Ο ΚΑΙΡΟΣ

ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΓΩΝΙΑ –Νασιόπουλος Απόστολος

Παρασκευή 30 Απριλίου 2010

Διονύσιος Σολωμός, Κρητικός

Α. Στοιχεία Τεχνικής

Αφηγηματικά στοιχεία
1. Ο Αφηγητής
Ο Αφηγητής είναι δραματοποιημένος (ομοδιηγητικός), συμμετέχει στα δρώμενα ως πρωταγωνιστής (αυτοδιηγητικός) και η εστίαση είναι εσωτερική. Η αφήγηση γίνεται σε α΄ γραμματικό πρόσωπο ( μίμηση ή άμεση αφήγηση).

2. Η Αφήγηση
Τα γεγονότα δεν ξετυλίγονται με τη σειρά με την οποία διαδραματίστηκαν, αλλά υπάρχει μια κύρια, ευθύγραμμη αφηγηματική πορεία, που αρχίζει στα μισά της ιστορίας ( in media res) και που διακόπτεται από αναδρομικές ( αναλήψεις) και πρόδρομες αφηγήσεις (προλήψεις).Οι αναλήψεις και οι προλήψεις θα μπορούσαν να θεωρηθούν επιβραδύνσεις καθώς καθυστερούν την εξέλιξη της πορείας των γεγονότων της κύριας αφήγησης.

Στους τέσσερις τελευταίους στίχους του 5ου αποσπάσματος υπάρχει αφηγηματικό κενό. Ο αφηγητής δεν μας πληροφορεί τι ακριβώς συνέβη σ΄ αυτό το χρονικό διάστημα, προφανώς επειδή δεν υπάρχει κάτι σημαντικό και ενδιαφέρον.

3. Ο χρόνος των γεγονότων της ιστορίας
α). Ο ιστορικός χρόνος Δεν προσδιορίζεται με ακρίβεια, καθώς γίνονται αναφορές χωρίς χρονολογικές σημάνσεις. Πρόκειται όμως για την περίοδο 1823-1824 (επανάσταση των Κρητών εναντίον των Τούρκων, καταστολή της επανάστασης, σφαγές πληθυσμών, φυγή χιλιάδων Κρητών προς Επτάνησα, Δ. Πελοπόννησο, Κύθηρα.)

β). Τα τέσσερα χρονικά επίπεδα της αφήγησης.
Κατά τον Ε. Καψωμένο, τα χρονικά επίπεδα την αφήγησης είναι τέσσερα.
Τα επεισόδια καλύπτουν όλες τις χρονικές βαθμίδες ως προς το χρόνο των γεγονότων, το παρόν, το παρελθόν και το μέλλον. Υπάρχει και ένα υπερβατικό απώτερο μελλοντικό χρονικό επίπεδο. Τα χρονικά επίπεδα δεν ακολουθούν το ένα το άλλο με τη φυσική τους σειρά αλλά διαπλέκονται με αναλήψεις και προλήψεις.
- Το πρώτο επίπεδο καλύπτει την κύρια αφήγηση, το παρόν: το χρόνο του ναυαγίου και της εμπειρίας του αφηγητή (Φεγγαροντυμένη, μαγευτικός ήχος).
- Το δεύτερο αφορά στο παρελθόν με αναλήψεις: προϊστορια του ήρωα στην Κρήτη.
- Το τρίτο αφορά στο μέλλον με πρόδρομες αφηγήσεις: η ζωή του ήρωα ως πρόσφυγα μετά το ναυάγιο και την απώλεια της αγαπημένης του.
- Το τέταρτο βρίσκεται στο απώτατο μέλλον, είναι υπερβατικό και μεταφυσικό: οραματισμός έσχατης κρίσης.

4.Ο χώρος σε σχέση με τα επίπεδα της αφήγησης.

α). Ο χώρος των γεγονότων της κύριας αφήγησης είναι το πέλαγος και η ακτή.
β). Η αφήγηση μεταβαίνει στο παρελθόν και χώρος των γεγονότων είναι τώρα η Κρήτη και πιο συγκεκριμένα ο Ψηλορείτης και η Λαβύρινθος, το χωριό του αφηγητή.
γ). Ένας απροσδιόριστος χώρος στον οποίο ζει ο αφηγητής ως πρόσφυγας ζητιάνος μετά τη διάσωσή του.
δ). Ο υπερβατικός χώρος του Παραδείσου, όπου ο αφηγητής συνομιλεί με τις ψυχές των νεκρών και
και εμφανίζεται η νεκρή αγαπημένη του.

Β. Αυτοβιογραφικά στοιχεία Κρητικού.

Ο “ Κρητικός ” δεν μπορεί να θεωρηθεί αυτοβιογραφικό έργο, ωστόσο αντανακλώνται σ΄ αυτό κάποια αυτοβιογραφικά στοιχεία ανάμεσα στα οποία θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν:

α). Η καταγωγή του πατέρα του ποιητή, του κόντε Σολωμού από την Κρήτη.
β). Η αναγκαστική φυγή της οικογένειας Σολωμού από την Κρήτη αμέσως μετά τις επιθέσεις των Τούρκων στο νησί το 1669 και η εγκατάστασή τους στη Ζάκυνθο το 1670. Πιθανόν το γεγονός αυτό δημιούργησε στον ποιητή την αίσθηση του πρόσφυγα.
γ). Η βαθύτατη αγάπη του Σολωμού για τη μητέρα του Αγγελική Νίκλη, η οποία όμως κλονίστηκε σοβαρά κατά τη διάρκεια του δικαστικού αγώνα του Σολωμού με τα υπόλοιπα παιδιά της σχετικά με το μοίρασμα της περιουσίας του κόντε Νικόλαου Σολωμού. Ίσως η συμπεριφορά της αυτή δημιούργησε στον ποιητή ένα βαθύ αίσθημα μητρικής στέρησης, η οποία σύμφωνα με τους μελετητές εικονίζεται στο θαυμασμό του προς τις εξωπραγματικές γυναικείες μορφές, όπως είναι η Φεγγαροντυμένη.
Γ. Διακειμενικότητα του Κρητικού

Οι διακειμενικές σχέσεις στο ποίημα μπορούν να διακριθούν σε ελληνόγλωσσες και ξενόγλωσσες.
Στις ελληνόγλωσσες εντάσσονται:
α) το δημοτικό τραγούδι β) η Κρητική λογοτεχνία- ο Ερωτόκριτος γ) η Αγία Γραφή δ) η μεταβυζαντινή λαϊκή ποίηση. Υπάρχουν επίσης επιρροές από την αρχαία ελληνική σκέψη και κοσμοθεωρία και ειδικότερα από την πλατωνική φιλοσοφία.

Στις ξενόγλωσσες εντάσσονται: α) ο Ιταλικός κλασικισμός και νεοκλασικισμός β) Οι Γερμανοί ιδεαλιστές φιλόσοφοι (Κάντ, Χέγκελ) πιο συγκεκριμένα:

1 [18]
- Δημοτικό τραγούδι: χρήση ιαμβικού δεκαπεντασύλλαβου (χρησιμοποιείται σε ολόκληρο το ποίημα) -χρήση του αριθμού τρία
- Κρητική λογοτεχνία : ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία
- Ευρωπαίοι ρομαντικοί: περιγραφή τρικυμίας - έντονη δράση στοιχείων της Φύσης.

2 [19]
- Δημοτικό τραγούδι: χρήση αριθμού τρία - κλιμακωτό σχήμα με τον τριπλό όρκο του αφηγητή συνομιλία με τους νεκρούς - πόρτα του Παραδείσου
- Κρητική λογοτεχνία: πόρτα του Παραδείσου (Ερωφίλη του Χορτάτση).
- θεία κωμωδία του Ντάντε: περιγραφή οράματος της έσχατης κρίσης
- Αγία Γραφή: περιγραφή οράματος της έσχατης κρίσης
3 [20]
Ερωτόκριτος: στίχος 2.
Άγγλοι προρομαντικοί: στίχοι 3-10 παρουσίαση νυχτερινής γαλήνης μετά την τρικυμία
Ντάντε- Πετράρχης- Γκαίτε- Σίλλερ- Αποκάλυψη του Ιωάννη (1β,1):όραμα Φεγγαροντυμένης Ιπποτικό μυθιστόρημα “Ιμπέριος και Μαργαρώνα”: στίχος 14
4 [21]
Ερωτόκριτος: στίχοι 5-6/11-12/ 21/ 29/ 37
Πλάτωνας: στίχοι 13-18 (θεωρία των Ιδεών)
Δημοτικό τραγούδι: στ 14-16 (μοτίβο του τρία)
Επιστημονικά κείμενα (μυστικιστικές ιδεολογίες): στίχος 10
Το όραμα της Φεγγαροντυμένης μας παραπέμπει στην Παλαιά Διαθήκη, στους εκκλησιαστικούς ύμνους, στη Αποκάλυψη του Ιωάννη, στις νύμφες του Ιταλικού κλασικισμού και νεοκλασικισμού, στον ευρωπαϊκό ρομαντισμό, στον Δάντη, τον Πετράρχη, τον Γκαίτε.

