Ο ΚΑΙΡΟΣ

ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΓΩΝΙΑ –Νασιόπουλος Απόστολος

Δευτέρα 31 Δεκεμβρίου 2012

ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ



Ας κλείσουμε την χρονιά με την Πρωτοχρονιά…
του  Κωστή Παλαμά


Αγάπες πρώιμες, όψιμες,
αλαργινοί καιροί,
τώρα και χτες,
πληγές, χαρές,
ω ριζικά του κόσμου,
κ’ εσείς που κάπου ζήσατε
 και λιώνετε νεκροί,
κ’ εσείς με μάτια ολάνοιχτα
 που ζείτε ακόμα εμπρός μου,
Πατρίδα μου, πατρίδες μου,
 θύμησες, τόποι νιάτα,
 κ’ εσείς ονείρατα άστρεχτα ,
 κ’ η ελπίδα εσύ,
και ο τρόμος
 κ’ η ορμή,
κ’ εσείς που απάντησα
και σύντυχα στη στράτα,
ή καβαλάρης στης ζωής
το διάβα ή πεζοδρόμος,
Καρποί που μαραγκιάσατε
 κ’ εσείς βλαστοί δροσάτοι,
 φαντάσματα και πλάσματα,
 χαρίστρα μου η ψυχή.
Της ρήγισσας Πρωτοχρονιάς
μεστό είναι το παλάτι,
 διάπλατα σάς ανοίγεται,
και πλούσιοι και φτωχοί.
Ρήγας κ’ εγώ,
στο ερημικό νησί μου πάντα,
ορίζω το θησαυρό που δίνεται,
 και δε θε να στερέψει.
– Ξένοι, δικοί μου,
φίλοι μου και οχτροί μου,
 σας χαρίζω τη λυρική μου σκέψη!

1912 “Η Πολιτεία και η μοναξιά”

Σάββατο 29 Δεκεμβρίου 2012

Η ΒΑΣΗ ΤΟΥ ΔΕΚΑ



ΚΕΙΜΕΝΟ

Δεν κρίνουν το θέμα και τα ζητούμενα, δε στοχάζονται για το περιεχόμενό του, δεν εκφράζονται ελεύθερα, δεν αναπτύσσουν διαφορετικές ιδέες, αξίες, στάσεις για τον άνθρωπο και τον κόσμο. Ζουν σε μια ιδεολογικά πλουραλιστική κοινωνία αλλά, παραδόξως, διατυπώνουν όμοιες πεποιθήσεις για μείζονα κοινωνικά θέματα, πράγμα που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον κύριο στόχο του σχολείου, που είναι η ανάπτυξη της ελευθερίας έκφρασης και της κριτικής σκέψης των νέων.
Αυτά είναι, πολύ-πολύ συνοπτικά, τα χαρακτηριστικά στοιχεία του τρόπου με τον οποίο αποτυπώνουν σήμερα τις σκέψεις τους οι μαθητές. Αποκαλυπτικά, δυσάρεστα για τον εξεταστικό μηχανισμό του λυκείου είναι τα αποτελέσματα έρευνας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, που φέρνει στην δημοσιότητα η «Κ.Ε.», με θέμα την αξιολόγηση της Έκθεσης στις Γενικές Εξετάσεις.
Η αξιολόγηση δεν κατέγραψε αδυναμία των μαθητών στη σκέψη ή στην έκφραση, αφού αυτή δεν αποτυπώνεται ελεύθερα. Κατέγραψε το μονόδρομο που καλούνται να περπατήσουν οι μαθητές, προκειμένου να μπουν σε κάποιο τμήμα των ΑΕΙ ή των ΤΕΙ.
Η πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη, που έγινε για πρώτη φορά, επί των κειμένων της Έκθεσης στις Γενικές Εξετάσεις, ανέδειξε ότι οι υποψήφιοι προβάλλουν, συνειδητά ή ασυνείδητα, ιδέες και αξίες, όχι επειδή πιστεύουν σε αυτές, αλλά επειδή γίνονται αποδεκτές και επιβραβεύονται από το σύνολο των βαθμολογητών.
Όπως αναφέρουν οι ερευνητές, πρόκειται για μια διαδικασία που «καλλιεργεί ένα κλίμα υποκρισίας ή ιδεολογικού κομφορμισμού1 από την πλευρά των νέων». Από την μελέτη των γραπτών προέκυψε το συμπέρασμα ότι οι υποψήφιοι, προκειμένου να ακολουθήσουν την «πεπατημένη» στο μάθημα της Έκθεσης, για να πετύχουν υψηλή βαθμολογία, «έχουν υποστεί ένα είδος ιδεολογικής αλλοτρίωσης» από τη συνεχή αποδοχή συγκεκριμένων ιδεών που αποστηθίζουν και παραθέτουν και ότι «όλος ο προβληματισμός τους κινείται σε ανάλογα πλαίσια». Και οι ερευνητές καταλήγουν στο προφανές συμπέρασμα ότι αυτό το γεγονός μπορεί να τους αποφέρει πρόσκαιρα οφέλη (εισαγωγή στο πανεπιστήμιο), είναι όμως άκρως ανησυχητικό ως στάση ζωής.
Πρόκειται για ένα περίεργο είδος έκθεσης, όπως γράφει ο καθηγητής Χ. Τσολάκης, που δεν εκφράζει καμία συνθήκη ανθρώπινης επικοινωνίας: «Είναι ένα τεχνητό κατασκεύασμα. Γι' αυτό και δεν κινεί, ούτε συγκινεί την ανθρώπινη ψυχή. Είναι ένα είδος λόγου επινοημένου μόνο για τις εξετάσεις. Δεν είναι ούτε επιστημονικός, ούτε δοκιμιακός, ούτε λογοτεχνικός. Είναι ένα νόθο κατασκεύασμα το οποίο αποτελείται από επαναλαμβανόμενα γλωσσικά και γνωστικά στερεότυπα», συμπεραίνει.
Το πιο κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα των εκθέσεων είναι η ομοιομορφία. Απόλυτα ίδια είναι η στάση που υιοθετούν οι μαθητές, προκειμένου να τοποθετηθούν για ένα θέμα. Επιλέγουν, δηλαδή, συγκεκριμένες ιδεολογικές θέσεις για να το περιγράψουν.
Όπως εξηγούν οι ερευνητές, αυτή η έλλειψη πλουραλισμού είναι αποτέλεσμα του συνδυασμού εξεταστικής επικοινωνίας και προετοιμασίας στο εξωσχολικό δίκτυο. Έτσι ορίζονται στην έκθεση τα φροντιστήρια και οι άλλες, εκτός σχολείου, παροχές.
Βασικός σκοπός της έρευνας, ήταν να παρουσιάσει όχι μόνο τη στάση των μαθητών σε σχέση με τις «κυρίαρχες» κοινωνικές αξίες αλλά, κυρίως, να διερευνήσει τη στάση των βαθμολογητών, εξαιτίας των μεγάλων αποκλίσεων που παρατηρούνται μεταξύ τους τα τελευταία χρόνια.
Το θέμα αποκτά μεγαλύτερο ενδιαφέρον και για έναν ακόμη λόγο. Οι διαπιστωμένες δυσκολίες που έχει το γλωσσικό μάθημα στην διδασκαλία του και στην αξιολόγησή του από τη μια πλευρά και η αναγκαιότητα της σωστής χρήσης της γλώσσας που το κατέστησε υποχρεωτικό μάθημα στις εξετάσεις από την άλλη συνθέτουν την εικόνα του προβληματισμού που έχει αναπτυχθεί, για το εάν υπάρχει αντικειμενική βαθμολόγηση στην έκθεση.
Η μελέτη έγινε σε δείγμα 600 γραπτών της Έκθεσης των μαθητών της Γ' λυκείου και των τεσσάρων δεσμών.


