωνία και οδηγεί στην έκλυση των ηθικών αξιών.

4. χάσμα = ρήγμα, κενό    σαφώς = ξεκάθαρα, ευκρινώς    αποτέλεσμα = συνέπεια, απόρροια προσόντα = εφόδια, ικανότητες    κουφότητα = κενότητα, ελαφρότητα

ΟΜΑΔΑ Β΄

Επικοινωνιακό πλαίσιο: Ζητείται άρθρο άρα πρέπει να δοθεί  ένας τίτλος : «Η σημασία της αξιοκρατίας στο σύγχρονο κόσμο»

• Πρόλογος

Προσδιορισμός της έννοιας

Ο όρος αξιοκρατία δηλώνει την αρχή σύμφωνα µε την οποία η ανάληψη αξιωμάτων και θέσεων δημοσίων ή µ η, η αναγνώριση και η επιβράβευση προσπαθειών γίνονται µε βάση την προσωπική αξία του καθενός, χωρίς να παρεμποδίζονται απ’ την καταγωγή, τον πλούτο, την πολιτική ιδεολογία ή την κοινωνική του θέση . Αντίθετες έννοιες είναι: η αναξιοκρατία, η ευνοιοκρατία, το ρουσφέτι, ο νεποτισμός, ο φαβοριτισμός.

• Κύριο μέρος Σημασία της αξιοκρατίας

Η αξιοκρατία ορθά χαρακτηρίστηκε βασικό θεμέλιο κάθε δημοκρατικής και ευνομούμενης κοινωνίας και ουσιαστικός παράγοντας για την πρόοδο των ατόμων και τη σωστή λειτουργία των κοινωνιών. Ειδικότερα:

Άτομο:

•Επιβεβαιώνει και καταξιώνει το άτομο.

•Το άτομο αποκτά κύρος, θάρρος, αυτοπεποίθηση, εμπιστοσύνη στις προσωπικές του δυνάμεις και διαμορφώνει τις φιλοδοξίες του, που αγωνίζεται για να πραγματοποιήσει µε βάση τις δυνάμεις αυτές.

•Παράλληλα, οδηγείται στην αυτογνωσία και στην επίγνωση των πραγματικών αδυναμιών, τις οποίες προσπαθεί ν ’ αποβάλλει, αλλά και των ικανοτήτων του που τις επιστρατεύει για την επίτευξη του στόχου του.

•Το άτομο ηθικοποιείται και ολοκληρώνει την προσωπικότητα και το χαρακτήρα του µε βάση τις αξίες που προβάλλονται (υπευθυνότητα, συνέπεια, ήθος, ευσυνειδησία, εντιμότητα).

•Η αξιοκρατία οδηγεί στη συναισθηματική πλήρωση και στην προσωπική ικανοποίηση, εφόσον το άτομο δικαιώνεται απέναντι στον εαυτό του και αναγνωρίζεται κοινωνικά ανάλογα µ ε τις προσπάθειες που κατέβαλε.

•Προσδίδει αίσθημα ασφάλειας για το μέλλον του, για μια σταδιοδρομία που μπορεί να   την  οργανώσει και να την προγραμματίσει.

•Συνιστά κίνητρο για ενεργοποίηση των δυνάμεων του, μεγαλύτερη προσπάθεια, ανάληψη πρωτοβουλιών και αύξηση της αποδοτικότητας του ατόμου. Εγείρει τη αγωνιστικότητά του, µε την οποία αντιμάχεται κάθε εμπόδιο για την πραγμάτωση των στόχων του.

Κοινωνία:

•Αναπτύσσεται η ευγενής άμιλλα µμεταξύ των µελών της κοινωνίας.

•                    η κοινωνική συνείδηση, τα άτομα κοινωνικοποιούνται ομαλά και αισθάνονται οργανικά δεμένα µε το κοινωνικό σύνολο, µε αποτέλεσμα να αναπτύσσεται η συνεργασία και η αλληλεγγύη και να προάγεται η κοινωνική συ µ βίωση.

•                    η κοινωνική ισορροπία και η δικαιοσύνη, ενώ, παράλληλα μειώνονται οι κοινωνικές και ταξικές ανισότητες και οι οικονομικές διαφορές µμεταξύ των πολιτών.

•                    οι πολίτες µε δίκαια και αντικειμενικά κριτήρια, ικανοποιείται το δημόσιο περί δικαίου αίσθημα και αναπτύσσεται εμπιστοσύνη στους κοινωνικούς θεσμούς και πολιτειακούς νόμους.

•                    στην κρατική μηχανή οι άξιοι και ικανοί πολίτες, οργανώνεται η πολιτεία και επαληθεύεται το γνωμικό «ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση», µε αποτέλεσμα την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών και την άριστη λειτουργία της πολιτείας.

•Δημιουργούνται πρότυπα ήθους και εργατικότητας προς μίμηση, αφού όλοι γνωρίζουν ότι µόνο αυτά παίζουν ρόλο για την ανάληψη κάποιου αξιώματος.

•Η αξιοκρατία στηρίζει τη δημοκρατία, διαμορφώνει το δημοκρατικό ήθος των πολιτών, διασφαλίζει τους δημοκρατικούς θεσμούς, αναβαθμίζει την πολιτική ζωή αφού οι άριστοι των πολιτών ασκούν την εξουσία προς όφελος του συνόλου.

•Γενικότερα, η κοινωνία ευδοκιμεί και προοδεύει σ ’ όλους τους τομείς (ανάπτυξη της παιδείας, της επιστήμης, των τεχνών, της πολιτικής, της οικονομίας, του βιοτικού επιπέδου).

Που οφείλεται η απουσία της αξιοκρατίας

•Στη νοοτροπία των σύγχρονων Νεοελλήνων, σύμφωνα µε την οποία το ρουσφέτι –κατάλοιπο της περιόδου της τουρκοκρατίας – αποτελεί κλειδί για την ανάδειξη και την  καταξίωση.

•Στην έλλειψη παιδείας αλλά και αληθινής κοινωνικής αγωγής και κοινωνικής συνείδησης, που ευνοούν τον ατομικισμό και την ικανοποίηση των προσωπικών στόχων και συμφερόντων, ανεξάρτητα από το κοινωνικό όφελος.

•Το παραπάνω ενισχύεται από τον αστικό τρόπο ζωής, που ενισχύει την ανωνυμία, ευνοεί την έλλειψη κοινωνικού ελέγχου και υπηρετεί την αυθαιρεσία και την εκμετάλλευση.

•                    επικράτηση ευδαιμονιστικού και ωφελιμιστικού πνεύματος, η προσήλωση στην ύλη και η θεοποίηση του χρήματος ερμηνεύουν προσπάθειες για επιτυχία του επιδιωκόμενου στόχου µε θεμιτό ή αθέμιτο μέσο.

•                    αθέμιτος ανταγωνισμός και η ανεργία τροφοδοτούν την επιζήτηση της σταδιοδρομίας του ατόμου με κάθε μέσο.

•                    ανθρώπινα πάθη και οι αδυναμίες, όπως ο εγωισμός, η αυτοπροβολή, η φιλαυτία και η φιλαρχία υπερνικούν τις ηθικές αξίες.

•                    διάφοροι πολιτικοί και οικονομικοί κύκλοι που µε παρασκηνιακές δραστηριότητες προωθούν τους «δικούς » τους ανθρώπους, προκειμένου να εξασφαλίσουν τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις τους.

πηγη: http://laventer.blogspot.gr