5 [22]
Αρχαία ελληνική λογοτεχνία: μοτίβο ονείρου στίχοι 9-14
Οδύσσεια: στίχοι 18/34
Πατερικά κείμενα, εκκλησιαστική υμνολογία: στίχος 49 (ανεκδιήγητοι ήχοι).
Πλατωνική και χριστιανική δυϊδιστική αντίληψη για τον κόσμο και για τον άνθρωπο: στίχοι 53-54.
Ιωάννου Φωτεινής
ΠΗΓΗ:εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, ένθετο ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ, 29-12-2007

Πέμπτη 29 Απριλίου 2010

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ: Πολύ συχνά αναφερόμαστε στον κόσμο που μας δείχνει ζωντανά η τηλεόραση, με τον οποίο επικοινωνούμε χάρη στη νέα ηλεκτρονική τεχνολογία, ιδιαίτερα το διαδίκτυο. Αυτό το γεγονός είναι ασφαλώς μια χειροπιαστή απόδειξη μιας μορφής παγκοσμιοποίησης. Οι σύγχρονες συνθήκες επιτρέπουν στον καθένα μας να μοιράζεται λίγο πολύ με τον άλλο άνθρωπο, κοινές εμπειρίες και βιώματα, κι αυτό άσχετα από το ότι στις διάφορες χώρες του πλανήτη οι άνθρωποι εξακολουθούν να έχουν τις ιδιαιτερότητές τους. Να έχουν, δηλαδή, το δικό τους παρελθόν, να βιώνουν με διαφορετικούς τρόπους τα προβλήματα του παρόντος, και οπωσδήποτε να προδιαγράφουν ο καθένας το μέλλον του σύμφωνα με τα μέσα που διαθέτειυλικά και πνευματικά- και σύμφωνα με τα οράματα και τα όνειρα που τρέφει, σύμφωνα δηλαδή με τον πολιτισμό του. Ο πολιτισμός μας γίνεται έτσι αναφορά και σύγκλιση συνάμα του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος αυτού που τον βιώνει. Παρ΄ όλο, λοιπόν, το ρεύμα της παγκοσμιοποίησης, ένα πράγμα διαφοροποιείται οργανικά και υποχρεωτικά: η πολιτιστική ιδιομορφία του καθενός. Ο κάθε πολιτισμός έχει το χώρο του, αλλά ο χώρος αυτός είναι χώρος ανοιχτός προς τον άλλον: αυτό είναι προϋπόθεση για την επιβίωση του κάθε πολιτισμού. Η όσμωση των πολιτιστικών εμπειριών είναι εμπλουτισμός, η υποδοχή του καινούργιου είναι πρόοδος. Αναμφισβήτητα αυτό που είναι σήμερα πρωτοποριακό θα είναι αύριο παράδοση, κι αυτό ισχύει ασφαλώς για κάθε μορφή δημιουργίας και ζωής. Η παγκοσμιοποίηση, βέβαια, είναι ένα φαινόμενο διαχρονικό. Σήμερα, εμφανίζεται με την ομοιογενοποίηση του τρόπου των εμπορικών και οικονομικών συναλλαγών αλλά και των επιστημονικών προϊόντων-η επιστημονική έρευνα έχει παγκόσμιο κύρος και εμβέλειαμε όλες βέβαια τις επιπτώσεις της τάσης αυτής στην καθημερινή ζωή, και συνακόλουθα στον τρόπο σκέψης του καθενός. Είναι ακριβώς αυτές οι ανεξέλεγκτες επιπτώσεις που προξενούν σε πολλούς φοβίες και ερωτηματικά για τη διατήρηση της ιδιόμορφης ταυτότητας του καθενός, αλλά και την ομαλή επεξεργασία του μέλλοντος του ανθρώπου και τη διάσωση των φυσικών πόρων. Η στάση αυτή ανασφάλειας, ανασταλτική κάθε προόδου, αντιστρατεύεται την εξίσου ανεδαφική στάση άκρατου ενθουσιασμού που θεωρεί την παγκοσμιοποίηση ως πηγή προόδου και ευτυχίας.
Αυτό που οφείλουμε, λοιπόν, είναι όλοι μαζί και ο καθένας με τον τρόπο του να υπερασπιστούμε την ανθρωπιά μέσα στα νέα πλανητικά σύνορα, χτίζοντας το μέλλον με τις βεβαιότητες του παρόντος και τα μαθήματα του παρελθόντος.

(Ελένη Γλύκατζη- Αρβελέρ)]

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Β1) Να γραφεί η περίληψη του κειμένου (80-100 λέξεις).

Β2) Ποια είναι η συλλογιστική πορεία της δεύτερης παραγράφου «Οι σύγχρονες συνθήκες και το μέλλον». Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

Β3) Σ΄ ένα άρθρο, που πρόκειται να δημοσιευτεί στη σχολική εφημερίδα, αιτιολογήστε την έκφανση του σύγχρονου φαινομένου της παγκοσμιοποίησης και παρουσιάστε τις προτάσεις σας, ώστε η παγκοσμιοποίηση να μη συντελέσει στην αλλοτρίωση της ιδιαιτερότητας των εθνών (περίπου 400-500 λέξεις).

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Β1. Περίληψη: Η παγκοσμιοποίηση είναι πια μια δεδομένη κατάσταση στην εποχή μας, γεγονός που διαφαίνεται από την τηλεόραση και το διαδίκτυο. Με την παγκοσμιοποίηση οι άνθρωποι του πλανήτη μοιράζονται κοινά βιώματα, αλλά, παρ΄ όλα αυτά, διατηρούν τις ιδιαιτερότητές τους. Οι ιδιαιτερότητες αυτές οφείλονται στο ότι κάθε έθνος διατηρεί το παρελθόν του, έτσι ώστε ο πολιτισμός του να πηγάζει από τη σύγκλιση του παρελθόντος με το παρόν. Κάθε λαός, λοιπόν, διατηρεί την πολιτιστική του ιδιομορφία, ενώ συγχρόνως εμπλουτίζεται με τον πολιτιστικό συγκρητισμό. Η παγκοσμιοποίηση, βέβαια, είναι ένα διαχρονικό φαινόμενο, που άλλοι το αντιμετωπίζουν επιφυλακτικά, άλλοι υπεραισιόδοξα. Αυτό που απαιτείται, τελικά, είναι η σύζευξή του με τον ανθρωπισμό.