«Έκθεση ανίδεων στη Γ' Λυκείου», Ολυμπία Λιάτσου ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 05/08/2001


1. κομφορμισμός : προσαρμογή ενός ατόμου στις απαιτήσεις και στους τύπους συμπεριφοράς της ομάδας στην οποία ανήκει.

A. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (70 - 90 λέξεις).
Μονάδες 25

B. 1. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 80 περίπου λέξεων το περιεχόμενο του ακόλουθου αποσπάσματος από το κείμενο «καλλιεργεί ένα κλίμα υποκρισίας ή ιδεολογικού κομφορμισμού από την πλευρά των νέων»
Μονάδες 10
Β. 2. Η αρθρογράφος χρησιμοποιεί ως τρόπο πειθούς την επίκληση στη λογική. Να εντοπίσετε τον συγκεκριμένο τρόπο πειθούς στο κείμενο παραθέτοντας δύο παραδείγματα.
Μονάδες 10
Β. 3. Να γράψετε από ένα συνώνυμο για κάθε μια από τις λέξεις του κειμένου:
στοχάζονται, μείζονα, επιβραβεύονται, νόθο, θέσεις
Μονάδες 5
Β. 4. Γράψε από μία πρόταση για κάθε λέξη που ακολουθεί, όπου η σημασία της να χρησιμοποιείται κυριολεκτικά και συνυποδηλωτικά:
πανεπιστήμιο, ζωή, δίκτυο
Μονάδες 5
Β. 5 Πώς εξηγείτε τη χρήση των εισαγωγικών στην πέμπτη παράγραφο;
Μονάδες 5

Γ. Το Τ.Ε.Ι. της πόλης σου οργανώνει ημερίδα με θέμα «Να εισάγονται υποψήφιοι σε Α.Ε.Ι ή Τ.Ε.Ι με βάση τουλάχιστον το δέκα (10) ή όχι;». Στη συζήτηση συμμετέχουν φορείς της τοπικής κοινωνίας. Εσύ συμμετέχεις ως εκπρόσωπος των μαθητών της Γ΄ λυκείου και υποψήφιος φοιτητής. Ανέπτυξε τη θέση σου σε εισήγηση που δε θα υπερβαίνει τις 600 λέξεις.
Μονάδες 40




(Παρακάτω παρατίθεται η συνέχεια του άρθρου μόνον για ενημέρωσή σου και δεν αποτελεί μέρος του κριτηρίου.)