Β2. Η συλλογιστική πορεία της παραγράφου είναι παραγωγική, καθώς η θέση της συγγραφέως εντοπίζεται στη θεματική περίοδο «Οι σύγχρονες συνθήκες ιδιαιτερότητές τους», όπου δηλώνεται η παγκοσμιοποίηση σε συνύπαρξη με τις γηγενείς ιδιαιτερότητες κάθε έθνους. Η τεκμηρίωση της θέσης ακολουθεί: η παγκοσμιοποίηση ισχύει, όμως δεν αναιρείται η δυνατότητα αφομοίωσης των προϊόντων της, σύμφωνα με τα διακριτικά γνωρίσματα κάθε εθνικής ομάδας.
Β3.ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΘΝΟΣ. Καταιγιστικές είναι οι αναφορές στο λόγο των δημοσιογράφων, στις καθημερινές μας συζητήσεις για την παγκοσμιοποίηση ως σύγχρονο φαινόμενο που επηρεάζει πλέον όλους τους τομείς ζωής. Οι εκφάνσεις του ποικίλες, προκαλούν άλλοτε την αισιόδοξη οπτική της ζωής, άλλοτε, όμως, το φόβο.Όταν είναι αποτέλεσμα της επιβολής ισχυρών οικονομικά, πολιτικά, κρατών, τότε συνιστά τον πλανητικό πολιτισμό. Στον αντίποδα αυτής της αδήριτης πραγματικότητας εντοπίζουμε τον οικουμενικό πολιτισμό ως όραμα ανθρωπιστικό, με στόχο την ένωση των διαφορετικών πολιτισμικών στοιχείων. Τα φαινόμενα που πιστοποιούν την παγκοσμιοποίηση και, συγχρόνως, την αιτιολογούν είναι πλέον γνωστά. Η κυριαρχία της αγγλοαμερικανικής γλώσσας ως διεθνούς, η χρήση των βιομηχανικών προϊόντων, των επιστημονικών επιτευγμάτων σε διεθνές επίπεδο καθορίζουν το «άνοιγμα» των συνόρων. Αναμφίβολα, η διακίνηση των ιδεών, των γνώσεων, της πληροφόρησης, δίνουν έρεισμα στην παγκοσμιοποίηση.
Με την παγκοσμιοποίηση επιδιώκεται η υπέρβαση προβλημάτων, τα οποία στη σύγχρονη εποχή είναι φλέγοντα, όπως το ενεργειακό, οι πόλεμοι και η λειψυδρία. Σε βασικό στόχο ανάγεται η ανύψωση του βιοτικού επιπέδου του ανθρώπου και η αντιμετώπιση των προβλημάτων των "τριτοκοσμικών" χωρών, η ανάπτυξη κοινών όρων ποιοτικής διαβίωσης. Φυσικά, το όραμα του οικουμενισμού συνοδεύεται από την εδραίωση της δημοκρατίας ως πολιτεύματος αλλά και ανθρωπιστικού τρόπου ζωής. Δυστυχώς, η ίδια η πραγματικότητα αποδεικνύει πως η παγκοσμιοποίηση, τελικά, γίνεται ο δίαυλος για την ευμάρεια των ισχυρών οικονομικά και πολιτικά χωρών. Επιβάλλεται ως ένα κοινό "μοντέλο" διαβίωσης που οδηγεί στον υλισμό, την τεχνοκρατία, ενώ οι ασθενέστεροι λαοί γίνονται αντικείμενο χειραγώγησης. Ορατός είναι, λοιπόν, ο κίνδυνος μετατροπής τους σε υπηκόους ενός παγκόσμιου κράτους, χωρίς ταυτότητα. Όπως έχει αναφερθεί, χάνουμε πλέον τις σταθερές της ζωής μας, όπως το γείτονα, το φίλο, την πατρίδα, γι΄ αυτό είναι αναγκαίο ένα αντίβαρο στην αρνητικού χαρακτήρα εφαρμογή της παγκοσμιοποίησης, αυτό του Διεθνισμού. Ατομικά μπορεί να εκφραστεί ως κοσμοπολιτισμός, ειρηνιστική ιδεολογία και σε συλλογικό επίπεδο ως ενοποίηση των εθνών με αρωγούς το Διεθνές Δίκαιο, τους Διεθνείς οργανισμούς, που πρέπει να στηρίξουν έμπρακτα τα ανθρώπινα δικαιώματα. Βέβαια, είναι αναγκαίος ο παγκόσμιος αφοπλισμός, ο οποίος, για να μην καταλήξει ουτοπία, απαιτείται σεβασμός στην αυτονομία κάθε λαού. Αυτό το μέτρο μπορεί να υλοποιηθεί υπό το πνεύμα της δημοκρατίας, το πολίτευμα που προωθεί λύσεις με το διάλογο. Είναι χρέος, τελικά, να συνδράμει κάθε πολιτεία, με τους μηχανισμούς της και τους θεσμούς, την επικουρική δράση της πνευματικής ηγεσίας, στη διαμόρφωση της συλλογικής συνείδησης.

Αναπόδραστα δύσκολο αποδεικνύεται το έργο μας. Ευθύνη μας, μεταξύ άλλων, είναι η ενίσχυση της ιστορικής μνήμης,όσον αφορά στο παρελθόν, γηγενές και παγκόσμιο, και συγχρόνως η υπέρβαση του άγονου εθνικισμού σε συνάρτηση με τα σύγχρονα δεδομένα, τεχνικά και επιστημονικά..

Πηγή:/digital.tanea.gr

Δευτέρα 26 Απριλίου 2010

11 κανόνες ζωής που δεν διδάσκω στο σχολείο!!!

Ο Bill Gates σε μια πρόσφατη ομιλία του σε ένα γυμνάσιο, μίλησε για 11 κανόνες ζωής που δεν έμαθαν και δεν θα μάθουν στο σχολείο. Μιλάει για το πως οι «προοδευτικοί» δάσκαλοι δημιούργησαν μια γενιά χωρίς αίσθηση της πραγματικότητας και πως αυτή αντίληψη προετοιμάζει τα παιδιά να αποτύχουν στον πραγματικό κόσμο.


Κανόνας 1: Η ζωή δεν είναι δίκαιη - συνήθισέ το!

Κανόνας 2: Ο κόσμος δεν ενδιαφέρεται για την αυτό-εκτίμησή σου. Περιμένει πρώτα να επιτύχεις εσύ ο ίδιος κάτι ΠΡΙΝ αισθανθείς καλά με τον εαυτό σου.

Κανόνας 3: Δεν θα κερδίσεις 60.000 ευρώ το χρόνο τελειώνοντας το σχολείο. Δεν πρόκειται να γίνεις αντιπρόεδρος με δωρεάν αυτοκίνητο και κινητό τηλέφωνο μέχρι να τα κερδίσεις και τα δύο.

Κανόνας 4: Εάν νομίζεις ότι ο καθηγητής σου είναι σκληρός, περίμενε μέχρι να δεις το αφεντικό.

Κανόνας 5: Το γύρισμα των μπιφτεκιών δεν σου μειώνει την αξιοπρέπεια. Οι παππούδες σου είχαν μια διαφορετική λέξη για αυτή την εργασία: την έλεγαν ευκαιρία.

Κανόνας 6: Εάν τα μουσκέψεις, ΔΕΝ ΦΤΑΙΝΕ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΣΟΥ. Γι' αυτό μην κλαψουρίζεις για τα δικά σου λάθη, αλλά μάθε από αυτά.

Κανόνας 7: Πριν γεννηθείς, οι γονείς σου δεν ήταν τόσο βαρετοί όσο είναι σήμερα. Έγιναν έτσι πληρώνοντας τους λογαρισμούς σου, καθαρίζοντας τα ρούχα σου και ακούγοντάς σε να λες πόσο «cool» είσαι. Πριν λοιπόν σώσεις τα δάση από τα παράσιτα της γενιάς των γονιών σου, προσπάθησε να καθαρίσεις τη ντουλάπα στο δωμάτιό σου.

Κανόνας 8: Το σχολείο μπορεί να έχει βρει τον τρόπο να εξαλείψει τις διαφορές μεταξύ κερδισμένων και χαμένων, αλλά η ζωή ΟΧΙ. Μερικά σχολεία έχουν απορρίψει τις αρνητικές βαθμολογίες και θα σου δώσουν όσες ευκαιρίες θέλεις για να βρεις τη σωστή απάντηση. Αυτή η κατάσταση δεν μοιάζει ούτε στο ελάχιστο με την πραγματική ζωή.

Κανόνας 9: Η ζωή δεν είναι χωρισμένη σε εξάμηνα. Δεν υπάρχουν ολόκληρα καλοκαίρια διακοπών και πολύ λίγοι υπάλληλοι είναι διατεθειμένοι να σε βοηθήσουν να «βρεις» τον εαυτό σου. Αυτό μπορείς να το κάνεις στον ελεύθερο χρόνο σου.

Κανόνας 10: Η τηλεόραση ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ η πραγματική ζωή. Στη πραγματική ζωή οι άνθρωποι είναι στις δουλείες τους και όχι μόνο στα μπαρ και στα καφενεία.

Κανόνας 11: Να είσαι ευγενικός με τους σπασίκλες. Στο τέλος μάλλον θα καταλήξεις να δουλεύεις για έναν από αυτούς.
Πηγή:cloudconnected.pblogs.gr

ΠΛΑΤΩΝ "ΠΟΛΙΤΕΙΑ" - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ

ΑΛΛΗΓΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ

Σάββατο 24 Απριλίου 2010

Ε Θ Ε Λ Ο Ν Τ Ι Σ Μ Ο Σ

Τι είναι ο εθελοντισμός;
Εκούσια και χωρίς αμοιβή προσφορά έργου, με κοινωφελή συνήθως χαρακτήρα.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του εθελοντή;
• Διακατέχεται από διάθεση προσφοράς προς το συνάνθρωπο. Παρέχει βοήθεια χωρίς να περιμένει υλική ανταμοιβή (ανιδιοτέλεια),
• χαρακτηρίζεται από υψηλή αίσθηση κοινωνικής ευθύνης, δείχνει έμπρακτα το ενδιαφέρον του στον πλησίον,
• είναι πρόθυμος να στρατευθεί μαζί μ' άλλους, προκειμένου να επιτευχθούν κοινοί στόχοι και να εκπληρωθούν κοινωνικές ανάγκες,
• συχνά υπερβαίνει τις εγωιστικές τάσεις που έχει ως άνθρωπος και καθώς συνεργάζεται, μεταβαίνει απ' το «εγώ» στο «εμείς». Εξάλλου, εθελοντής γίνεται αυτός που έχει συγκροτημένη πολιτικοκοινωνική συνείδηση κι αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως αναπόσπαστο κομμάτι μιας οργανωμένης κοινωνίας, που έχει ανάγκη από ενεργούς και συνειδητοποιημένους πολίτες, προκειμένου να διατηρήσει τη συνοχή της.
Είναι αναγκαία η ύπαρξη εθελοντισμού;
• Η χώρα μας έχει μόνιμα την ανάγκη εθελοντικής εργασίας. Για παράδειγμα, έντονα είναι τα περιβαλλοντικά προβλήματα που θα μπορούσαν να περιοριστούν ή ν' αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα με την κοινή βοήθεια των πολιτών. Εξάλλου, διάφορες μη κυβερνητικές οργανώσεις καταβάλουν γενναία προσπάθεια για τη μη διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας και σίγουρα χρειάζονται βοηθούς,
• οι Γιατροί του Κόσμου προσμένουν την εθελοντική εργασία επιστημόνων, προκειμένου να παρέχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σ' ανθρώπους της Ελλάδας ή του εξωτερικού που την έχουν ανάγκη και δε μπορούν να την απολαύσουν, η Διεθνής Αμνηστία έχει ανάγκη εθελοντών, για να προστατεύσει ανθρώπους που διώκονται σ' όλον τον κόσμο για τα πολιτικά τους φρονήματα. Επίσης, μάχεται, προκειμένου να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη για την κατάργηση παγκοσμίως της θανατικής ποινής,
• οι γενικότερες πολεμικές επιχειρήσεις των ημερών μας έχουν κατά καιρούς κλονίσει την παγκόσμια ειρήνη, η σταθερή οικοδόμηση της οποίας αποτελεί αίτημα όλου του πλανήτη,
• οι υπηρεσίες Κοινωνικής Πρόνοιας (ορφανοτροφεία, γηροκομεία κ.α.) αναζητούν αγωνιωδώς τη συνδρομή εθελοντών που θα προσφέρουν χείρα βοηθείας στους αναξιοπαθούντες,
• οι εθελοντές αιμοδότες και δωρητές οργάνων καλύπτουν θεμελιώδεις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας.

Θετικές συνέπειες εθελοντισμού
• Ενδυναμώνονται οι κοινωνικοί δεσμοί μεταξύ των πολιτών, γεγονός που αποτελεί ζητούμενο για κάθε κοινωνία, προκειμένου να επιτευχθεί η ευρυθμία της, διαπλάθεται ισχυρή ανθρωπιστική συνείδηση κι αυξάνεται η ευαισθησία για την αντιμετώπιση ενδεχόμενων προβλημάτων, πατάσσεται ο τυφλός εγωισμός κι ο αντικοινωνικός ωφελιμισμός,
• αποκτώνται νέα ενδιαφέροντα κι εμπειρίες ζωής, σε συλλογικό επίπεδο δημιουργούνται οι προϋποθέσεις κοινών στόχων κι ευνοείται η εθνική ομοψυχία, Ο βελτιώνεται ο διεθνής ρόλος κι η γενικότερη φυσιογνωμία ενός λαού.
Προτάσεις υπέρ του εθελοντισμού
• Η ανάπτυξη του κινήματος εθελοντών συνιστά μια σύγχρονη αναγκαιότητα κι ως τέτοια πρέπει ν' αντιμετωπιστεί απ' τους επίσημους φορείς:
• οι γονείς θα μπορούσαν να συμμετάσχουν σ' εθελοντικά προγράμματα, μετατρεπόμενοι σε πρότυπα για τα παιδιά τους.
• Επίσης, διάφορες οικογενειακές υποχρεώσεις θα ήταν δυνατό να εκτελεστούν με κοινή προσπάθεια, μ' αποτέλεσμα τα νεαρά μέλη να βιώνουν εντός του σπιτιού τους το συνεργατικό κλίμα κι αργότερα ως ενήλικες να συμπεριφέρονται ανάλογα,
• το σχολείο είναι δυνατό ν' αποτελέσει κοιτίδα για τη δημιουργία εθελοντικού πνεύματος στους μαθητές (π.χ. με τη συμμετοχή σε προγράμματα δεντροφύτευσης, καθαρισμού των ακτών κ.α.),
• η πολιτεία ας ενθαρρύνει τον εθελοντισμό με μια σειρά κινήτρων που θα ισχύουν ιδιαίτερα για τους νέους (π.χ. επιβράβευση απ' την πολιτική ηγεσία, προκειμένου να παροτρυνθούν για τη συνέχιση της πορείας τους).
• Επιπλέον, η εθελοντική δράση θα έπρεπε ν' αναγνωρίζεται επισήμως: θα μπορούσε, για παράδειγμα, να είναι ένα απ' τα κριτήρια επιλογής για την κάλυψη μιας θέσης εργασίας. Επιπροσθέτως, απ' αυτή θα ήταν δυνατό ν' απορρέουν κάποιες φορολογικές ελαφρύνσεις ή ειδικές άδειες για τους συμμετέχοντες. Ως εκ τούτου, η κάθε τοπική αρχή ή η πολιτεία έχουν χρέος να συγκροτήσουν κατάλληλους μηχανισμούς που θα οργανώνουν και θα εκπαιδεύουν τους εθελοντές, ώστε να είναι αποτελεσματική η προσπάθειά τους
• τα ΜΜΕ, η ισχύ των οποίων είναι δεδομένη κι ανυπέρβλητη, υποχρεούνται να προβάλουν τα επιτεύγματα των εθελοντών, προτρέποντας κι άλλους για συμμετοχή σε μια κοινωφελή διαδικασία.