Η επεξεργασία του υλικού ολοκληρώθηκε πρόσφατα και αναμένεται να εκδοθεί σε βιβλίο. Ερευνητής είναι ο διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στο τμήμα Φιλοσοφίας - Παιδαγωγικής - Ψυχολογίας, Κ. Αγγελάκος, υπό την εποπτεία των καθηγητών κ.κ. Γκότοβου, Μαυρογιώργου και Αθανασίου.
Ιδού τα πιο σημαντικά συμπεράσματα της έρευνας:
1. Οι υποψήφιοι, όταν διαγωνίζονται στο μάθημα της Έκθεσης, ακολουθούν συγκεκριμένες στρατηγικές οι οποίες είναι εναρμονισμένες με το γενικότερα πνεύμα αποστήθισης που διαπνέει το εξεταστικό σύστημα. Οι στρατηγικές αυτές υπάρχουν σε οδηγούς εκθέσεων και μοιράζονται σε ειδικά φυλλάδια στα φροντιστήρια.
2. Στις εκθέσεις τους, οι υποψήφιοι αναφέρονται επιλεκτικά σε ορισμένες ενώ άλλες κατηγορίες θεμάτων αποκλείονται.
Οι κατηγορίες που χρησιμοποιούν οι υποψήφιοι, σε ποσοστά άνω των 60%, είναι της τεχνολογίας, της κατανάλωσης και της εκπαίδευσης.
3. Στην κατηγορία «Περιβάλλον - Φύση» επιλέγονται θεματικές αποδεκτές, όπως η διαπίστωση της ρύπανσης, η εξάντληση των φυσικών πόρων του πλανήτη και η «ρομαντικού» χαρακτήρα τάση για στροφή στην φύση.
Αποφεύγονται αναφορές σε θέματα που έχουν αμφισβητούμενο χαρακτήρα, όπως το οικολογικό κίνημα.
4. Στη θεματική κατηγορία «Οικογένεια» προβάλλονται, ως κυρίαρχοι πυρήνες, η ανατροφή των μελών της ως πρώτιστο καθήκον του θεσμού, η χωρίς αποδείξεις υπαρκτή κρίση και το διαχρονικό φαινόμενο του χάσματος των γενεών. Δεν παρουσιάζονται θεματικοί άξονες που θα προκαλούσαν αμφιβολίες και αντιρρήσεις, όπως οι σχέσεις εξουσίας στην οικογένεια ή ο θεσμός ως ιδεολογικός μηχανισμός του κράτους.
5. Στη θεματική κατηγορία με περιεχόμενο την θρησκεία και το κράτος-έθνος επιλέγονται θεματικοί πυρήνες (εκκλησία, θεός, εθνικές αξίες, δημοκρατία) που δεν προκαλούν, ούτε θέτουν σε αμφισβήτηση την ιδεολογική τοποθέτηση του γράφοντος.
6. Τα γραπτά των υποψηφίων έχουν κι άλλα κοινά χαρακτηριστικά, όπως απολυτότητα στο ύφος και στην αλήθεια που εκφράζουν, γενικολογία και αοριστία σε έννοιες και ζητούμενα, καθώς και μια ρητορική της παρακμής.
7. Οι υποψήφιοι επιλέγουν ένα συγκεκριμένο είδος προλόγου . Το 47,7% κάνουν αυτόν τον πρόλογο, αφού γνωρίζουν ότι αυτός τους εξασφαλίζει 3-4 παραπάνω μονάδες στη βαθμολογία τους.
8. Από μια αντιπαραβολή των διαφόρων προλόγων εντοπίστηκε ότι σε ένα ποσοστό, οι πρόλογοι είναι απόλυτα όμοιοι, παρ' ότι οι υποψήφιοι προέρχονται από διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές. Η πηγή προέλευσης αυτών των προλόγων αναζητήθηκε και εντοπίστηκε σε συγκεκριμένους «οδηγούς εκθέσεων» που κυκλοφορούν στο εμπόριο και περιλαμβάνονται στα φροντιστηριακά βιβλία.
Στην έρευνα γίνεται, μάλιστα, και αντιπαραβολή των προλόγων των γραπτών με τους προλόγους των οδηγών εκθέσεων.
9. Πολύ σημαντικές παρατηρήσεις υπάρχουν στην έρευνα και για το ύφος των εκθέσεων που γράφουν οι υποψήφιοι. Τα γραπτά χαρακτηρίζονται από ένα συγκεκριμένο ύφος και λεξιλόγιο το οποίο διακρίνεται από αυτούσια μεταφορά ξένων λέξεων και φράσεων με στομφώδη χαρακτηριστικά.
10. Στα γραπτά κυριαρχούν οι λόγιες λέξεις και «αποβάλλονται» οι λαϊκές. Το ύφος αυτό που καλλιεργείται στους μαθητές απαιτεί από τον υποψήφιο πλήρη παραγκωνισμό των χαρακτηριστικών του προσωπικού του κώδικα.
Για να το πετύχουν αυτό, οι υποψήφιοι καταφεύγουν στο εξωσχολικό δίκτυο βοήθειας. Στην έρευνα παρατίθενται σειρά γνωμικών- φράσεων γνωστών συγγραφέων, που εμφανίζονται με μεγάλη συχνότητα στα γραπτά.
11. Σε επίπεδο ορθογραφίας, η διόρθωση των γραπτών αποκαλύπτει σημαντικές αδυναμίες των υποψηφίων στο θεματικό και καταληκτικό πεδίο των λέξεων, ενώ διαφαίνεται μια τάση των μαθητών να μην βάζουν καθόλου τόνους.



ΚΡΙΤΗΡΙΟ 1 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α. Στο κείμενο παρατίθενται και σχολιάζονται τα αποτελέσματα μιας έρευνας σχετικά με το μάθημα της έκθεσης στις πανελλαδικές εξετάσεις, με αφορμή τις αποκλίσεις στην αξιολόγησή του. Προέκυψε, λοιπόν, ότι οι υποψήφιοι προσεγγίζουν σημαντικά κοινωνικά ζητήματα με παρόμοιο τρόπο, παρότι οι ίδιοι βιώνουν την πολυφωνία στην κοινωνία και το σχολείο. Φαίνεται ότι ο μονόδρομος για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι αυτός που ωθεί τους μαθητές στο να διατυπώνουν αξίες και απόψεις ξένες προς αυτούς, αλλά αρεστές από τους βαθμολογητές. Μάλιστα οι ειδικοί μιλούν για ατμόσφαιρα υποκρισίας και ιδεολογικής προσαρμογής των υποψηφίων, η οποία απειλεί τις μετέπειτα στάσεις ζωής τους. Η αλλοίωση του μαθήματος της γλώσσας αποδίδεται στις εξετάσεις και στα φροντιστήρια που επιφέρουν έναν ευρύτερο προβληματισμό.

Β.1) Πράγματι, όπως τονίζουν οι ερευνητές του κειμένου, η φιλοσοφία του μαθήματος της έκθεσης στη χώρα μας καλλιεργεί ένα κλίμα υποκρισίας ή ιδεολογικού κομφορμισμού από την πλευρά των νέων. Ο βαθμοθηρικός χαρακτήρας που έχει αποκτήσει το μάθημα αυτό, το έχει αποπροσανατολίσει πλήρως από τους πρωταρχικούς του στόχους. Ενώ, δηλαδή, οι μαθητές θα έπρεπε να διδάσκονται πώς να σκέφτονται κριτικά, πώς να διαμορφώνουν προσωπικές απόψεις και πώς να τις αποτυπώνουν με σαφήνεια, στην πραγματικότητα εκπαιδεύονται στο να «κερδίζουν» το συνομιλητή ή τον αναγνώστη τους με το να εκφράζουν τετριμμένες και αόριστες στάσεις ζωής, τις περισσότερες φορές άγνωστες στους ίδιους. Με τον τρόπο αυτό, ο γραπτός λόγος των υποψηφίων καταντά μια ολιγόλεπτη κοινότοπη μεταφορά ξένων απόψεων, χωρίς ίχνος ειλικρίνειας, αληθινού προβληματισμού και πρωτοτυπίας. Μάλιστα οι θέσεις τους είναι συχνά διφορούμενες και υπερβολικά μετριοπαθείς, προκειμένου να αγγίζουν την προσωπικότητα κάθε διορθωτή. Αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας δεν είναι τίποτε άλλο παρά η δημιουργία «διπρόσωπων» μαθητών, που φοβούνται να σκεφτούν και όταν το κάνουν, καταλήγουν σε μαζικά συμπεράσματα.