Θέμα: Σε έναν κόσμο που δονείται από τον τηλεοπτικό απόηχο φρικτών πράξεων ανθρώπινης βίας και φυσικών θεομηνιών, οι εθελοντές, άτομα αλλά και οργανώσεις, αναλαμβάνουν να απαλύνουν τον ανθρώπινο πόνο, να περιθάλψουν, να στείλουν ένα μήνυμα ανθρωπιάς και συμπάθειας...
α) Τι ωθεί τους ανθρώπους σε πράξεις εθελοντικής βοήθειας σήμερα;
β) Μπορεί ο εθελοντισμός να λύσει το πρόβλημα της ανθρώπινης δυστυχίας;
ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΕΝΝΟΙΑΣ
Ο όρος εθελοντής είναι γνωστός, αναφέρεται σε εκείνο το άτομο που θεληματικά προσφέρεται να πράξει. Στην εποχή μας ο όρος έχει αποκτήσει και μια συναφή απόχρωση, αυτή του ακτιβιστή. Οι εθελοντές είναι δηλαδή άτομα αντικομφορμιστικά, τα οποία εφαρμόζουν μια ηθική της δράσης, οργανωμένα σε "μη-κυβερνητικά" σχήματα.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ 1ο
Η εθελοντική βοήθεια δεν είναι μια επινόηση της εποχής μας. Οι ρίζες της πρέπει να αναζητηθούν στο αίσθημα της κοινοτικής αλληλεγγύης των πρώτων ανθρώπινων κοινωνιών. Η ηθική της ανταπόδοσης που κυριαρχεί σε αυτές, με στόχο την επιβίωση της κοινότητας, μετουσιώνεται σε ηθική της προσφοράς κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες. Από τότε η χριστιανική ηθική φαίνεται να λειτουργεί ως εκκολαπτήριο εθελοντών (ιεραποστολές, έρανοι αγάπης κλπ). Η εκκοσμίκευση του εθελοντικού κινήματος, που παρατηρείται ήδη από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα (πχ. Σώμα Φιλελλήνων Εθελοντών...) έχει αυξητικό χαρακτήρα, με αποτέλεσμα στον αιώνα μας οι εθελοντές να υπηρετούν όχι μόνο κοινωνικούς αλλά και πολιτικούς, με τη στενή αλλά και ευρεία έννοια, σκοπούς.
Σήμερα οι λόγοι που οδηγούν τους ανθρώπους σε πράξεις εθελοντικής βοήθειας σχετίζονται με:
* το αυξημένο τους βιοτικό επίπεδο
* το αίσθημα κοινωνικής αλληλεγγύης
* τη προβολή της ανθρώπινης δυστυχίας από τις τηλεοπτικές οθόνες
* την αναζήτηση ενός ανώτερου νοήματος στη ζωή
* τη διάθεση για εμπειρίες έξω από την καθημερινότητα
* την προσπάθεια πλήρωσης του εσωτερικού κενού του ανθρώπου της κατανάλωσης και του κέρδους
* την πίστη στη χαρά της προσφοράς
* τον κορεσμό στο χώρο των επαγγελμάτων
* τη διάθεση αντίδρασης στην επιβαλλόμενη παθητικότητα του πολίτη
* την ψυχική αντίδραση για δημιουργία, προσφορά και συμπόνια έναντι ενός κόσμου βίας, οικονομικού υπολογισμού και ανθρώπινης εκμετάλλευσης
* την πίστη στον ’νθρωπο και τη Ζωή
* τη διάθεση για ψυχική επαφή ως αντίδοτο στη μοναξιά της ιδιώτευσης
* την αναζήτηση της κοινωνικής αναγνώρισης
* την οικονομική, γνωστική και τεχνική ικανότητα του μέσου πολίτη να οργανώνεται συγκροτώντας και "μη-κυβερνητικούς" πόλους εξουσίας
* τα αισθήματα ενοχής των ηθικά ευαίσθητων συνειδήσεων για τα προβλήματα που προκαλούν οι ανισότητες και οι αδικίες του κυρίαρχου πολιτικοοικονομικού συστήματος
ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ 2ο
Οι εθελοντές αποτελούν σήμερα "σημείο αντιλεγόμενο" τόσο για τις προθέσεις τους όσο και για το πραγματικό αποτέλεσμα των πράξεών τους.
Οι επικρίσεις:
* τυχοδιωκτισμός
* μηχανισμός κατευνασμού της πολιτικής και κοινωνικής δυσαρέσκειας
* ιδιοτέλεια (οικονομικές και πολιτικές βλέψεις)
* δονκιχωτισμός
* σύγχρονες σταυροφορίες / νεοαποικιακή νοοτροπία
Οι επιδοκιμασίες:
* το ηθικό μεγαλείο του ανθρώπου
* η επιβεβαίωση της χριστιανικής ηθικής
* λίγο καλό ισοσταθμίζει το γενικό κακό
* γνώμονας η κρίση του ευεργετημένου: και ζωές σώθηκαν και χαμόγελα έλαμψαν...
Το βασικό όμως ερώτημα παραμένει: Ο εθελοντισμός είναι το αντίδοτο στην ανθρώπινη δυστυχία;
Η εθελοντική προσφορά βοήθειας μπορεί να προσφέρει τα μέγιστα στην προσπάθεια άμεσης ανακούφισης των ανθρώπων από τον πόνο και τη δυστυχία. Αλλά δε μπορεί παρά να είναι η αρχή. Τα μεγάλα προβλήματα της εποχής μας (πείνα, εξαθλίωση, πόλεμος ανεργία,...) πρέπει να αντιμετωπιστούν στη ρίζα τους. Αυτό απαιτεί όμως και έναν άλλο εθελοντισμό: τη διάθεση όλων μας να αρθούν οι αντιφάσεις και οι αδικίες των σύγχρονων κοινωνιών, διάθεση που θα καταξιώσει την ανθρωπιστική θέρμη των ακτιβιστών εθελοντών...
Ο ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥΣ. ΕΙΝΑΙ ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΣ
Είναι κοινός τόπος πλέον ότι στη σημερινή τεχνοκρατούμενη κοινωνία, με τους ξέφρενους και αγχωτικούς ρυθμούς ζωής, με τους ανάλγητους νόμους της αγοράς και της στυγνής οικονομικής συνδιαλλαγής και με την άμβλυνση των ηθικών φραγμών, η έννοια του ανθρωπισμού έχει δυστυχώς παραμεριστεί στην καρδιά και στο νου των σύγχρονων ανθρώπων. Ο εθελοντισμός ως μια έκφραση του ανθρωπισμού έχει και αυτός υποστεί σταδιακή αλλοίωση τόσο ως προς την ένταση του στις διάφορες εκδηλώσεις του, όσο και ως προς το περιεχόμενό του. Ο εθελοντισμός είναι ένα θέμα που μας αγγίζει όλους, ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης και επαγγελματικής ιδιότητας. Συνιστά μια εξαιρετικά επιμορφωτική λειτουργία που ενδυναμώνει την κοινωνική αλληλεγγύη, ενισχύει την ενεργό συμμετοχή και τη συνύπαρξη, προσδίδοντας νέο περιεχόμενο στη ζωή μας.
Η αξία του εθελοντισμού είναι δεδομένη. Χρειάζεται όμως να ενισχυθεί και να προστατευθεί από υστερόβουλες ενέργειες εκμετάλλευσης. Το επίκεντρο του εθελοντισμού είναι η προστασία της αξιοπρέπειας του ανθρώπου, καθώς μέσα από τον εθελοντισμό καθρεπτίζεται η εικόνα του εαυτού μας. Κινητήριος δύναμη του εθελοντισμού πρέπει να είναι η αγάπη και η συμπαράσταση στον συνανθρωπό μας που υποφέρει και ζητά βοήθεια. Ο εθελοντισμός είναι κάτι παραπάνω από ένα κίνημα όπως προβάλλεται στις μέρες μας. Δεν έχει ούτε χρονικά όρια, ούτε πεπερασμένους τόπους και τρόπους εφαρμογής, ούτε στοχαστικούς και φιλοσοφικούς ορισμούς. Ο εθελοντισμός ξεκινά από την καρδιά του καθενός και διαχέεται στο περιβάλλον του χωρίς φραγμούς και περιορισμούς. Το πρώτο βήμα που χρειάζεται να γίνει είναι να δει κανείς τον εαυτό του στον συνάνθρωπό του. Ο εθελοντής βάζει τον εαυτό του στη θέση του συνανθρώπου του και «παίρνει» «προσφέροντας». Προσφέροντας οικονομική βοήθεια, προσφέροντας ένα καλό λόγο, προσφέροντας λίγη βοήθεια, προσφέροντας κάθε είδους συμπαράσταση, προσφέροντας λίγο χρόνο, προσφέροντας λίγη αγάπη.
Όλοι μας μπορούμε να προσφέρουμε λίγο απ΄ αυτό που μας περισσεύει. Απ' αυτό που χωρίς ιδιαίτερο κόπο μπορούμε να δώσουμε. Όλοι μας μπορούμε να γίνουμε εθελοντές, γιατί όλοι μας μπορούμε να αγαπήσουμε. Όλοι μας μπορούμε έτσι να ενισχύσουμε τον εθελοντισμό.
Τι είναι ο Εθελοντισμός;
Ο εθελοντισμός είναι μια πράξη μέσα από την οποία οι άνθρωποι αποκτούν νέες δεξιότητες και βοηθούνται να είναι ενεργοί πολίτες στην κοινότητα τους. Ο εθελοντισμός δεν έχει πλαίσια και όρια, είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο που μπορεί να πάρει διάφορες μορφές και διαστάσεις με βάσει τις αξίες, αρχές και την κοινωνικό -οικονομική και πολιτισμική πραγματικότητα της κοινωνίας.
Οι εθελοντές προέρχονται από οποιοδήποτε κοινωνικό-οικονομικό στρώμα της κοινωνίας. Αν λάβουμε υπόψη ότι ένας εθελοντής μπορεί να είναι οποιασδήποτε ηλικίας, οικονομικής κατάστασης, ακαδημαϊκού υπόβαθρου, τότε μπορούμε εύκολα να ισχυριστούμε ότι σχεδόν όλοι οι πολίτες μπορούν να είναι υποψήφιοι εθελοντές.
Εθελοντής είναι ο πολίτης εκείνος που προσφέρει ανιδιοτελώς τον ελεύθερο του χρόνο ή τη γνώση του για χρήσιμες δράσεις προς όφελος άλλων, χωρίς να περιμένει αντάλλαγμα. Με αυτή την έννοια ο εθελοντισμός ταυτίζεται με τη φιλανθρωπία, όπως χρησιμοποιήθηκε κατά την κλασική εποχή κυρίως για να αποδώσει μια καινούργια αρετή, την αγάπη για το συνάνθρωπο. Η διαφορά ανάμεσα στον εκπαιδευμένο εθελοντή και στην παλιά έννοια της φιλανθρωπίας είναι ότι ο εθελοντής αντιμετωπίζει τα άτομα στα οποία προσφέρει εθελοντική εργασία, όχι με οίκτο αλλά σαν άτομα ισότιμα τα οποία περνούν δυσκολίες και στα οποία μπορεί να προσφέρει.
Εθελοντισμός είναι η μη αμειβόμενη και δίχως επαγγελματική εξέλιξη δραστηριοποίηση των πολιτών που αποβλέπει στην ευημερία του συνανθρώπου, της κοινότητας και της κοινωνίας γενικότερα. Δεν περιορίζεται μόνο στην παροχή ανιδιοτελούς κοινωνικού έργου, αλλά περισσότερο αφορά μια στάση ζωής με ιδιαίτερες αξίες, όπως η φιλανθρωπία, η αλληλεγγύη, η κοινωνική δικαιοσύνη και η κοινωνική συμμετοχή.
Oι εθελοντές προσεγγίζονται και θεωρούνται περισσότερο συνεργάτες παρά φιλάνθρωποι. Εντάσσονται στη λειτουργία των υπηρεσιών και των προγραμμάτων κάποιου οργανισμού, αναλαμβάνουν εξειδικευμένους ρόλους, συναλλάσσονται με τα μέλη του προσωπικού και τα άτομα.
Η προσφορά εθελοντικής υπηρεσίας, έχει πολλές μορφές δράσης: συνοδεία, βοήθεια στο σπίτι, εμψύχωση, πρόληψη, δωρεά αίματος, μεταφορά ασθενών, επανένταξη, τηλεφωνική ακρόαση, εξειδικευμένες και επαγγελματικές παροχές, υγειονομικές φροντίδες, ψυχαγωγία, κοινωνική γραμματεία, νομική βοήθεια κ.λ.π.
Υπάρχει, επίσης, ο διεθνής εθελοντισμός: ως προσφορά αλληλεγγύης και γνώσης στις χώρες του Τρίτου κόσμου ή ανθρωπιστικών υπηρεσιών στις ζώνες πολεμικών συγκρούσεων. Σε ανάπτυξη βρίσκεται επίσης, ο περιβαλλοντικός εθελοντισμός, μέσω της ανάπτυξης πρωτοβουλιών για την καθαριότητα των δασών και των παραθαλάσσιων περιοχών, της οργάνωσης προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης των παιδιών και των νέων κ.λπ. Τέλος, υπάρχει ο πολιτιστικός εθελοντισμός, η οργάνωση από νεανικές ιδίως εθελοντικές οργανώσεις πολιτιστικών θεατρικών, μουσικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων που εκφράζουν τη νεανική φαντασία και δημιουργικότητα , πέρα από τη λογική της αγοράς και του κέρδους.
H εθελοντική δράση αποτελεί μαθησιακή-μορφωτική λειτουργία. Eνισχύει την απόκτηση κοινωνικών, επικοινωνιακών και επαγγελματικών δεξιοτήτων και αναπτύσσει νέες ικανότητες. Eνδυναμώνει και δίνει νέο περιεχόμενο στη ζωή των ατόμων. Aυξάνει τη δυνατότητα ενεργού συμμετοχής των νέων στη ζωή και την εργασία. Aποτελεί εν δυνάμει χώρο ανάπτυξης νέων κοινωνικών υπηρεσιών αυξάνοντας την απασχόληση. Η εθελοντική δράση μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη μάχη της ανεργίας και αποτελεί πηγή θέσεων εργασίας.
Πόσο σημαντική είναι η εθελοντική εργασία και ο εθελοντισμός; Εκατομμύρια πολίτες σε ολόκληρη την Ευρώπη ασχολούνται ενεργά με διάφορες μορφές εθελοντισμού. Οι πιο πρόσφατοι αριθμοί παρουσιάζουν, τα ακόλουθα:
Στο Ηνωμένο Βασίλειο 23 εκατομμύρια άνθρωποι προσφέρουν εθελοντική εργασία κάθε χρόνο, αποτελώντας ένα εργατικό δυναμικό ισοδύναμο με 180.000 εργαζομένους πλήρους απασχόλησης - για κάθε ΕΥΡΩ της δημόσιας χρηματοδότησης που δαπανάται για να υποστηριχθεί ο εθελοντισμός, οι εθελοντές προσφέρουν εργασία αξίας 30 ΕΥΡΩ - η οικονομική αξία του επίσημου εθελοντισμού στο ΗΒ έχει υπολογισθεί σε περισσότερα απο 65 δις ΕΥΡΩ ετησίως, ή 7,9% του ΑΕΠ.
Οι Βέλγοι αφιερώνουν 5 ώρες την εβδομάδα σε εθελοντικές δραστηριότητες χωρίς αμοιβή, το οποίο είναι ισοδύναμο με περίπου 200.000 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. Το 2002 ο χρόνος που αφιερώθηκε σε εθελοντικές εργασίες, σε διάφορους συνδέσμους/οργανώσεις στην Γαλλία, ήταν ισοδύναμος με περισσότερα από 716.000 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης.23 εκατομμύρια πολίτες (36%) συμμετέχουν σε διάφορα είδη εθελοντικών εργασιών στη Γερμανία ενώ το 33% του ενήλικου πληθυσμού στην Ιρλανδία (δηλ. περίπου 1.287.000 άτομα) ασχολείται με τον εθελοντισμό.
Το 2004 στην Πολωνία, περίπου 5,4 εκατομμύρια πολίτες ασχολήθηκαν με τον εθελοντισμό, το οποίο αντιπροσωπεύει το 18,3% του συνολικού πληθυσμού. Η κατ' εκτίμηση οικονομική αξία του εθελοντισμού, που υπολογίστηκε από τον πολλαπλασιασμό του αριθμού των κατ’ αντιστοιχεία εργαζομένων σε θέσεις πλήρους απασχόλησης (εθελοντές) με τον μέσο όρο μισθού στον συγκεκριμένο τομέα, ανήλθε στα 124 εκατομμύρια ΕΥΡΩ.
Πηγή:laventer.blogspot.com

Διονυσίου Σολωμού, Κρητικός: Η σχέση ανθρώπου - φύσης

Οι δυνάμεις που ενεργούν στη φύση είναι δύο ειδών:

- Στοιχεία αρνητικά: η άλογη βία μέσα στη φύση (η θάλασσα, η τρικυμία)

-Στοιχεία θετικά: η ίδια η φύση ως αρχέτυπο του κάλλους και του αγαθού. Ανάμεσα στα δύο σαφώς σημαντικότερο είναι το δεύτερο.

Η τρικυμία και το ναυάγιο αποτελούν μονάχα το αφηγηματικό πλαίσιο του έργου. Το κέντρο κατέχει η επικοινωνία του ήρωα με τη φύση:εμφάνιση Φεγγαροντυμένης «γλυκύτατος ήχος».

Ο γλυκύτατος ήχος ακολουθεί τη θεία εμφάνιση και συνοψίζει σ΄ ένα σύμβολο «μουσικό» τον παναρμόνιο ρυθμό της φύσης. Η Φεγγαροντυμένη μας τον έδωσε σ΄ ένα σύμβολο πλαστικό και μυστηριακό συγχρόνως.

Επίδραση Ήχου & Φεγγαροντυμένης στην ψυχή του ήρωα:

Η Φεγγαροντυμένη μαγνητίζει κυριολεκτικά τον Κρητικό, αυτός «εξίσταται» από τον εαυτό του, από τον τόπο και από τον χρόνο, ξεχνά την τραγική του κατάσταση, τη θάλασσα, τη καλή του, τον αγώνα του να σώσει την κόρη και να σωθεί. Το επεισόδιο κλείνει με την εξομολόγηση του ήρωα για τη ριζική αλλαγή του χαρακτήρα του, ύστερα από την εμπειρία αυτή (22.5 8) Ο ήρωας χάνει το αγωνιστικό και επιθετικό του ήθος, παίρνει μια στάση ένδειας, ζητά την πλήρωση μέσα στην αγάπη του άλλου. Παραλύει και ο αγώνας του μέσα στη θάλασσα (22.23 24). Ο ήχος τείνει να τον αφομοιώσει ολοκληρωτικά, να τον «αποσυνθέσει» (22.51 54).


Μονάχα όταν ο ήχος σβήνει, ο ήρωας ξανάρχεται στον εαυτό του, ξαναθυμάται την κόρη και την προσπάθειά του. Εν τω μεταξύ η κόρη έχει πεθάνει. Έτσι οι δύο εμπειρίες ( Φεγγαροντυμένη ήχος) γίνονται «αντίμαχες δυνάμεις» στον αγώνα του ήρωα.

Αυτό αποκαλύπτουν και οι «στοχασμοί» του ποιητή:

«η ηθική δύναμη που μπαίνει σε δοκιμασία από τη συμφορά, και την άλλη, ντυμένη με μια γοητεία που κάνει στο τέλος πικρότερο το χαμό», « μια ισορροπία δυνάμεων ανάμεσα στην ψυχή του ναυαγού (που θέλει να φέρει στο ακρογιάλι την αρραβωνιαστικιά του, που τη νομίζει ζωντανή) και στα εξωτερικά εμπόδια της φύσης».

Η φύση ως αντίμαχη δύναμη πολεμά τον άνθρωπο παραλύοντας την αντίστασή ή την προσπάθειά του ενάντια στα φυσικά εμπόδια κυριεύοντας την ύπαρξη του με τη μαγευτική ακτινοβολία των αξιών των οποίων είναι φορέας (του κάλλους και του αγαθού). Έτσι ενισχύεται η υπεροχή της εξωτερικής βίας σε βαθμό που να προδικάζει σχεδόν την αρνητική έκβαση του αγώνα.