Β.2) Δύο σημεία στα οποία γίνεται φανερή η χρήση της επίκλησης στη λογική από την αρθρογράφο είναι τα εξής:
«η μελέτη έγινε σε δείγμα… των τεσσάρων δεσμών (τελευταία παράγραφος). Χρήση ενός  τεκμηρίου, της έρευνας ενός πανεπιστημίου «πρόκειται για ένα περίεργο είδος … συμπεραίνει» (έκτη παράγραφος).
Χρήση τεκμηρίου: αυθεντία ο καθηγητής Χ. Τσολάκης.
Β.3) σκέφτονται
σημαντικά
ανταμείβονται
αναμικτο
τοποθετήσεις
Β.4)
• «πανεπιστήμιο»
κυριολεκτικά : Οι μαθητές θα εξεταστούν πανελλαδικά σε έξι μαθήματα προκειμένου να διεκδικήσουν θέσεις στα πανεπιστήμια.
συνυποδηλωτικά : Πιστεύει πως το πανεπιστήμιο της ζωής θα του δώσει τα καλύτερα μαθήματα για την προσωπική του ζωή.
• «ζωή»
κυριολεκτικά : Οι επιστήμονες ερευνούν την πιθανότητα ύπαρξης ζωής στον πλανήτη Άρη.
συνυποδηλωτικά : Ο παίκτης της πρωταθλήτριας ομάδας δήλωσε ότι το ποδόσφαιρο είναι η ζωή του.
• «δίκτυο»
κυριολεκτικά : Το οδικό δίκτυο της χώρας μας παρουσιάζει προβλήματα σε πολλά του σημεία.
συνυποδηλωτικά : Τις τελευταίες δύο εβδομάδες παρατηρήθηκαν βλάβες στο δίκτυο κινητής τηλεφωνίας των ηπειρωτικών περιοχών.