Η επίδραση της φύσης στον Κρητικό με τη φεγγαροντυμένη πρώτα και ύστερα με τον «γλυκύτατον ηχό», αφομοιώνει τον ήρωα, εξουδετερώνει το αγωνιστικό του πνεύμα, με αποτέλεσμα ο ήρωας να χάσει τον αγώνα που αγωνιζότανε (να σώσει την αγαπημένη του). Πλαστικό (Φεγγαροντυμένη) και μουσικό σύμβολο (ηχός) αντιπροσωπεύουν δυο διαδοχικές συγκρούσεις. Στην πρώτη αντιπαρατίθεται το πνεύμα της φύσης με το πνεύμα του ήρωα. Η αντίθεση είναι σκεπασμένη. Μόλις την υποπτευόμαστε στο «πολύν καιρό οπίσω», που μας δείχνει πως το πνεύμα που ενσαρκώνει η Φεγγαροντυμένη δεν είναι το πνεύμα που διέπει τον ήρωα κατά την παρούσα φάση, της αντρικής του ακμής. Στην προσπάθεια του ήρωα να «αναγνωρίσει» την οπτασία διακρίνομε κάποια παλιά, απομακρυσμένη συνάφεια μεταξύ τους, που ανάγεται στο απώτερο παρελθόν, στα πρώτα βιώματα της τρυφερής ηλικίας (21.13 16)


Παρατηρούμε πως τα βιώματα που συνδέουν τον ήρωα με τη Φεγγαροντυμένη παραπέμπουν στην κατηγορία της «παιδικότητας» και επομένως είναι βιώματα κατεξοχήν διονυσιακά, με την έννοια ότι εκφράζουν μια σχέση εξάρτησης του Εγώ από κάποιο ευρύτερο πόλο έλξης. Μ΄ αυτήν την έννοια ο μητρικός κόρφος για το βρέφος, το ερωτικό ίνδαλμα για τον έφηβο, η εκστατική ενατένιση της εικόνας του θείου για τον πιστό αποτελούν βιώματα διονυσιακά, γιατί και το θρησκευτικό βίωμα είναι διονυσιακό: ολοκληρωτική «αφιέρωση», δηλαδή υπαγωγή, του ανθρώπου στη θεϊκή αρχή. μια μορφή απάρνησης της ατομικότητας. Μια τέτοια σχέση έρχεται, ως στάση ζωής, σε αντίθεση με το πρόσφατο πολεμικό παρελθόν του ήρωα. Το πολεμόχαρο πνεύμα του ήρωα πριν τη μεταστροφή: π΄ αγνάντευεν Αγαρηνό κι΄ εγύρευε μαχαίρι (22.6), αντιπαρατίθεται-στην κρίσιμη εκείνη ώρα που ο ήρωας αγωνίζεται να σώσει το τελευταίο πράγμα που τον δένει με τη ζωή και με το πρόσφατο παρελθόν του προς το πνεύμα της φύσης, όπως το 'δαμε ενσαρκωμένο στη μορφή της Φεγγαροντυμένης.

Ώστε η επιβολή της φύσης πάνω στον άνθρωπο σημαίνει άρση του ανταγωνισμού και θέση της ενότητας. Η μεσογειακή φύση αδελφώνει τα όντα μέσα σε μια ατμόσφαιρα πληρότητας του Εγώ, η οποία αφενός καθιστά περιττό τον ανταγωνισμό, αφετέρου γίνεται πηγή χαράς και μακαριότητας. * Το πνεύμα αυτό όμως απογυμνώνει ταυτόχρονα τον άνθρωπο απέναντι στις φυσικές ενάντιες δυνάμεις (όπως δείχνει η τελική έκβαση). Η διπλή αυτή επίδραση μας αποκαλύπτει το τραγικό ως μόνιμο στοιχείο της σχέσης με τη φύση.


Το μουσικό σύμβολο του «γλυκύτατου ηχού» αφετέρου εισάγει ανάμεσα στη φύση και στον άνθρωπο μια σχέση καθαρότερα διονυσιακή, όπου το Εγώ απορροφάται από τη φύση και τείνει να διαλυθεί μέσα στην ευρύτερη Κοσμικήν ενότητα. Τη διονυσιακή σχέση τη δείχνει η παρομοίωση: Μόλις ειν΄ έτσι δυνατός ο Έρωτας κι ο Χάρος. (22.50)


Η σύζευξη του Έρωτα με το Χάρο, στοιχείο της Ορφικής και Ελευσίνειας λατρείας (Διόνυσος - Άδης = διπλή όψη του ίδιου μυθικού συμβόλου), μας δίνει δυο γνωστές και ομοειδείς εκδηλώσεις του ίδιου καταλυτικού ενστίκτου, που ερεθίζει μέσα στην ψυχή του Κρητικού ο «γλυκύτατος ηχός». Το ένστικτο του θανάτου είναι ακριβώς η αντίθετη ροπή προς το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και της επιβολής. Ωθεί το άτομο στην αυτοκαταστροφή. Αντίθετα ο Έρωτας αντιπροσωπεύει μερική κατάργηση της ατομικότητας (συγχώνευση του Εγώ με το «ερώμενο» αντικείμενο). Ανάλογη είναι η ψυχική κατάσταση του Κρητικού απέναντι στον «ηχό». ζητά να συγχωνευθεί μαζί του (22.53 54). Μ΄ άλλα λόγια, η φύση εμπνέει στον ήρωα μια κατάσταση διονυσιακή . Με τον «γλυκύτατον ηχό» βγαίνει στην επιφάνεια το διονυσιακό πνεύμα της φύσης και αντιπαρατίθεται στην ισχυρή ατομικότητα του ήρωα. Αυτό δημιουργεί μια κλιμάκωση στη σύγκρουση: η φύση αντιμάχεται τη θέληση του ήρωα με το πλαστικό της πνεύμα πρώτα (Φεγγαροντυμένη). Το όραμα του κάλλους και του αγαθού μαγνητίζει τον ήρωα και παραλύει τον αγώνα του- ακολουθεί ισχυρότερη σύγκρουση ανάμεσα στον ήρωα και στη φύση με τον «ηχό», που ξεσηκώνει στην ψυχή του Κρητικού το καταλυτικό διονυσιακό ένστικτό. Εδώ κορυφώνεται η δοκιμασία του ήρωα, που αρχίζει με την πάλη του προς τα στοιχεία της φύσης (φουρτούνα). και πιο πίσω με τους αγώνες του στην Κρήτη, ενάντια στους Τούρκους. Η τραγική λύση έρχεται με την άφιξη στο γιαλό: χαρά σωτηρίας - θλίψη θανάτου.
Η κλιμάκωση των δοκιμασιών συμπορεύεται με μια σταδιακή ηθική ολοκλήρωση του ήρωα. Στην αφετηρία το ήθος του ήρωα είναι πολεμικό, δηλαδή ανταγωνιστικό σε τελική ανάλυση. Με τις διαδοχικές δοκιμασίες, που αντιπροσωπεύουν κι από μια συμφορά, ο ήρωας αποβάλλει σταδιακά το ανταγωνιστικό πνεύμα και φτάνει, (με την κορύφωση των συμφορών απώλεια και του τελευταίου αγαπημένου προσώπου), σε μια σχέση ενότητας με τον Κόσμο. Η ενότητα αυτή εκφράζεται με έμφαση, αρνητικά ( χαρά δεν τούναι ο πόλεμος ) και θετικά ( τ΄ απλώνω του διαβάτη ). Στο δεύτερο σκέλος, που ορίζει την τωρινή ιδιότητα του ήρωα (ζητιάνος), εννοείται μια ακόμη ιδιότητας, που απορρέει έμμεσα, από την έμμετρη σε α΄ πρόσωπο αφήγηση της περιπέτειας. Η ιδιότητα του ποιητή. Στη μορφή του ζητιάνου - ποιητή συνοψίζονται καίρια η σχέση αλληλεξάρτησης με τους ανθρώπους και η δημιουργική ενότητα με τον Κόσμο, που συνιστούν το τελικό στάδιο της μεταμόρφωσης του ήρωα μέσα από την τραγική διαλεκτική: δοκιμασία (σύγκρουση- καταστροφή)- ολοκλήρωση. Προϋπόθεση λοιπόν της ολοκλήρωσης είναι η δοκιμασία. Χωρίς αυτήν ο ήρωας δε θα `φτανε ν΄ αποκτήσει μια βαθύτερη και στέρεη αρμονική σχέση με τα άλλα όντα. Τόσο η δοκιμασία όσο και η ολοκλήρωση οφείλονται στης φύσης την επενέργεια, που είναι διττή: καταστρεπτική (θάνατος κόρης, ζητιανιά, δυστυχία: βιοτικό- ατομικό επίπεδο ) και ευεργετική συγχρόνως (ανθρώπινη αλληλεγγύη, ενότητα με τον κόσμο, ποιητική δωρεά: ηθικό- κοσμικό πεδίο ). Μέσα από αυτά τα βιώματα θα πραγματωθεί ο ψυχικός μετασχηματισμός του ήρωα από μια ιστορικά προσδιορισμένη (αντ)αγωνιστική ιδεολογία σε μια μυστικά βιωμένη ερωτική οντολογία.