Β.5) Στην πέμπτη παράγραφο, ο αρθρογράφος παραθέτει αυτούσιες ορισμένες από τις διαπιστώσεις των ερευνητών. Με τη χρήση των εισαγωγικών, αφενός μας πληροφορεί ότι για τις ακριβείς εκφράσεις με τις οποίες περιέγραψαν οι επιστήμονες τα αποτελέσματα τους, αφετέρου προσδίδει βαρύτητα στο άρθρο του, καθώς η μεταφορά του επιστημονικού λόγου πείθει.
Γ)
Κυρίες και κύριοι,
Η σημερινή εκδήλωση πραγματεύεται ένα θέμα άκρως επίκαιρο και πολυσυζητημένο, την εισαγωγή σε ΑΕΙ και ΤΕΙ των υποψηφίων με βαθμό μικρότερο του δέκα στις Πανελλαδικές εξετάσεις. Το ζήτημα αυτό μια ακόμη από τις πολυάριθμες πληγές του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας μας, που απασχολεί όλους όσους εμπλέκονται στους κόλπους της εκπαίδευσης. Ιδιαίτερα σε εμάς, τους μαθητές της Γ΄ Λυκείου και υποψήφιους φοιτητές, το αποκαλούμενο θέμα της «βάσης του δέκα» έχει γεννήσει βαθείς προβληματισμούς. Για το λόγο αυτό βρίσκομαι σήμερα εδώ, ως εκπρόσωπος της μαθητικής κοινότητας των υποψηφίων, προκειμένου να μεταφέρω όσο πιο αντιπροσωπευτικά γίνεται τις θέσεις των συνομηλίκων μου σχετικά με τι θέμα.
έχουν περάσει λίγα χρόνια από την καθιέρωση του μέτρου αυτού και, ομολογουμένως, οι απόψεις των μελών της σχολικής και της ευρύτερης κοινωνίας διαφέρουν σημαντικά. Το διαφορετικό επίπεδο των μαθητών, η έλλειψη ενημέρωσης, η αρνητική και μη συνεργάσιμη στάση ορισμένων παραγόντων, καθώς και η εμπλοκή προσωπικών, οικονομικών και άλλων συμφερόντων περιπλέκουν την κατάσταση. Ωστόσο, παραμερίζοντας αυτά τα κωλύματα, θα μπορούσε κανείς να εξετάσει αυτό το ζήτημα από κάθε σκοπιά και να οδηγηθεί σε συμπεράσματα συμφέροντα προς όλους.
Όσον αφορά στους μαθητές, από τη μια πλευρά υποστηρίζεται η κατάργησης της βάσης του δέκα για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, με κύριο επιχείρημα το σκληρό αποκλεισμό όσων αδυνατούν να επιτύχουν στις Πανελλήνιες εξετάσεις. Πράγματι, ο χαρακτήρας του συστήματος, που θέτει την επιτυχία στις εξετάσεις στην κορυφή των εκπαιδευτικών επιδιώξεων, στερεί από όσους δεν εγκλιματίζονται σε αυτή τη νοοτροπία την ευκαιρία να απολαύσουν την ανώτερη εκπαίδευση. Μάλιστα, συνυπολογίζοντας και το μεγάλο θέμα της παραπαιδείας, εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι η βάση του δέκα αποκλείει όχι μόνο τους αδύνατους μαθητές, αλλά και όσους δε διαθέτουν την οικονομική άνεση να προετοιμαστούν στα πλαίσια του «εξωσχολικού δικτύου».
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν μαθητές που επικροτούν το μέτρο αυτό, τονίζοντας πως έτσι βελτιώνεται το επίπεδο των φοιτητών και κατ΄ επέκταση των σπουδών, στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Δεδομένου ότι οι βάσεις κάθε έτος διαμορφώνονται σύμφωνα με την προσφορά και τη ζήτηση των σχολών, θεωρείται εξαιρετικά επιζήμια για την εικόνα και τη λειτουργία ορισμένων τμημάτων, η εισαγωγή υποψηφίων που σχεδόν απέτυχαν στις εξετάσεις. Σύμφωνα με αυτήν την άποψη, είναι όχι μόνο επιβλαβείς για το επίπεδο των σχολών, αλλά και από γενικότερη άποψη μάταιο, κάποιος που αδυνατεί να πετύχει τη βάση στις Πανελλαδικές εξετάσεις, να κρίνεται κατάλληλος να συνεχίσει σε μια ανώτερη κατάρτιση.
Μολαταύτα, θα αποτελούσε παράλειψη αν κάποιος δεν υπολόγιζε την τύχη όσων υποψηφίων δεν καταφέρνουν να υπερβούν τη βάση του δέκα. Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι λίγο πολύ γνωστή σε όλους μας. Εκτός από όσους διαθέτουν το κουράγιο και την οικονομική ευχέρεια να επαναλάβουν την προσπάθειά τους στις εξετάσεις. οι υπόλοιποι είτε εισέρχονται με το απολυτήριό τους στην αγορά εργασίας, είτε επιλέγουν κάποιο πανεπιστήμιο του εξωτερικού, είτε παραμένουν στη χώρα σπουδάζοντας σε κάποιο κολέγιο ή κάποια άλλη ιδιωτική σχολή. Το μόνο σίγουρο είναι πως η επιτυχία των πρωτοβουλιών αυτών δεν είναι εξασφαλισμένη, εφόσον τα επαγγελματικά δικαιώματα που προσφέρει καθεμιά από αυτές τις διεξόδους είναι ασαφή και πολλές φορές «χαρίζονται» με αντάλλαγμα το χρήμα και όχι τις ικανότητες. και έτσι ο υποψήφιος που δεν έχει κατασταλάξει στην τοποθέτησή του ως προς το μέτρο της βάσης του δέκα διερωτάται: αξίζει να διαμαρτύρεται κανείς ή μήπως οι υπόλοιπες εκπαιδευτικές και επαγγελματικές λύσεις είναι προτιμότερές;
Η εγχώρια κοινωνία, με κυρίαρχους τους οικονομικούς και πανεπιστημιακούς φορείς, θα απαντούσε σε αυτό το ερώτημα με μία κάθετη άρνηση προς το μέτρο αυτό. Είναι γνωστό πως εδώ και λίγα χρόνια χιλιάδες θέσεις παραμένουν κενές στα ΑΕΙ και ΤΕΙ λόγω της καθιέρωσης του περιορισμού αυτού. Εγκαταστάσεις ολόκληρες έχουν περάσει στην αχρησία ενώ η οικονομία περιοχών που βασίζονταν στην έλευση φοιτητών έχει ναυαγήσει. Παράλληλα, κολέγια που παρέχουν τίτλους σπουδών με καμία αξία αλλά λειτουργούν σε κεντρικές τοποθεσίες, πλουτίζουν από τα κέρδη που τους εξασφαλίζουν οι πολυάριθμοι σπουδαστές τους. Επιπλέον, πόλεις του εξωτερικού υποδέχονται Έλληνες φοιτητές, οι οποίοι ενισχύουν τις οικονομίες ξένων κρατών, χωρίς πάντα τα αποτελέσματα των σπουδών τους να είναι τα αναμενόμενα. Γιατί, λοιπόν, κάποιος μαθητής που απέδωσε κάτω από το δέκα στις Πανελλήνιες να μην μπορεί να εισαχθεί, χωρίς να πληρώσει, σε ένα ΑΕΙ ή ΤΕΙ και να υποχρεώνεται να διοχετεύσει τα εισοδήματά του σε ξένους προς το συμφέρον του φορείς;
Ο προβληματισμός που αιωρείται είναι μεγάλος καθώς όλες οι απόψεις έχουν τη βαρύτητά τους αν τις μελετήσει κανείς από τη σκοπιά που διατυπώθηκαν. Για το λόγο αυτό ακριβώς, στην παρούσα φάση μια μεμονωμένη κίνηση κατάργησης ή επικρότησης του μέτρου της βάσης του δέκα δεν αποτελεί λύση στο πρόβλημα. Σκεφτείτε τι θα συνέβαινε και στις δύο περιπτώσεις υπό τις συνθήκες στις οποίες βρίσκεται σήμερα η εκπαίδευση και η παιδεία στη χώρα μας. Αν οι μαθητές μπορούν να εισάγονται με οποιονδήποτε βαθμό στις σχολές που επιθυμούν, τότε θα είναι ευχαριστημένοι, όμως ποιος τους εγγυάται ότι τα πτυχία των χαμηλόβαθμων σχολών τους θα τους εξασφαλίσουν επαγγελματικές ευκαιρίες; και αν οι θέσεις στα απομακρυσμένα ΤΕΙ καλυφθούν δίνοντας ζωή στην τοπική οικονομία πόσο υγιής μπορεί να θεωρηθεί αυτή η αναγκαστική λύση οικονομικής επιβίωσης; Αλλά και η επικρατούσα κατάσταση, που εξυπηρετεί μόνο τους επιχειρηματίες των ιδιωτικών σχολών μπορεί πραγματικά να συνεχιστεί;
Ας μη γελιόμαστε. Δεν είναι δυνατόν να αποφασίζουμε για ζητήματα που ούτως ή άλλως μας κατευθύνουν σε αδιέξοδα. Το θέμα δεν είναι η ίδια η βάση του δέκα αλλά το πλαίσιο που την περιβάλλει: οι εξετάσεις, τα φροντιστήρια, τα κολέγια, οι παραστρατημένη εκπαίδευση, οι δείκτες ανεργίας, το σύστημα που από τις τόσες αλλαγές που έχει υποστεί πλέον δεν έχει κανένα ουσιαστικό προσανατολισμό και φιλοσοφία. Για να αντιμετωπιστούν μικροπροβλήματα όπως αυτό, θα πρέπει ολόκληρο το πρόβλημα να χτυπηθεί στον πυρήνα του. Αν το σύστημα δεν αναδιαρθρωθεί πλήρως, παρέχοντας κονδύλια και επιστημονικές λύσεις, ιδιαίτερα στις τελευταίες βαθμίδες της εκπαίδευσης, προσανατολίζοντας τους μαθητές και προς την τεχνολογική εκπαίδευση και αποβάλλοντας τον εξετασιοκεντρικό χαρακτήρα του, τότε όση προσπάθεια και να καταβάλλουμε πάντα θέματα μικρά θα μας απασχολούν και πάντα οι ανεύθυνοι χειρισμοί των «μεγάλων» θα μας βάζουν σε ανούσια διλήμματα.
Είναι καιρός, λοιπόν, να σταματήσουμε να εκφράζουμε απόψεις για μεμονωμένα ζητήματα της παιδείας, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη μας τις μακροπρόθεσμες συνέπειες των αποφάσεων σε αυτόν τον τομέα και την τεράστια αλληλεξάρτησή τους. και επιπλέον να πάψουμε να εγκαταλείπουμε τον αγώνα κάθε φορά που νομίζουμε ότι το θέμα της παιδείας δε μας αφορά. Έτσι και αλλιώς όλοι μας κάποια στιγμή θα το συναντήσουμε μπροστά μας: Ως πτυχιούχοι – θύματα της ανεργίας, ως εργαζόμενοι που χάνουν τα προνόμιά τους, ως γονείς που ανησυχούν για τα παιδιά τους. Το ενδιαφέρον μας ας είναι το έναυσμα για τη ρύθμιση αυτού του μεγάλου κεφαλαίου που λέγεται παιδεία.

σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.

Αξιολογήθηκε ως καλύτερο το γραπτό της μαθήτριας του Γ3 Προβίδα Σταυρούλας. Αναλυτικά η βαθμολογία σύμφωνα με τη δική μου γνώμη έχει ως εξής : Α) περιεχόμενο: 12, έκφραση: 07, δομή: 05 = 24, Β1) 08, Β2) 10, Β3) 04, Β4) 05, Β5) 04, Γ) περιεχόμενο: 19, έκφραση: 10, δομή: 08 = 37

ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΕΚΔΡΟΜΕΣ



Εφαρμογή
Θέμα: «Στο σχολείο σου διεξάγεται συζήτηση για τις σχολικές εκδρομές. Εκπροσωπώντας τους συμ-μαθητές σου, εκφωνείς μια ομιλία, επισημαίνοντας τα αρνητικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν, κατά τη γνώμη σου, τις σχολικές εκδρομές και προτείνεις ένα εναλλακτικό μοντέλο, ταιριαστό στη μαθητική σας ιδιότητα και θετικό για τη ζωή του σχολείου»

Δείγμα ελεύθερης γραφής
Ζούμε με άγχος, πίεση, όλα για τις εξετάσεις, γι’ αυτό και η πενταήμερη και οι άλλες εκδρομές στην Α’ και τη Β’ Λυκείου έχουν πολύ μεγάλη σημασία, για να παίξουμε, να διασκεδάσουμε, να εκτονωθούμε να γνωριστούμε να ξεσκάσουμε από τα μαθήματα. Είναι τελικά μεγάλη υπόθεση να έχεις λεφτά και να πηγαίνεις πενταήμερη με τους κολλητούς σου. Για πολλούς από μας είναι η πρώτη πραγματική έξοδος από το σπίτι, νιώθουμε πως ενηλικιωθήκαμε και κάνουμε ό,τι θέλουμε.
Ο στόχος για το 90% των παιδιών είναι να πάνε, να τα πιούνε και να περάσουν καλά. Να τα δώσουν όλα. Είναι η πρώτη επαφή με την ανεξαρτησία τους. Φυσικό είναι όλοι να έχουν το μυαλό τους στη διασκέδαση και στο ξεφάντωμα. Κάνουμε όμως ό,τι πραγματικά θέλουμε; ή μας αναγκάζουν να πάμε όπου θέλουν τα πρακτορεία και να κάνουμε ό,τι είναι της μόδας; Είναι μαθητικές εκδρομές ή κάτι προκατ … Πολλοί είναι εκείνοι που έρχονται, να εκμεταλλευτούν την ανάγκη αυτή των μαθητών και να αυγατίσουν τα κέρδη τους πατώντας πάνω σε αυτήν. Το μεγαλύτερο αλισβερίσι γίνεται, ωστόσο, καιρό τώρα με τις σχολικές εκδρομές. Μια συζήτηση που ανοίγει κατά καιρούς, όχι όταν προετοιμάζονται (Οκτώβρη-Γενάρη) αλλά κυρίως σε περιόδους που πραγματοποιούνται οι πολυήμερες σχολικές εκδρομές, με αφορμή τραγικά περιστατικά, ατυχήματα, δηλητηριάσεις κτλ.. Στην ουσία δεν υπάρχει επιμορφωτικό στοιχείο σε μια τέτοια, πολυήμερη εκδρομή… Τα παιδιά θέλουν μεγάλο ξενοδοχείο με ανέσεις και μπουζούκια για να ξεσαλώσουν. Τα μεγάλα τουριστικά νησιά έχουν γίνει πιάτσες, όπου όλα μπορούν να συμβούν.
Οι σχολικές εκδρομές δυστυχώς είναι η ευκαιρία για πολλούς συμμαθητές μας να βγάλουν λεφτά, να πάρουν μίζες από πρακτορεία και κέντρα διασκέδασης, μια μικρογραφία δηλαδή της κοινωνίας έχουμε γίνει. Πασχίζουν να μας μάθουν από μικρή ηλικία τις «αξίες» τους. Το να ανταγωνίζεσαι με το συμμαθητή σου για το ποιος θα φάει ποιον και να μαθαίνεις να παίρνεις μίζες από όπου μπορείς εις βάρος των άλλων! Ο επιμορφωτικός τους χαρακτήρας είναι απλώς για τα... μάτια, και οι εκδρομές στην ουσία εξυπηρετούν τις επιθυμίες των μαθητών και την τουριστική βιομηχανία. Ο τζίρος των ξενοδοχείων, εστιατορίων, μπαρ και πρακτορείων είναι τεράστιος - υπολογίζεται στα 120 εκατ. ευρώ ετησίως. Και όχι μόνο. Υπάρχουν περιπτώσεις που έχει αποκαλυφθεί ότι ακόμη και οι ντίλερ ναρκωτικών ακολουθούσαν τα αθηναϊκά σχολεία στην Κέρκυρα, στην Κρήτη και στη Ρόδο για να μη χάσουν μια πελατεία που θέλει «να τα δώσει όλα.... Ο λόγος του καθηγητή σε αυτά τα παιδιά δεν περνάει. Οι εκπαιδευτικοί πηγαίνουν στις εκδρομές, χωρίς να πληρώνονται, για να μην κοιμούνται όλο το βράδυ - διαφορετικά δεν μπορείς να ελέγξεις τους μαθητές…
Κι ας έρθουμε τώρα στο κόστος των εκδρομών που είναι πράγματι μεγάλο και γι’ αυτό πολλοί συμμαθητές μας δεν έρχονται, γιατί οι δικοί τους δεν έχουν λεφτά να τους δώσουν και μένουν σπίτι τους, ενώ οι συμμαθητές τους διασκεδάζουν. 300-500 ευρώ «το κεφάλι» κοστίζει σε μια οικογένεια να στείλει το παιδί της σε μια πενθήμερη εκδρομή που διοργανώνει το σχολείο! Τόσο πληρώνουν τα εισιτήρια και το δωμάτιο. Συμπληρωματικά σε αυτά τα έξοδα μπαίνει το χαράτσι για την κραιπάλη σε μπουζούκια και κλαμπ (συνήθως αποθήκες διαμορφωμένες ειδικά για τις πενθήμερες) όπου στοιβάζουν 3.000 άτομα σε χώρους των 1.500-2.000. Όλα αυτά, για εκδρομές που συμπεριλαμβάνονται υποτίθεται στην εκπαιδευτική διαδικασία και όπως τα βιβλία, τα θρανία και οι καθηγητές θα έπρεπε να χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό!