* απόρροια της ηθοπλαστικής λειτουργίας της φύσης- μέσα από το όραμα μιας φυσικής θεότητας είναι η ριζική μεταστροφή του ήρωα από το δάκρυ της Φεγγαροντυμένης. Η «μαγική « δύναμη που αποκτά το χέρι του, πέρα από το ότι τον βοηθά στο εξής να ξεπερνά τη δυστυχία και το αίσθημα κοινωνικού ξεπεσμού, αποτελεί ένδειξη ότι κατέκτησε μια ανώτερη αυτοσυνειδησία, η οποία αντιστοιχεί σε αλλαγή βιοθεωρητικού προσανατολισμού.

ΠΗΓΗ:εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, ένθετο ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ, 13-10-2008

Τρεις συμβουλές στους νέους

του Θ.Γιαλκετση
Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα ομιλίας που εκφώνησε ο μεγάλος κριτικός Τζορτζ Στάινερ, σε εκδήλωση που έγινε προς τιμήν του σε πανεπιστήμιο της Ρώμης.

Τι μπορούμε να πούμε σήμερα στους φοιτητές μας, στους νέους μας; Οι καλές συμβουλές είναι αυθαίρετες, οι κακές συμβουλές είναι οι πιο σημαντικές. Ποιες είναι λοιπόν οι κακές συμβουλές που μπορούμε να δώσουμε;
Πρώτη συμβουλή: μη διαπραγματεύεστε τα πάθη σας. Υπάρχουν άντρες και γυναίκες που λένε: «Θέλω να αφιερώσω τη ζωή μου σε μια μελέτη πάρα πολύ εξειδικευμένη, ακατανόητη από τους περισσότερους, χωρίς καμία πραγματιστική ή πρακτική ωφελιμότητα», για παράδειγμα στη μελέτη ενός χειρογράφου του δέκατου αιώνα ή στην κινεζική κεραμική της δυναστείας Σουνγκ. Ο κόσμος είναι γεμάτος εξαθλίωση και πείνα, ανάγες και φρίκη, και σίγουρα μια τέτοια πρόθεση μπορεί να φανεί αστήρικτη τόσο από κοινωνική όσο και από οικονομική και πολιτική άποψη. Ωστόσο, εγώ λέω: Δεν μπορούμε να διαπραγματευόμαστε ένα πάθος. Γιατί, αν αρχίσουμε να διαπραγματευόμαστε, χανόμαστε μέσα στον συμβιβασμό, καταλήγουμε στην επαιτεία. Το να έχει κανείς μια κλίση, ένα πάθος, είναι μια ευτυχία επικίνδυνη αλλά απέραντη. Είναι η πιο μεγάλη τύχη που μπορεί να έχει στον κόσμο. Ο μεγάλος καλλιτέχνης, ο μεγάλος αθλητής, ακόμα και εμείς που δεν είμαστε καλλιτέχνες, γνωρίζουμε αυτή τη δίψα για το απόλυτο, τη δίψα που μας κατατρώει. Γι' αυτό η πρώτη συμβουλή είναι: Ζήστε τα πάθη σας.
Δεύτερη συμβουλή: Να έχετε επίγνωση της πολιτικής και κοινωνικής αδυναμίας αυτού του πάθους. Ακόμα δεν έχουμε κατανοήσει το γιατί η Ευρώπη, η δική μας Ευρώπη, υπήρξε η εστία της τελευταίας βαρβαρότητας. Τα στρατόπεδα του θανάτου δεν είναι στην έρημο της Γκόμπι, είναι στην Ευρώπη, είναι στη χώρα του Γκέτε, του Καντ και του Μπετόβεν και της πιο υψηλής ηθικής σκέψης που υπάρχει και που είναι ακριβώς εκείνη του Καντ. Εμείς δεν κατανοούμε ποιο ήταν το αληθινό διακύβευμα αυτής της καταστροφής. Οι λαοί δεν μας προστάτεψαν. Αντίθετα, μερικές φορές συμμάχησαν με τη βαρβαρότητα. Υπάρχει μια υψηλή κουλτούρα ακόμα και του απάνθρωπου. Ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, ο οποίος υπήρξε θύμα της απανθρωπιάς, έχει πει: «Κάθε μεγάλο μνημείο μιας κουλτούρας έχει μια πρόθεση βαρβαρότητας». Είναι τρομερό και ελπίζω να μην έχει δίκιο. Αλλά, όταν σηκωνόμαστε το πρωί για να ασκήσουμε το επάγγελμα του καθηγητή, οφείλουμε να θέτουμε ένα ερώτημα που μπορεί να φανεί αφελές: γιατί δεν υπερασπιστήκαμε καλύτερα τις ανθρώπινες αξίες;
Δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα. Κανείς μας δεν γνωρίζει τη συνταγή για να διδάσκει, για να διδάσκει καλά. Είναι πιθανό ακόμα και η αγάπη για την ποίηση να έχει κάτι το απάνθρωπο, ακόμα και στο κέντρο αυτού του πάθους; Χρειάζεται να βρούμε μιαν απάντηση για τους νέους, έναν δρόμο για τους νέους. Οι νέοι θέλουν να γνωρίζουν αυτό που κάναμε όταν ήταν μεσάνυχτα στην Ευρώπη, όταν τα μεσάνυχτα έφτασαν στη ζωή της Ευρώπης. Οφείλουμε να προσπαθήσουμε να δώσουμε μιαν απάντηση σε αυτό το ερώτημα.
Η τρίτη κακή συμβουλή είναι πολύ πιο ελαφριά: να μαθαίνετε από μνήμης, να απομνημονεύετε, μέρα και νύχτα, όχι με τον νου αλλά με την καρδιά, par coeur, όπως λένε τόσο στα γαλλικά όσο και στα αγγλικά και στα γερμανικά. Να μαθαίνετε με την καρδιά είναι θεμελιώδες, επειδή έτσι θα είστε πλούσιοι. Θα είστε σαν ένα καράβι γεμάτο θησαυρούς. Κανείς δεν θα μπορεί να σας αφαιρέσει αυτό που θα έχετε απομνημονεύσει, κανείς. Η μεγάλη ρωσική κουλτούρα επιβίωσε με τη μνήμη. Υπήρχε, στην εποχή του Μπρέζνιεφ (δεν ήταν όπως η εποχή του Στάλιν, αλλά ήταν το ίδιο άσχημη), μια νεαρή καθηγήτρια αγγλικής ρομαντικής λογοτεχνίας σε ένα επαρχιακό πανεπιστήμιο του Καζακστάν, η οποία φυλακίστηκε για το τίποτα, εξαιτίας μιας καταγγελίας, μιας εντελώς ψευδούς κατάδοσης.
Αυτή η γυναίκα φυλακίστηκε σε ένα κελί χωρίς φως, χωρίς χαρτί, χωρίς μολύβι, χωρίς τίποτα, για τρία χρόνια. Γνώριζε όμως από μνήμης τον «Δον Ζουάν» του Μπάιρον. Στη Ρωσία ο «Δον Ζουάν» έχει μια θέση πολύ πιο σημαντική από όσο στην Αγγλία, είναι σχεδόν σαν εθνικό ρωσικό ποίημα, σαν ένας άλλος Πούσκιν. Ε, λοιπόν, αυτή η νεαρή γυναίκα το γνώριζε από μνήμης. Νομίζω ότι αποτελείται από 40.000 στίχους. Αυτή το μετέφρασε απο μνήμης, μέσα στο σκοτάδι. Τυφλώθηκε και, όταν την απελευθέρωσαν, υπαγόρευσε την πλήρη μετάφρασή της και τώρα είναι ένα αριστούργημα στη Ρωσία. Αυτή η ανθρώπινη ύπαρξη είναι πιο ισχυρή από όλα τα έθνη και από όλα τα κράτη του κόσμου.
Εναντίον μιας τέτοιας ύπαρξης, ούτε ο φασισμός, ούτε ο σταλινισμός, ούτε η ωμή εμπορευματοποίηση ενός καπιταλισμού που βρίσκεται σε αγωνία μπορούν να κάνουν τίποτα. Είναι η παντοδυναμία της ελπίδας και η παντοδυναμία της ανθρώπινης ψυχής, ενώ γύρω μας η σχολική και η πανεπιστημιακή εκπαίδευση έχουν γίνει οργανωμένη αμνησία. Κανείς δεν θυμάται πλέον καμία χρονολογία, κανένα έργο, κανένα όνομα, κανένα χωρίο της Βίβλου, ούτε και μεταξύ των καλύτερων φοιτητών μου του Κέμπριτζ ή του Χάρβαρντ. Εχω την πεποπίθηση ότι η λήθη των γραμμάτων, των επιστημών του ανθρώπου, το να ξεχνάμε, ισοδυναμεί με αυτοκτονία. Δημιουργούμε γενεές κενές, στις οποίες μπορούν να μπουν τα πάντα, το κιτς, η βαρβαρότητα, η αδιαφορία, ακριβώς επειδή αυτές είναι κενές (...).
ΠΗΓΗ:εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 18-4-2010