Η επικίνδυνη πολιτική τους μπλέκει σε συνεχώς και χειρότερα παρατράγουδα τους μαθητές. Ωστόσο, κάποια περιστατικά, όπως οι τροφικές δηλητηριάσεις που σημειώθηκαν δεν μπορούν να προβλεφθούν, όταν τρία σχολεία επέστρεφαν εσπευσμένα με γαστρεντερίτιδα. Άλλωστε, δεν είναι λίγα τα τραγικά περιστατικά που συνέβησαν τα τελευταία χρόνια κατά τη διάρκεια των σχολικών εκδρομών, με πρώτα αυτά των Τεμπών και του Μαλιακού. Ένας 18χρονος μαθητής από το τεχνικό λύκειο Γλαύκης Ξάνθης πνίγηκε στην πισίνα του ξενοδοχείου στην Κέρκυρα, όπου διέμενε το σχολείο του.
Οι σχολικές εκδρομές θα έπρεπε να έχουν μορφωτικό περιεχόμενο, να γνωρίσουν τα παιδιά μνημεία, αξιοθέατα, την πολιτιστική μας κληρονομιά, τα μουσεία μας, αλλά και τα ήθη ενός τόπου. Καλή και η διασκέδαση αλλά δε φτάνει. Το σχολείο άλλωστε πρέπει να σου μαθαίνει την ποιότητα της ψυχαγωγίας.
Η διοργάνωση των σχολικών εκδρομών να αφορά όλους τους μαθητές, να είναι σύμφωνη με τις προτεραιότητες που θα βάλουν οι ίδιοι οι μαθητές και όχι σύμφωνη με τα καλούπια που βάζουν οι πράκτορες για τα κέρδη τους. Οι ίδιοι οι μαθητές να διαλέγουν τον προορισμό που αρέσει σε εκείνους και όχι αυτόν που θέλουν τα τουριστικά γραφεία, να διαμορφώσουν το περιεχόμενο των εκδρομών σύμφωνα με τις ανησυχίες και τα ενδιαφέροντά τους, να παλέψουν για την εξασφάλιση κονδυλίων για την εκδρομή τους.
Πρέπει το Υπουργείο Παιδείας να χρηματοδοτεί τις εκδρομές, να τις θεωρεί κομμάτι της ζωής του σχολείου και όχι ευκαιρία για τα πρακτορεία να καθορίσουν εκείνα την τουριστική κίνηση των μαθητών στα νησιά που θέλουν. Από την αρχή της χρονιάς οργανωμένα όλα τα παιδιά με το σύλλογο καθηγητών και γονέων να επιλέγουμε και να προγραμματίζουμε τις επισκέψεις και τις εκδρομές για όλη τη χρονιά, με σκοπό όχι μόνο να εκτονωθούμε αλλά και να μάθουμε, να δούμε, να ακούσουμε.
Οι σχολικές εκδρομές είναι κομμάτι της ζωής του σχολείου. Για όλα τα άλλα που μας αφορούν οι άλλοι αποφασίζουν για μας, χωρίς να μας ρωτήσουν. Ας μην τους το επιτρέψουμε. Θέλουμε τη ζωή μας εμείς να την επιλέγουμε και να φτιάξουμε ένα σχολείο στα μέτρα μας και για τις ανάγκες μας.


Δείγμα δεύτερης γραφής
Στο σχολείο της πίεσης, του άγχους και της ημιμάθειας, κάπου ανάμεσα στη διαδρομή σχολείο-φροντιστήριο-σπίτι, η σκέψη της πενθήμερης εκδρομής - αλλά και των άλλων πολυήμερων εκδρομών στην Α’ και Β’ Λυκείου - αποτελεί για τον καθένα από μας πολύ σπουδαία υπόθεση. Εκεί που μοχθούμε και αγχωνόμαστε για το μέλλον μας μετά το σχολείο, προσμένουμε ανυπόμονα μια μοναδική ευκαιρία να διασκεδάσουμε με όλους τους συμμαθητές μας, να ξεφύγουμε για λίγο, να δεθούμε μεταξύ τους, να κρατήσουμε ξεχωριστές εμπειρίες.

Η εκδρομή στην τελευταία τάξη του Λυκείου σηματοδοτεί το πρώτο βήμα προς την ελευθερία της ενήλικης ζωής, και είναι ίσως ένα «bachelor πάρτι». «Είμαι ελεύθερος!» Έτσι αισθάνεται ο/η 18χρονος/η.

Ωστόσο, πολλά είναι τα σύννεφα που έχουν μαζευτεί τα τελευταία χρόνια πάνω από τις σχολικές εκδρομές, που κάθε άλλο παρά σχολικές μπορεί κάποιος ψύχραιμος να τις χαρακτηρίσει. Σε αυτού του είδους τις εκδρομές, δυστυχώς, δεν εξασφαλίζονται ούτε οι μορφωτικοί στόχοι ούτε η υγιεινή και η ασφάλεια των παιδιών. Υπάρχει, όμως, η πολιτική βούληση να καταργηθούν αυτού του είδους οι εκδρομές, τη στιγμή που εξυπηρετούνται ισχυρά οικονομικά συμφέροντα; Το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο των σχολικών εκδρομών εξυπηρετεί μόνο τη βιομηχανία των ξενοδοχείων, νυχτερινών κέντρων και πρακτορείων. Δεν εξυπηρετούν κανένα μορφωτικό ή εκπαιδευτικό χαρακτήρα.

Η εμπορευματοποίηση των εκδρομών έχει θύματα και τα ίδια τα παιδιά. Πολλές είναι οι περιπτώσεις όπου συμμαθητές μας χρηματίζονται από επιτήδειους ιδιοκτήτες τουριστικών γραφείων ή νυχτερινών κέντρων, προκειμένου να προτιμήσουν τη δική τους επιχείρηση. Εξάλλου, οι διακινητές ναρκωτικών στοχοποιούν τις εκδρομές μας, για να πουλήσουν την «πραμάτεια» τους στα ανυποψίαστα και αφελή παιδιά.

Όσον αφορά στο ρόλο του καθηγητή-συνοδού, ο λόγος του στα περισσότερα παιδιά δεν έχει πειστικότητα εκτός σχολείου. Το μέλημά του είναι να μη νοικιάσουν μηχανάκια και να μην πάνε μεθυσμένα στην πισίνα, να είναι ασφαλή. Στις εκδρομές ο συνοδός εκπαιδευτικός δεν κοιμάται καθόλου. Νιώθει ανίσχυρος μπροστά στο ενδεχόμενο του κινδύνου, που για τους εφήβους λειτουργεί πολλαπλασιαστικά. Πρέπει να είναι δάσκαλος, αστυνομικός, ψυχολόγος και διαιτητής, έτσι ώστε να μπορεί να χειριστεί παραλογικές καταστάσεις αγοραίου γούστου (π.χ. νυχτερινές διασκεδάσεις) αλλά και κανιβαλικές εκφράσεις χουλιγκανισμού (π.χ. διαμάχες σχολείων).

Παράλληλα, για τις σχολικές εκδρομές ο Έλληνας γονιός βάζει αρκετά βαθιά το χέρι στην τσέπη. Σύμφωνα με στοιχεία, οι εκπαιδευτικές εκδρομές των μαθητών κοστίζουν ετησίως στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς περισσότερα από πενήντα εκατομμύρια ευρώ (50.000.000). Αν και εφόσον χαρακτηρίζονται εκπαιδευτικές, θα έπρεπε να επιδοτούνται 100% από το υπουργείο Παιδείας. Πολλά παιδιά, μάλιστα, δεν πηγαίνουν στις πενθήμερες εκδρομές, γιατί δεν έχουν να καλύψουν το κόστος τους που ανέρχεται σε 400 με 500 ευρώ το άτομο.

Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τα τελευταία χρόνια πολλοί συμμαθητές μας έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια σχολικών εκδρομών. Τα Τέμπη και ο Μαλιακός βάφτηκαν με το αίμα παιδιών στο βωμό αδίστακτων επιχειρηματικών συμφερόντων και μιας πολιτικής που διαιωνίζει το πρόβλημα. Ως πότε πια θα θρηνούμε θύματα;

Πολλοί είναι αυτοί που ζητούν να καταργηθούν οι σχολικές εκδρομές, καθώς πλέον εξυπηρετούν μόνο οικονομικά συμφέροντα και όχι εκπαιδευτικά ή μορφωτικά. Γεγονός που όλοι παραδέχονται είναι ότι οι σχολικές εκδρομές έχουν μετατραπεί σε… αγρυπνίες. Σύσσωμη πλέον η εκπαιδευτική κοινότητα απαιτεί την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου των σχολικών εκδρομών.

Μιλάμε πάντα για ένα κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας όπως είναι οι σχολικές εκδρομές, που σκοπό έχουν τη διαπαιδαγώγηση και τη διαμόρφωση της προσωπικότητας του μαθητή, που του δίνουν την ευκαιρία να γνωρίσει διαφορετικούς τόπους, την πολιτιστική και περιβαλλοντική ομορφιά του τόπου μας.

Η διοργάνωση των σχολικών εκδρομών μπορεί και πρέπει να γίνει υπόθεση όλων των μαθητών, του 15μελούς και των 5μελών, να είναι σύμφωνη με τις προτεραιότητες που θα βάλουν οι ίδιοι οι μαθητές και όχι σύμφωνη με τις επιταγές των επιχειρηματιών. Οι ίδιοι οι μαθητές μπορούν να επιλέξουν τον προορισμό που τους αρέσει και όχι αυτόν που επιτάσσουν τα συμφέροντα του τουριστικού κεφαλαίου, να διαμορφώσουν το περιεχόμενο των εκδρομών σύμφωνα με τις ανησυχίες και τα ενδιαφέροντά τους, να παλέψουν για την απαραίτητη χρηματοδότησή τους.

Για το πρόβλημα μια λύση υπάρχει: να αναλάβει η Πολιτεία και το αρμόδιο Υπουργείο εξολοκλήρου την ευθύνη της ασφάλειας των μαθητών και το κόστος των εκδρομών και να πάρει τα μέτρα τουž να εντάξει τις εκδρομές στο σχολικό πρόγραμμα, σαν συστατικό στοιχείο της συνολικής μορφωτικής διαδικασίας και αγωγής. Το πρόγραμμα των επισκέψεων για όλη τη χρονιά με πρόταση κάθε καθηγητή και με τη συμμετοχή των εκπροσώπων των μαθητών για κάθε τάξη (για όλους τους μαθητές της τάξης), να αποφασίζεται στο Σχολικό Συμβούλιο από τις αρχές της σχολικής χρονιάς.

Όλα αποδεικνύουν αυτό που οι ίδιοι ξέρουν πολύ καλά. Ότι δε πάει άλλο με το σχολείο και τη ζωή που άλλοι φτιάχνουν για μάς. Οι ίδιοι οι μαθητές μπορούν να φτιάξουν το μέλλον και τη ζωή που έχουν ανάγκη. Το σχολείο των αναγκών των μαθητών και το σχολείο που τους αξίζει είναι αυτό για το οποίο παλεύουν και πρέπει να παλέψουν ακόμα πιο δυναμικά και οργανωμένα.